مهران دبیرسپهری

افزایش قیمت نفت در سال‌های اخیر و متعاقب آن سیل ورود ارز ناشی از فروش این ماده طبیعی، کشور را در معرض برخی عوارض بیماری هلندی قرار داده است و برخورد مدبرانه با این معضل می‌‌‌تواند عوارض مزبور را تخفیف دهد. در وضعیت بیماری هلندی به دلیل ورود مقادیر معتنابهی ارز ناشی از صادرات مواد خام به بازار، تقاضای کل افزایش می‌‌‌یابد. افزایش تقاضای کل در خصوص کالاهای غیر قابل مبادله نظیر خدمات و مسکن منجر به افزایش قیمت آنها می‌‌‌شود و افزایش قیمت هم موجب رونق و افزایش دستمزدها در این بخش می‌‌‌شود. اما کالاهای قابل مبادله به دلیل امکان واردات، می‌‌‌تواند با افزایش قیمت مواجه نشود ولی ممکن است موجب ورشکستگی تولیدکنندگان داخلی این نوع کالاها گردد مگر آنکه موانع تعرفه‌ای وجود داشته باشد. در خصوص افزایش نرخ دستمزدها در بخش غیر قابل مبادله مهمترین راه پیشگیری، آن است که نیروهای کار ارزان قیمت خارجی وارد کشور شود. این روش دقیقا همان کاری است که کشور هلند از دهه ۷۰ میلادی به بعد انجام داد. البته راه کار اصولی مقابله با بیماری هلندی سرمایه‌گذاری درآمدهای ارزی در خارج از کشور و همینطور واردات کالاهایی است که در کشور تولید نمی‌‌‌شود یا ظرفیت تولید آن محدود است.

نتیجه آن که اخراج صدها هزار کارگر افغانی که کارایی بالایی هم دارند موجب افزایش شدید سطح دستمزدها در بخش ساختمان و صنایع ساختمانی می‌‌‌شود. بدیهی است نتیجه این اقدام به افزایش تورم در جامعه منجر می‌‌‌شود و به طور خاص در افزایش قیمت مسکن هم تاثیر خواهد داشت. بنابر این پیشنهاد می‌‌‌شود سیاست اخراج کارگران افغانی با تدبیر بیشتری اجرا شده و در کنار آن سیاست‌های ضد تورم و مهار بیماری هلندی در کشور به مورد اجرا گذاشته شود.