درهای کلانشهر کرج به روی سرمایه گذاران بسته است؟

مجید طاهرخانی _ احمد رضا عاملی دانش آموخته دکترای سازه از دانشگاه برگ هام یانگ آمریکاست . او از بنیانگذاران کانون مهندسان کرج می باشد . دکتر عاملی به همراه شرکایش در سال ۸۱ بزرگترین مرکز خرید کرج را با مشارکت سازمان مسکن و شهرسازی در منطقه عظیمیه ساخته است.

مجتمع تجاری مهستان در حال حاضر یکی از بزرگترین و زیبا ترین مراکز خرید کرج می باشد.

زمانیکه او و همکارانش ساخت مرکز خرید مهستان را آغاز کردند در اندیشه راه اندازی چند مرکز و مجتمع خرید مدرن دیگر در شهر کرج بودند اما امروز در چهره ی آنها اشتیاقی برای سرمایه گذاری در کرج دیده نمی شود وسرمایه آنها در شهر دیگری به کار گرفته شده است.

مهمترین چالشی که سرمایه گذاران در کرج با آن مواجهند عدم تامین امنیت سرمایه گذاری آنها ست . درکنار این دغدغه ی بزرگ وجود بوروکراسی اداری و روند کند صدور مجوز نیز سرمایه گذاران را آزار می دهد.

ساخت مجتمع تجاری مهستان ۳ سال طول کشید اما پس از ۹ سال هنوز پایان کار آن صادر نشده و در پیچ و خم اداری شهرداری درگیر است . بی شک این روند کند و دست و پا گیر اداری منجر به فرسایش روحی سرمایه گذار می شود .

به باور دکتر عاملی جذب سرمایه های بخشی خصوصی منجربه شکوفایی اقتصادی ، رونق کسب و کار‌، اشتغالزایی و توسعه و پویایی شهر می شود و به همین جهت ضروری است در وهله ی اول بسترهای لازم برای سرمایه گذاری صاحبان سرمایه فراهم شود و سپس برای حضور آنها اعلام فراخوان شود.

دکتر عاملی برخورد مناسب مدیران شهری سایر کلانشهر ها با سرمایه گذاران و استقبال آنها از طرح های سرمایه گذاری را یکی از عوامل موفقیت آنها در جذب سرمایه گذار می داند. مدیران کلانشهر های موفق به دیدار سرمایه گذاران می روند اما در کرج سرمایه گذاران برای انجام کارهای خود باید پشت در اتاق مدیران شهر به انتظار بنشینند! تفاوت درنوع نگرش و دیدگاه مدیران است .

محمد طالقانی یکی از بلندترین و مدرن ترین برجهای کرج را در چهار راه طالقانی ساخته است .

او یکی از سرمایه گذارانی است که علاقه مند به انجام سرمایه گذاری در شهر کرج می باشد . زمانی که سید مهدی مقدسی در سال ۸۷ شهر دار کرج شد ، طالقانی به همراه یکی از شرکای ترکیه‌ای خود پیشنهاد ساخت بزرگترین مرکز خرید کشور در کرج را به شهردار ارایه کرد.

این سرمایه گذار پیشنهاد ساخت ۲ برج ۴۰ طبقه و یک مرکز خرید ۷ طبقه در زمین کارخانه جهان چیت را ارایه کرد. شهردار وقت کرج وعده کرد در عرض یک ماه زمین مورد نظررا از مسئولان بنیاد مستضعفان خریداری کرده و در اختیار او و شرکایش قرار می دهد ، وعده ای که هرگز تحقق نیافت!

زمانی که سید مهدی مقدسی توسط شورای شهر سوم به عنوان شهردار کرج برگزیده شد، جذب سرمایه گذاری بخش خصوصی را محوری ترین برنامه خود اعلام کرد و همواره از عملکرد گذشته خود در استان مرکزی در راستای همکاری با سرمایه گذاران به عنوان یک امتیاز مدیریتی شاخص یاد می کرد و وعده داد که سرمایه گذاران زیادی را به کرج خواهد آورد . اما پس از ۱۸ ماه کناره گیری و شهرداری کرج را ترک کرد.

محمد علی جعفری یکی از مهندسان قدیمی شهر کرج است بیش از ۶ سال است که او و شریک سرمایه‌گذارش تصمیم به ساخت پارکینگ طبقاتی در میدان شهدا گرفته‌اند اما هنوز موفق به اخذ پروانه ساختمانی خود نشده‌اند ! پرونده آنها یکی از بی شماره پرونده هایی است که توسط برخی از مدیران شهری به ظن فساد مالی به دادگاه مبارزه با مفاسد اقتصادی تهران فرستاده شد اما پس از ۲ سال بدون اینکه موردی از فساد مالی در آن یافت شود به کرج بازپس فرستاده شد.

پس از این معطلی ۲ ساله چندین سال هم بر سر کش و قوس های مربوط به نحوه مشارکت با شهرداری سپری شد در حالیکه ساخت پارکینگ طبقاتی از ضروریات شهر کرج است. یکی از مشکلات اصلی سرمایه گذاران در کرج نگاه منفی برخی از مدیران شهر به نحوه ی سرمایه گذاری و ماهیت مال و ثروت آنهاست.

حمید احسانی معاون برنامه ریزی شهردار کرج وجود نگاه منفی و بدبینانه ی برخی از اعضای شورای شهر نسبت به قراردادهای سرمایه گذاران را یکی از اصلی ترین چالش های پیش روی صاحبان سرمایه می داند و معتقد است : تا زمانی که نگرانی سرمایه گذاران از برخوردهای نامناسب برخی از مدیران تصمیم گیرنده شهر نسبت به سرمایه و نحوه ی مشارکت آنها رفع نشوند، انتظار جذب سرمایه‌گذاری بخش خصوصی انتظاری بیهوده است.

وی سهم شهر کرج را جذب سرمایه گذاری بخش خصوصی ناچیز عنوان می کند و دلیل آن را نبود نگرش مشارکت گرایانه و بسترهای مناسب برای حضور سرمایه گذاران می داند. به اعتقاد معاون شهردار در حال حاضر تعریف درستی از سهم بندی بین شهرداری و سرمایه گذار وجود ندارد و سخت گیریهای زیاد شهرداری برای سهم خواهی از قرار دادها سرمایه گذاران را دلسرد و ناامید کرده است.

محسن مرادی عضو شورای شهر کرج در دوره ی دوم و از مدیران با سابقه شهرداری کرج می باشد و در حال حاضر نزدیک به دو سال است که از طرف شورای شهر رامسر به عنوان شهردار این شهر برگزیده شده است.

شهرداری رامسر در سال گذشته عنوان فعال ترین و موفق ترین شهرداری کشور را از آن خود کرد. جذب سرمایه گذاری بخش خصوصی برای ساخت مراکز مدرن تجاری، تفریحی و گردشگر ی از محوری ترین برنامه های شهردار برای توسعه و پیشرفت رامسر است.

محسن مرادی یکی از دلایل موفقیت شهرداری رامسر در جذب مشارکت بخش خصوصی را همکاری همه جانبه مدیران شهری با سرمایه گذاران و تسهیل در اخذ مجوز های لازم می داند و معتقد است : سرمایه گذار باید بدون دغدغه و به سرعت مجوز های لازم برای فعالیت را دریافت کند و سود لازم را از سرمایه گذاری خود برداشت کند.

شهردار رامسر می گوید: عده ای در کرج سرمایه گذاران و مدیران شهر را همواره متهم به فساد مالی و زد و بند می‌کنند بدون آنکه مدرکی محکمه پسند ارایه دهند. تا زمانیکه این عده در شهر مسوولیت دارند نباید انتظار داشت سرمایه گذار به کرج ورود کند.

سالهای سال است که مدیران شهر کرج از جذب سرمایه‌گذاری بخش خصوصی سخن ادعا می کنند شرایط و بستر سرمایه گذاری در این کلانشهر فراهم است. سخنرانیها و مصاحبه های فراوانی در این ارتباط انجام شده است .

از شهردار کرج تا اعضای شورای شهر همگی بر ضرورت جذب سرمایه گذاری در شهر تاکید کرده اند اما شهر کرج در فاصله ی ۴۰ کیلومتری پایتخت با جاذبه های فراوان برای سرمایه گذاری هنوز نتوانسته در این زمینه موفق باشد.

وجود قوانین محدود کننده و دست و پاگیر ، سهم خواهی نا متعارف شهرداری، برخورد بدبینانه و سلیقه ای برخی از اعضای شورای شهر از اصلی ترین مشکلات و موانع موجود بر سر راه سرمایه گذاری بخش خصوصی در شهر کرج می باشد. در حالیکه مدیران شهر کرج تنها در سخنرانی ها از جذب مشارکت بخش خصوصی پشتیبانی می کنند و در عمل کارنامه ی موفقی ندارند سایر کلانشهر به نحوه چشمگیری در این زمینه موفق بوده و از کرج پیشی گرفته اند.

شهرداری تبریز توانسته رتبه ی نخست جذب سرمایه گذاری بخش خصوصی را در کشور از آن خود کند.

به گفته ی رییس شورای شهر تبریز این موفقیت در سایه مدیریت صحیح شهردار ، همکاری اعضای شورای شهر و ایجاد بستر سازی مناسب برای حضور سرمایه گذاران به دست آمده و منجربه توسعه و آبادانی و پروژه ی عمرانی‌، خدماتی ، رفاهی و فرهنگی از سوی شهرداری برای ارایه و سرمایه گذاران شده است و در همین راستا آیین نامه جامع سرمایه گذاری از سوی شورای شهر به تصویب و در قالب تفاهم نامه ای میان مسوولان استان و شهر تدوین شده است.

به گفته ی علیرضا نوین شهردار تبریز در حال حاضر بستر های لازم برای سرمایه گذاری در توسعه تبریز از طریق جذب سرمایه گذاری داخلی و خارجی فرام شده است و سرمایه گذاران با اطمینان خاطر از حمایت های شهری و دولتی به راحتی می توانند در این کلانشهر سر‌مایه گذاری کنند.

شهردار تبریز میزان جذب سرمایه گذاری بخش خصوصی در این کلانشهر را بیش از ۵۰ هزار میلیارد ریال پیش بینی کرد و یاد آور شد: در۲ سال گذشته شهرداری تبریز با جذب مبلغ ۳ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان سرمایه گذاری بخش خصوصی در سطح کشور رتبه ی نخست را در میان دیگر شهرداریها به خود اختصاص داده است.

احداث چندین مجتمع تجاری ورفاهی و برج های ۵۸ و ۳۶ طبقه ، کاخ موزه فرش تبریز ، ایستگاههای قطار شهری ، ۲ هتل پنج ستاره ، شهرک های مبل و خودرو، طرح بازیافت پسماند و تولید انرژی از زباله مهمترین پروژ ه های در دست اجرای شهرداری تبریز با مشارکت سرمایه گذاران بخش خصوصی است.

کلانشهر مشهد نیز همانند تبریز در جذب سرمایه‌گذاری‌های بخش خصوصی موفقیت مطلوبی داشته است به طوریکه در جریان برگزاری نمایشگاه تخصصی فرصت های سرمایه گذاری مشهد بیش از ۶۰ هزار میلیارد ریال تفاهم نامه سرمکایه گذاری به امضاء رسیده است.

به گفته ی مدیر در آمد های عمومی و مشارکت های کلان اقتصادی شهرداری مشهد سرمایه گذاران بخش خصوصی بیش از ۲۰۰ تفاهم نامه را با شهرداری های مناطق مبادله کردند که پروژ ه های اقامتی و تجاری بیشترین جذب سرمایه گذاران را از آن خود کرده اند.

در همین ارتباط معاون اداری مالی شهرداری مشهد از سرعت عمل در ارایه پروانه ساخت و سرمایه گذاران خبر داده و مدعی شده است: سرمایه گذاران برای دریافت پروانه نیاز به مراجعه به شهرداریهای مناطق ندارند و با حضور در معاونت شهر سازی شهرداری می توانند پیش پروانه دریافت کنند.

رییس کمیسیون مشارکت های کلان اقتصادی شورای شهر مشهد نیز دلیل موفقیت شهرداری مشهد در جذب سرمایه گذاری بخش خصوصی را اصلاح قوانین و تامین امنیت و تضمین بازگشت سرمایه عنوان کرد و می گوید: در سالهای اخیر میزان مشارکت بخش خصوصی در پروژ‌ه‌های شهری ناچیز بود اما از زمانیکه شورای شهر با همکاری شهردار مشهد مشکلات ساختاری جذب سرمایه‌گذاری را بهبود بخشید و امنیت سرمایه گذاری را برای صاحبان سرمایه و بخش خصوصی تامین کرد رشد و شتاب چشمگری در این زمینه شاهد بودیم .

در حالیکه سایر کلانشهر های کشور بودجه خود را از راه مشارکت با بخش خصوصی تامین می کنند شهرداری کرج هنوز از راه فروش تراکم و اخذ جرایم کمیسیون ماده ۱۰۰ تامین اعتبار می کند و اداره مشارکت های شهرداری تنها به اعلام فراخوان وبرگزا ری همایش بسنده کرده است. در همین زمینه شهرداری کرج در تازه ترین اظهار نظر در این ارتباط خواستار ایجاد بسترهای سرمایه گذاری بخش‌خصوصی در کرج شده است.

سید علی آقازاده با اذعان به اینکه در کشورهای پیشرفته و توسعه یافته اساس کار شهرداریها بر مبنای مشارکت عمومی است خواستار حضور سرمایه‌گذاران برای توسعه و نوسازی فضاهای شهری شده است.

شهردار کرج در حالی از ایجاد اشتیاق و رغبت برای سرمایه گذاران سخن به میان آورده و آن را مهمترین راهکار توسعه ی شهری دانسته است که درهای این کلانشهر به اعتراف کارشناسان و صاحب نظران امور شهری در سالهای اخیر همواره بر روی سرمایه گذاران بسته بوده و کسانی که برای مشارکت به شهر آمده‌اند از کرج رفته‌اند.

در همین ارتباط عزیز اکبریان نماینده کرج در مجلس شورای اسلامی بر این باور است که مدیریت شهری کرج در دو دهه ی اخیر نسبت به جذب مشارکت بخش خصوصی و اجرای پروژه های کلان بی تفاوت بوده است و همین دلیل منجربه عقب ماندگی و عدم پیشرفت و توسعه ی کرج شده است. اکبریان معتقد است مدیران شهر با باورهای غلط خود موجب فرار سرمایه گذاران از شهر کرج شده اند چون شرایط لازم برای کسب منافع حاصل از سرمایه گذاری را برای بخش خصوصی فراهم نمی کنند.

کلانشهر کرج رشد روز افزونی دارد . گستره ی جغرافیایی شهر به واسطه ی افزایش بی رویه جمعیت وسیع تر می‌شود. تراکم جمعیت در هسته ی مرکزی کرج مشکلات شهر‌نشینی را بیشتر از همیشه کرده است و همه ی اینها در حالی ست که تامین فضاهای شهری به منظور افزایش رفاه شهروندان بیش از هر زمانی برای کرج ضرورت دارد.

چنین به نظر می رسد مدیریت شهری کرج برای توسعه شهر ، کاهش مشکلات و پیشرفت در زمینه ی ایجاد فضاهای شهری مدرن بیش از پیش به مشارکت بخش‌خصوصی نیازمند باشد.

اما پیش از آن لازم است نگرش مدیران شهر و اعضای شورا نسبت به جذب سرمایه گذاری بخش خصوصی تغییر یافته و به نگرش خوش بینانه و آینده نگر تبدیل شود و همزمان با آن آیین نامه ها و قوانین کار آمدی در این زمینه تدوین شود.