امـروز در تـاریـخ - ۲۲ خرداد ۹۰
سال ۱۳۲۱ هجری قمری- حسامالسلطنه والی خراسان عباسقلی درهگزی را به سمت فرماندار منصوب کرد که این انتصاب مورد اعتراض«محمد امین» خان خیوه(منطقه خوارزم) قرار گرفت زیرا که قبلا با او در این زمینه مشورت نشده بود. محمد امین در پی این اعتراض، دست به یک رشته عملیات مسلحانه زد که در سرخس به دست یگانهای نظامی ایران به فرماندهی فریدون فرمانفرما کشته شد و سرش را به تهران فرستادند تا ناصرالدین شاه ببیند. خوارزم از قرن پنجم پیش از میلاد یک ساتراپی ایران و در کنار ساتراپی هجدهم(سغدیانا و باکتریانا؛ جمهوری تاجیکستان و مناطق شمالی افغانستان امروز) قرار داشت، گوشهای از خراسان بزرگتر بود و نام آن جز در تلفظ، تا به امروز تغییر نکرده است. مهاجرت ترکزبانان به خوارزم از قرن دهم میلادی آغاز شد و از قرن سیزدهم، مغولها هم بر آنان اضافه شدند. روسیه که با دولت لندن بر سر مناطق نفوذ در طرفین آمودریا(رود جیحون) به توافق ضمنی رسیده بود در سال ۱۸۷۳ با استفاده از درگیریهای انگلستان در مصر و سودان چهار ژنرال؛ کنسانتین کائوفمان، میخائیل سکوبلف،ایوان لازارف و الکساندر کوماروف را مامور تصرف منطقه فرارود تا آمودریا کرد. الکساندر همبولت جغرافیدان آلمانی و مبتکر بیوجئوگرافی در تالیف سال ۱۸۴۳ خود، این نواحی و مناطق اطراف را «آسیای مرکزی» نامگذاری کرده که روسها بعدا«آسیای میانه» خطاب کردهاند.
خیوه ۲۸ ماه مه ۱۸۷۳ به تصرف ژنرال کائوفمان درآمد و هشت سال (از ۱۸۷۳ تا ۱۸۸۱) طول کشید تا روسها همه منطقه فرارود را تسخیر کنند،نام آن را ترکستان روسیه بگذارند و ایران را مجبور به امضای قرارداد تعیین مرز(صحهگذاردن بر وضعیت تازه و از دست دادن سرزمینها از جمله مرو، اشک آباد(عشق آباد)، سرخس و...) کنند. این قرارداد ۲۱ سپتامبر ۱۸۸۱ توسط ایوان زینوویف نماینده روسیه و میرزا سعیدخان موتمنالملک وزیر امور خارجه ایران امضا و ۹ دسامبر همان سال مبادله شد. طبق قرارداد، دولت وقت ایران پذیرفت که مناطق خواست روسیه را تا سال ۱۸۸۴ به الکساندر کوماروف تحویل دهد و رود اترک مرز ایران در منطقه خراسان شود. دولت وقت چین با همه ضعف و درگیری که با مداخلات قدرتهای وقت داشت به تصرف منطقه فرارود توسط روسیه اعتراض کرد. سه دهه قبل از آن، دولت لندن ضمن یک جنگ دو ساله ایران را مجبور به گذشتن از هرات و مناطق غربی و تاجیکنشین افغانستان کرده بود که قرارداد مربوط، مشروط است.
سال ۱۲۸۷- انجمن ولایتی فارس طی تلگرافی که به ایالات مخابره نمود، خلع محمدعلی شاه را از سلطنت درخواست کرد و حق تعیین پادشاه را به مجلس شورای ملی داد.
سال ۱۲۸۷- شاه تحویل و تبعید هفت نفر از وعاظ و روزنامهنگاران را از مجلس درخواست کرد. این هفت نفر عبارت بودند از: ملکالمتکلمین، سید جمال واعظ، سید محمدرضا شیرازی، مدیر روزنامه مساوات، سلطانالعلمای خراسانی، مدیر روزنامه روحالقدس، میرزا جهانگیرخان، مدیر روزنامه صوراسرافیل و تقیزاده.
سال ۱۲۸۷- شهر تبریز برای حفظ مشروطیت به جوش و خروش افتاد و مجاهدان از هر طرف به تبریز روی آوردند.
سال ۱۳۰۲- مستوفیالممالک از سمت ریاستالوزرایی استعفا کرد.
سال ۱۳۰۳- آیتالله سید ابوالقاسم کاشانی و ناظمالتجار کرمانی به ملاقات احمد شاه رفتند تا او را از پذیرش استعفای مستوفیالممالک منع کنند.
سال ۱۳۰۴- سرلشکر امیرطهماسبی فرمانده لشکر آذربایجان از فرماندهی معزول و همراه سردار سپه به تهران آمد و سرتیپ محمدحسین آیرم جانشین وی شد.
سال ۱۳۰۵- حسن مستوفیالممالک وزرای کابینه خود را به رضاشاه معرفی کرد.
سال ۱۳۱۶- دوره دوم مجلس شورای ملی پایان یافت.
سال ۱۳۲۴- محسن صدر به عنوان نخستوزیر، اعضای کابینه خود را به محمدرضا پهلوی معرفی کرد.
سال ۱۳۳۰- آگهی فروش نفت از طرف شرکت ملی نفت ایران اعلام شد.
سال ۱۳۳۸- منوچهر اقبال، نخستوزیر کابینه خود را ترمیم و سه وزیر جدید معرفی کرد. وی با معرفی دکتر جلال عبده(وزیر امور خارجه)، رحمت اتابکی(وزیر کشور) و دکتر عبدالحسین اعتبار(وزیر بازرگانی)، علیاصغر حکمت، نادر باتمانقلیچ و عباسقلی نیساری را از کابینه خارج کرد.
سال ۱۳۴۲- دو فروند هواپیمای جت اف- ۸۶ متعلق به نیروهای هوایی ایران، هنگام تمرین بر فراز فرودگاه مهرآباد با یکدیگر برخورد کردند و هر دو هواپیما متلاشی شدند.
سال ۱۳۴۶- جمال عبدالناصر تمام فرماندهان نظامی مصر را برکنار کرد.
سال ۱۳۵۴- با امضای قرارداد مرزی بین ایران و عراق در بغداد و تعیین دقیق مرزهای آبی و خاکی اختلافات دو کشور از میان رفت.
ارسال نظر