شرکت ملی نفت ایران سومین شرکت بزرگ نفتی جهان

تاریخ تمدن بشر با شناخت نفت و کاربردهای متنوع آن در عرصه‌های اجتماعی، صنعتی و اقتصادی جلوه‌ای نوین یافت و تحولات چشمگیری را تجربه نمود.از روزی که اولین چاه نفت خاورمیانه در ایران به نفت رسید، نزدیک به یکصد سال می‌گذرد و از آن پس نقش نفت در تامین انرژی و سرعت بخشیدن به پیشرفت تمدن بشری روزبه‌روز فراگیرتر می‌شود. ایران در جایگاه طبیعی خود و با کشف میادین فوق بزرگ و بزرگ نفت و گاز دومین دارنده این ذخایر در جهان می‌باشد، به طوری که ۴۹/۱۳۷میلیارد بشکه ذخیره نفت و ۷۴/۲۶تریلیون متر مکعب ذخیره گاز قابل استحصال که در پایان سال ۸۲ جایگاه ایران را در تامین بخشی از نفت مورد نیاز جهان براساس سهمیه‌بندی سازمان اوپک در رتبه دوم قرار داده است.

شرکت ملی نفت ایران از زمان تاسیس خود در سال ۱۳۳۰ تاکنون عهده‌دار سامان‌بخشیدن و سیاست‌گذاری کلیه فعالیت‌های نفتی اعم از اکتشاف، حفاری، تولید، پژوهش و توسعه، نفت و گاز و فرآورده‌های نفتی و صادرات بوده است و این امر روز‌به‌روز با پیشرفت تکنولوژی و پیچیده‌تر شدن مناسبات اقتصادی و سیاسی از اهمیت بیشتری برخوردار می‌گردد و به عنوان بخشی از سیاست‌های ملی و منطقه‌ای، همکاری با دیگر کشورهای مهم را در زمینه تامین انرژی و ایجاد ثبات در بازار جهانی نفت در دستور کار خود قرار داده و هیات‌مدیره این شرکت به عنوان بالاترین مرجع تصمیم‌گیری اجرایی، مسوول حسن اجرای سیاست‌های مذکور تحت نظر مجمع عمومی به ریاست رییس جمهوری می‌باشد.

این شرکت به همراه شرکت‌های تابعه خود و با در نظر گرفتن سیاست عدم تمرکز و تفویض اختیار به بخش‌های مختلف ضمن مدیریت و نظارت عالیه بر کلیه فعالیت‌های صنعت نفت کشور گام‌های بلندی به سمت ایجاد بنگاه‌های اقتصادی قابل قبول برداشته است، به گونه‌ای که تامین منابع مالی مورد نیاز طرح‌های توسعه، روزآمد نمودن فناوری اکتشاف، حفاری و بهره‌برداری و تامین لوازم مورد نیاز را بدون اتکا به بودجه‌های عمومی کشور عهده‌دار شده است.

شرکت ملی نفت ایران از نظر دامنه فعالیت به عنوان سومین شرکت بزرگ نفتی جهان توانسته است با کشف میادین غنی نفت و گاز در دریا و خشکی طی سال‌های اخیر برای نخستین بار حدود ۳۰درصد بیشتر از نفت برداشته شده را کشف و جایگزین نماید.

همچنین طرح‌های بسیاری را جهت کشف منابع جدید نفت و گاز در شمال کشور، مناطق مرکزی و خلیج‌فارس در دست اقدام دارد و با به‌کارگیری شرکت‌های مهندسی مشاور داخلی و استفاده از ظرفیت‌های تولیدی کشور ضمن کمک به ارتقای سطح دانش فنی موجود زمینه اشتغال موثری را در روند رشد اقتصادی کشور ایجاد کرده است. شرکت ملی نفت ایران فعالیت‌های اکتشافی را به عنوان پشتوانه تولید به طور فعالانه دنبال می‌کند و کشف میادین عظیم نفتی آزادگان، یادآوران، لایه نفتی میدان پارس‌جنوبی، میدان گازی شیرین تابناک، میدان گازی خیرآباد، میدان نفتی کوشک، کشف گاز در افق خامی میدان بی‌بی‌حکیمه، کشف میدان گردان درفارس، کشف میدان نفتی چنگوله، کشف میدان نفتی و گازی آرش، کشف میدان نفتی منصورآباد، کشف میدان گازی شیرین هما، کشف میدان نفتی توس، کشف میدان نفتی شیرین دی، کشف نفت و گاز در افق خامی میدان بینک و... جزو موفقیت‌های اخیر در حوزه اکتشاف به شمار می‌آیند.

همچنین پروژه اکتشاف و لرزه نگاری سه بعدی در دریای خزر بر روی ساختارهای شناخته شده و با هدف به دست آوردن اطلاعات دقیق‌تر و تهیه نقشه با جزییات و وضوح بالاتر، سطحی برابر با ۳۲۰۰‌کیلومتر مربع را پوشش داده است که برداشت اطلاعات لرزه‌ای سه‌بعدی در سطحی برابر با ۲۵۳۶‌کیلومتر مربع انجام شده و پروژه با پیشرفت فیزیکی معادل ۱۰۰‌درصد به اتمام رسیده است.

پروژه پردازش داده‌های لرزه‌ای سه‌بعدی از آذر ماه سال ۱۳۸۳‌ شروع شده و تا پایان ۱۳۸۴‌ معادل۴۸‌درصد پیشرفت داشته است.

سال ۱۳۸۴‌ در سال‌های پس از انقلاب به عنوان مقطعی از زمان که بالاترین ظرفیت تولید نفت را داشته‌ایم (روزانه ۴‌میلیون و دویست‌هزار بشکه نفت) شناخته شده و با تولید روزانه ۵/۴۰۷‌میلیون متر مکعب گاز غنی، جهش بسیار بزرگی را تجربه کردیم.

همچنین روزانه ۵/۳۱۱‌هزار بشکه در روز مایعات و میعانات گازی تولید شده است.

براساس آخرین برآوردها، چنانچه‌ تولید از مخازن نفت و گاز ایران با روال کنونی ادامه یابد و ذخایر جدید کشف نشود تولید نفت خام، مایعات و میعانات گازی حدود ۹۰‌سال و گاز طبیعی نزدیک به ۲۰۰‌سال ادامه خواهد یافت. بدین ترتیب جمهوری اسلامی ایران به همراه سایر اعضای اوپک کماکان از غنی‌ترین تامین‌کنندگان انرژی برای چرخش بی‌وقفه و مطلوب اقتصاد جهان در آینده به حساب خواهد آمد.

میدان گازی پارس جنوبی که دریکصد‌کیلومتری بندرعسلویه در خلیج‌فارس قرار دارد، به عنوان بزرگ‌ترین منبع گازی که ۸‌درصد کل ذخایر شناخته شده گاز جهان را در خود جای داده است عمده‌‌ترین عرصه بروز توسعه و اشتغالزایی در کشور است.

برای توسعه این میدان تاکنون بیست و هشت فاز استاندارد تعریف شده که قرارداد ده فاز آن نهایی و منعقد شده و ۵ فاز آن به بهره‌برداری کامل رسیده است و مذاکره مربوط به عقد قرارداد فازهای دیگر در دست اقدام است. ظرفیت تولید از فازهای یک‌ تا پنج‌ روزانه ۱۲۵‌میلیون متر مکعب گاز و ۲۰۰‌هزار بشکه میعانات گازی و سالانه بیش از یک‌میلیون تن گاز مایع (LPG) است.

اهم طرح‌های در دست اجرا در خشکی:

شرکت ملی نفت ایران در راستای توسعه میادین نفتی و افزایش بازیافت مواد هیدروکربوری طرح‌ها و پروژه‌های متعددی را از طریق فعالیت شرکت‌های تابعه در دست اجرا دارد که اهم این طرح‌ها به شرح زیر می‌باشد:

۱) تزریق گاز به مخازن نفتی

۲) طرح توسعه لایه‌های گازی خامی و یا بنگستان در تعدادی از مخازن از جمله مارون خامی، پازنان خامی، کرنج خامی، و بی‌بی حکیمه خامی و کارون بنگستان.

۳) احداث واحدهای گاز و گاز مایع

۴) پروژه جمع‌آوری گازهای همراه در لایه‌های بنگستان - آب نیمور - منصوری - مارون - اهواز و کوپال

۵) توسعه میادین نفتی چشمه خوش و ۱۶ میدان دیگر

۶) بهره‌برداری از میدان گازی تابناک

۷) توسعه میادین گازی هما - شانول - وراوی - تنگه بیجار و کمانکوه

۸) طرح جامع مطالعات مخازن نفت و گاز

۹) طرح ذخیره‌سازی گاز در میدان سراجه قم

۱۰) احداث واحدهای نمک‌زدایی در غرب کشور و مناطق نفت‌خیز جنوب

آثار اجرای طرح‌های توسعه:

اجرای طرح‌های توسعه‌ای میادین نفت و گاز در زمینه ایجاد اشتغال آثار قابل توجهی بر جای نهاده است، به طوری که تاکنون افراد زیادی در طرح‌هایی نظیر افزایش تولید - عملیات حفاری توسعه میادین نفتی و گازی مشغول به کار شدند.

در تمامی قراردادهای منعقده و اجرا شده به میزان یک‌درصد از سرمایه‌گذاری مربوطه به امر آموزش نیروی انسانی اختصاص داده شده است که این اقدام اثرات خود را در ارتقای سطح دانش فنی و توانایی‌های علمی نیروی انسانی داخلی فعال در عرصه‌های نفت و گاز کشور به خوبی بر جای نهاده است.

به منظور توسعه و عمران در مناطق و جزایر نفتی طرح‌های متعددی در زمینه‌های فرهنگی و رفاهی- آموزشی و ورزشی برنامه‌ریزی گردیده است که در گسترش خدمات رفاهی مناطق نفت‌خیز اثر مطلوبی داشته است.

پژوهش و توسعه:

مدیریت پژوهش و توسعه شرکت ملی نفت ایران مجموعه‌ای است که جهت نهادینه نمودن و ارتقای فرهنگ پژوهش و به ثمر رسیدن تحقیقات علمی در صنایع بالادستی نفت بنیاد نهاده شد.

این مدیریت با مراکز علمی متعددی در داخل و خارج ارتباطات علمی و پژوهشی برقرار نموده است که مهم‌ترین این مراکز را می‌توان چنین نام برد:

مراکز علمی داخلی: شامل پژوهشگاه صنعت نفت، دانشگاه‌های صنعتی شریف، امیرکبیر، صنعت نفت، سهند تبریز و باهنر کرمان.

مراکز بین‌المللی شامل: شرکت‌های مشاوره‌ای نفتی، مراکز دانشگاهی از جمله کالگری کانادا، امپریال کالج انگلیس، تگزاس آمریکا

فریوت وات اسکاتلند و تورنهایم نروژ، مدیریت پژوهشی و توسعه با تشکیل کنسرسیوم‌های علمی و پژوهشی پیرامون ازدیاد برداشت فعالیت‌های مطلوبی را به انجام رسانده است.

بهداشت، ایمنی و محیط‌زیست HSE:

شرکت ملی نفت ایران در زمینه فعالیت‌های زیست محیطی، ایمنی و بهداشت به ویژه طی سالیان اخیر اقدامات گسترده‌ای را به انجام رسانده است که اهم آنها عبارتند از:

۱) ایجاد و گسترش فضای سبز در مناطق عملیاتی و مسکونی

۲) کنترل و نظارت در راستای کاهش گازهای گلخانه‌ای

۳) ایجاد پایگاه بررسی و کنترل آلودگی هوا و فاضلاب‌های صنعتی در منطقه عسلویه

۴) نصب سیستم‌های کنترل مواد جامد بر روی تاسیسات گل در دستگاه‌های حفاری