نوبل، سیاسی‌تر از همیشه
اما اورهان پاموک، نویسنده جنجالی ترکیه در سال‌های اخیر از سوی آکادمی سوئد به عنوان برنده جایزه نوبل ادبیات شناخته شد. او با نام کامل فریت اورهان پاموک (متولد 7 ژوئن 1957) نخستین ترک تباری است که این جایزه را دریافت کرده است. پاموک در کشور خود نویسندهای بسیار نامدار است و آثار او به بیش از 40 زبان ترجمه شده است.
پاموک سرانجام با پشت سر گذاشتن دیگر نامزدهای قدرتمند این جایزه چون «میلان کوندرا»، نویسنده مشهور چک، «جویس کرون اوتس» و «فیلیپ راث»، نویسندگان برجسته آمریکایی و «ماریو بارگاس یوسا»، نویسنده مشهور پرویی ارزشمندترین جایزه ادربی جهان را از آن خود کرد. از مشهورترین رمان‌های پاموک می‌توان به رمان‌های «برف»، «دژ سفید»، «زندگی نو» و «استانبول» و نام من قرمز است اشاره کرد.این نویسنده سال گذشته به خاطر گفت‌وگو با نشریه‌ای سوییسی و با بیان این مطلب که دولت ترکیه سال‌ها قبل یک‌میلیون ارمنی و سه‌هزار کرد را قتل عام کرده بود، نزدیک بود به اتهام توهین به هویت ملی به سه سال حبس محکوم شود که این اتهام با اعتراض نویسندگان برجسته سراسر جهان، انجمن‌های جهانی قلم (پن) و اتحادیه اروپا روبه‌رو و منجر به عفو این نویسنده شد.
پاموک، نویسنده ترکیه‌ای برنده نوبل ادبی امسال، در مراسم اهدای جایزه نوبل به او و شش چهره علمی آمریکایی در استکهلم اعلام کرد که همیشه از نوشتن مثل یک کودک شاد می‌شود. در این مراسم 1600 مهمان به تماشای اهدای این جایزه به پاموک و برندگان جوایز نوبل پزشکی، فیزیک، شیمی و اقتصاد آمدند.
برندگان نوبل لوح تقدیر و مدال طلای نوبل را در تالار کنسرت استکهلم که ۱۳هزار گل آن را زینت داده بود، از دست «کارل گوستاو»، پادشاه سوئد دریافت کردند.جوایز نقدی نوبل امسال هر یک ۱۰میلیون کرون سوئدی (۴۷/۱میلیون دلار آمریکایی) ارزش داشت. ساعاتی قبل از این مراسم «محمد یونس»، جایزه نوبل صلح را در اسلو دریافت کرده بود. پاموک در این باره گفت: «هنوز هم وقتی چیزی می‌نویسم، آن احساس لذت و خوشبختی کودکانه به من دست می‌دهد. می‌نویسم تا تمام آن خوشبختی کودکانه را از آن خود کنم و به همین دلیل ادبیات و نوشتن برای من پیوندهایی محکم با خوشبختی و فقدان آنها، بدبختی محسوب می‌شود». پاموک در حالی که دختر ۱۵ ساله‌اش او را در این مراسم همراهی می‌کرد، به شوخی گفت: «من باید جایزه نوبل را سال‌ها پیش از سنین بزرگسالی دریافت می‌کردم».
زندگی پاموک
اورهان پاموک در خانواده‌ای توانگر به دنیا آمد. پس از گذارندن تحصیلات متوسطه به اصرار خانواده خود به ادامه تحصیل در رشته معماری در دانشکده فنی استانبول مشغول شد، هر چند پس از مدتی این رشته را نیمه تمام رها کرد. او پیش از اقامتی سه ساله در ایالات متحده آمریکا به سال ۱۹۸۰، علاوه بر معماری در رشته روزنامه‌نگاری نیز مشغول به تحصیل شد.
اولین اثر او با نام تاریکی و نور انتشار یافت و در سال 1979 از سوی موسسه انتشاراتی ملیت جایزه ادبی دریافت کرد. بنیاد نوبل اعلام کرد که پامومک با سومین اثر خود قلعه سفید به شهرتی جهانی رسید. او در سال 1982 ازدواج کرد و اکنون یک دختر به نام رویا دارد.
اظهارات جنجال‌برانگیز
او اظهارات جنجال‌برانگیزی در مورد کشتار ارامنه ساکن ترکیه در سال‌های ابتدایی جنگ جهانی اول و کشتار کردهای ترکیه (مربوط به مبارزه با حزب کارگران کردستان) داشت که با واکنش ملی‌گرایان ترکیه مواجه شد و در پی آن در سال 2005 شکایت‌هایی از وی صورت گرفت. تاکنون دو اثر از این نویسنده به فارسی برگردانده شده است: قلعه سفید و زندگی نو با ترجمه ارسلان فصیحی. از دیگر اثارا او می‌توان به آقای جودت و پسرانش (رمان) 1982، خانه ساکت (رمان) 1983، قلعه سفید (رمان) 1985، کتاب سیاه (رمان) 1990، چهره پنهان (نمایشنامه) 1992، زندگی نو (رمان) 1995، نام من قرمز (رمان) 1998، برف (رمان) 2002 اشاره کرد.
بوکر، برای یک هندی تبار
کایران دسای»، نویسنده انگلیسی - هندی به خاطر رمان «میراث زوال» به عنوان برنده جایزه «بوکر» مهم‌ترین جایزه ادبی بریتانیا شناخته شد. دسای این جایزه 50هزار پوندی را بعد از آن که رای هیات داوران اعلام شد، دریافت کرد.
بدین ترتیب، رمان پرفروش و محبوب «نگهبان شب»، اثر سارا واترز در کمال حیرت همگان مغلوب رمان این نویسنده هندی‌الاصل شد.
دسای 35 ساله در حقیقت جوان‌ترین نویسنده زنی محسوب می‌شود که تاکنون جایزه بوکر را دریافت کرده است. او رمانش را به مادرش «آنیتا دسای» که خود او نیز رمان‌نویس برجسته‌ای محسوب می‌شود، تقدیم کرده است. آنیتا دسای 3بار نامزد جایزه بوکر شد اما هیچ‌گاه این جایزه را دریافت نکرد. این نویسنده در گفت‌وگو با بی‌بی‌سی، دلیل برنده شدنش را حاصل تلاش خانوادگی‌شان دانسته است. او در این باره گفت: «من میراث زوال را بیشتر با کمک مادرم نوشته‌ام و این کتاب می‌تواند متعلق به او هم باشد». هیات داوران بوکر، میراث زوال را رمانی عظیم و سرشار از خرد انسانی و هوش سیاسی دانسته‌اند. این رمان به حماسه‌ای می‌پردازد که در نیویورک و هندوستان اتفاق می‌افتد. دسای اما با رمان خود توانست پنج نفر دیگر از نامزدهای نهایی جایزه بوکر امسال را پشت سر بگذارد. این نامزدها عبارتند از: رمان «در سرزمین مردان»، نخستین اثر هیشام ماتار، «رودخانه راز»، کتاب کیت گرنویل یعنی «نگهبان شب»، اثر سارا واترز، «مرا پایین بگذار»، ا ثر ام‌جی هایلند و «شیر مادر»، اثر ادوارد سنت‌آبین.
جایزه بوکر هر ساله تنها به نویسندگان بریتانیایی، ایرلندی و نویسندگان کشورهای مشترک المنافع از مستعمرات سابق بریتانیا اهدا می‌شود. این جایزه در سال ۱۹۶۹ بنیان گذاشته شده و از آن زمان تا به امروز به عنوان معتبرترین جایزه ادبیات داستانی بریتانیا شناخته شده است.
یک جنجال برای دسای
کران دسای، با اعلام اینکه انگلیسی‌ها به او توهین و او را «هندی لعنتی» خطاب کردند، به موج جنجال‌هایی که اخیرا علیه نژادپرستی در انگلستان برپا شده، پیوست. AFP در این باره گزارش داد دسای معتقد است، جریانی که علیه نژادپرستی در انگلستان آغاز شده، مشکلات آسیایی‌های مقیم اروپا و غرب را به گوش جهانیان می‌رساند. این نویسنده هندی‌الاصل گفت: «من بارها در خیابان‌های لندن یا دیگر شهرهای انگلستان راه می‌رفتم، توسط مردم با عنوان هندی لعنتی مورد خطاب قرار گرفته‌ام و به من گفته‌اند که به همان جایی که از آنجا آمده‌آم، برگردم. من حتی یک هندی را نمی‌شناسم که نظیر چنین اتفاقی برای او نیفتاده باشد».
درگذشت سیدنی شلدون
شاید در دنیا نتوان نویسندهای را پیدا کرد که آثارش به اندازه کتاب‌های سیدنی شلدون پرفروش بادش. پرفروش بودن یگانه فاکتور آثار نویسندهای است که هرگز تیراژ کتاب‌هایش از ارقام میلیونی کمتر نشد. او که بیشترین شهرت خود را از رمان‌هایش به دست آورده، به عنوان نمایشنامه‌نویس و فیلمنامه‌نوس، هم شناخته شده است. همه رمان‌‌خوان‌ها با نام این نویسنده از طریق کتب «خاطرات نیمه‌شب»، «صورت‌های عریان»، «اگر فردا بیاید» و «خط خون» رویاهایت را به من بگو آشنا هستند. او چندی پیش در سن ۸۹ سالگی بر اثر ابتلا به ذات‌الریه درگذشت.
سیدنی شلدون، ۱۱ فوریه سال ۱۹۱۷ در شیکاگوی آمریکا به دنیا آمد. پس از گذراند ۶ماه در دانشکده Northwestern در دوران رکود اقتصادی آمریکا، ناگزیر شد به حمایت مالی خانواده بپردازد، در نتیجه به عنوان طنز‌نویس رادیو شروع به کار کرد تا بتواند هزینه خانواده را در تامین کند. او طی مدتی طولانی در هالیوود، با نوشتن نقد فیلم‌ها و مشاوره در ساختن تعدادی از فیلم‌های درجه ۲، کم‌کم پا به عرصه ادبیات و نوشتن گذاشت. بعد از وقفه‌ای که در طول جنگ جهانی دوم برایش به وجود آمد، دوباره به دنیای علاقه‌مندی‌هایش بازگشت و شروع به نوشتن تئاترهای موزیکال برای تئاتر برادوی، کرد در حالی که همزمان کار خود را با نوشتن فیلمنامه برای دو کمپانی بزرگ تولید فیلم، «مترو گلدن مایر» و «پارامونت» ادامه می‌داد. طی این سال‌ها او برای برنامه‌های تلویزیون، فیلمنامه می‌نوشت، تا این که سال ۱۹۴۷ اولین جایزه آکادمیک خود را برای نمایشنامه‌‌هایش دریافت کرد.
12سال بعد او جایزه Tony Aword را برای فیلم موزیکال «موقرمز» از آن خود کرد.
اما سال ۱۹۶۹، سیدنی شلدون با نوشتن اولین رمان خود «صورت‌های عریان» و کسب جایزه معتبر ادگار آلن‌پو، نامش را هم ردیف پرفروش‌ترین نویسندگان زمان خود قرار داد.
پس از آن با نوشتن رمان «آن سوی نیمه‌شب» که عنوان پرفروش‌ترین رمان سال را به خود اختصاص داد، توانست جایگاه خود را در میان مخاطبان تثبیت کند، درست همین زمان بود که نام او در لیست Bestseller (پرفروش) قرار گرفت. غریبه‌ای در آینه (1976)، خط خون (1977)، خشم فرشتگان (1980)، استاد بازی (1982)، اگر فردا بیاید (1985)، خاطرات نیمه شب (1990)، دنیا به آخر می‌رسد (1994)، صبح، ظهر و شب (1955)، بهترین نقشه‌های حساب‌شده (1997)، عنوان کتاب‌هایی هستند که هرکدام اعتبار و شهرت نویسنده را در این زمینه تصدیق می‌کنند. آثار او در بیشتر کشورهای دنیا خواننده دارد و شلدون عنوان نویسندهای را که رمان‌هایش بیشترین ترجمه جهانی را داشته، از آن خود کرده است، البته بعد از پائولوکوئیلو.ناشر کتاب‌هایش، تخمین زده که تاکنون 275میلیون کپی از کتاب‌های او در چرخه بازار کتاب دنیا قرار گرفته است.
پن/ فاکنر برای آقای نویسنده
فیلیپ راث، نویسنده آمریکایی برای سومین‌بار جایزه معتبر ادبی پن/فالکنر را برای تالیف کتاب (everyman) به دست آورد. کتاب (everyman) داستان کوتاهی درباره بیماری و مرگ است و از سوی منتقدان مورد تحسین قرار گرفته است.نام این کتاب از یک نمایشنامه قرن 15 انگلستان اقتباس شده که روایت مرگ و سرنوشتی است که در انتظار همه است.
دبرا مگپی ارلینگ، یکی از سه داور جایزه ادبی پن/ فالکنر طی بیانیه‌ای (everyman) را کتابی توصیف کرد که خواننده را تسخیر می‌کند. راث ۳۷ ساله که هر سال از او به عنوان یکی از برندگان احتمالی جایزه نوبل ادبی یاد می‌شود از دریافت این جایزه ابراز خرسندی کرده است.
این نویسنده آمریکایی جوایز ادبی زیادی را به خود اختصاص داده است. او در آمریکا جایزه منتقدان و پولیتزر را دریافت کرده است. راث همچنین جایزه ادبی WH Smith را در بریتانیا دریافت به خودش اختصاص داد. او اولین نویسندهای است که این جایزه ادبی را سه بار به خود اختصاص داده است. وی دوبار در سال 1994 برای تالیف کتاب (Operation Shylock) و در سال 2001 برای تالیف کتاب (The Human Stain) این جایزه را دریافت کرده بود.آسوشیتدپرس اما درباره این رمان نوشت: رمان یاد شده یکی از کوتاه‌ترین و غم‌انگیزترین رمان‌های راث محسوب می‌شود که مضمون آن بیماری و مرگ است.
دیگر نامزدهای این جایزه که کتاب راث از آنها پیشی گرفته است عبارتند از: کتاب‌های «موزه ماهی مرده» اثر «چارلز دآمبروسیو»، «زوال ابرقهرمان‌ها» اثر «دبورا ایزنبرگ»، «مجموعه داستان‌های امی هپل» اثر «امی هپل»و «تمام بچه‌های عمه هاگار» اثر «ادوارد پی. جونز» جایزه پن- فاکنر در سال ۱۹۸۰ بنیان گذاشته شده است. بنیاد پن/فالکنر با جایزه نوبلی که ویلیام فالکنر در سال ۱۹۴۹ دریافت کرد پشتیبانی مالی می‌شود و انجمن بین‌المللی قلم (پن اینترنشنال) نیز در اهدای این جایزه نقش دارد.
ارسال نظر