بانک‌مسکن اعتبار مسکن‌مهر
طرح مسکن‌مهر که از سه سال پیش به عنوان یک طرح ملی در کشور آماده اجرا شد تا کنون مسیرهای پر پیچ و خم زیادی را طی کرده و مصوبات متعددی نیز در دولت برای پیشبرد آن تدوین شده است، اما تنها شاخصه مهم مسکن‌مهر که از ابتدای اجرای آن تا کنون بدون تغییر ثابت مانده، بحث تامین مالی ساخت‌وسازها بوده است.

در حال حاضر، همانطور که دولت مصوب کرده، بانک‌مسکن معادل ۸۰ درصد از کل هزینه ساخت مسکن‌مهر را در قالب تسهیلات ارزان‌قیمت، تامین مالی می‌کند. هر چند در طی ماه‌های اول اجرای طرح مسکن‌مهر، کلیه بانک‌های دولتی قرار بود تسهیلات ساخت مسکن‌مهر را پرداخت کنند، اما طولی نکشید که عدم همکاری بانک‌ها، این مسوولیت سنگین را روی دوش بانک‌مسکن به عنوان تنها بانک تخصصی این حوزه گذاشت که در حال حاضر، عملکرد بانک‌مسکن در این حوزه گویای انجام ماموریت محوله بدون کوچک‌ترین کم و کاستی و فراتر از انتظار اولیه مدیران و مقامات دولتی است.
بانک‌مسکن علاوه بر سایر برنامه‌های توسعه‌ای و اقداماتی که در حوزه کمک به سرمایه‌گذاری بخش خصوصی ساخت مسکن انجام می‌دهد، قسمت عمده توانایی‌های فنی و تکنیکی خود را بر روی محور مسکن‌مهر پایه‌ریزی کرده است.
کلیه شعب بانک‌مسکن از طریق کنترل‌ها و برنامه‌ریزی‌هایی که در اداره مرکزی این بانک انجام می‌شود، نهایت تلاش خود را برای ارائه خدمات سریع و بدون معطلی به سازنده‌های مسکن‌مهر متمرکز کرده‌اند.
گزارش‌هایی که از نتایج بازدیدهای وزیر مسکن از مناطق مختلف کشور در قالب بازدیدهای مسکن‌مهر تهیه می‌شود و همچنین نتایج نشست‌های شورای تامین مسکن استان‌ها نشان می‌دهد روند پرداخت تسهیلات ساخت مسکن‌مهر در مناطق مختلف کشور هموار و بدون وقفه در حال انجام است.
همچنین گزارش‌هایی که انبوه‌سازان مسکن‌مهر در این ارتباط به مدیران استانی ارائه می‌دهند حاکی از رضایت آنها از نحوه حمایت مالی از پروژه‌ها است.
بانک‌مسکن از خط‌اعتباری که بانک‌مرکزی سال گذشته برای مسکن‌مهر در اختیار این بانک قرار داد، تسهیلات ساخت را همگام با مسکن‌روستایی و بافت‌فرسوده پرداخت می‌کند.
بانک مرکزی پارسال و امسال دوبار و در هر بار معادل ۳۵۰۰ میلیارد تومان خط‌اعتباری مخصوص مسکن‌مهر در اختیار بانک‌مسکن گذاشت تا این بانک به سازنده‌ها وام‌های ۲۰ و ۲۵ میلیون تومانی پرداخت کند.

اما عملکرد بانک‌مسکن تاکنون در این ارتباط چگونه بوده است؟
براساس گزارش‌های مستند اداره اعتبارات بانک‌مسکن، بانک‌مسکن تااواخر فصل پائیز معادل 8 هزار و 557 میلیارد تومان انواع تسهیلات ساخت از محل خط‌اعتباری طرح مهر به پروژه‌های آماده‌‌سازی، ساخت مسکن به روش‌های صنعتی و سنتی، بافت‌فرسوده و مسکن‌ روستایی پرداخت کرده است.
بانک‌مسکن از ابتدای طرح مسکن‌مهر تا تاریخ ۲۰ /۹/ ۱۳۸۹ به استعداد ۵۷۱ هزار و ۴۶۳ واحد مسکونی، تسهیلاتی معادل ۵۱۶ میلیارد تومان برای آماده‌سازی طرح مهر پرداخت کرده است که مبلغ منعقده در قراردادهای آماده‌سازی تاکنون حدود ۵۴۸ میلیارد تومان بوده است. تسهیلات آماده‌سازی ۹/ ۲ درصد از کل خط‌اعتباری مسکن‌مهر را به خود اختصاص داده است.
در بخش احداث مسکن، تاکنون 6 هزار میلیارد تومان تسهیلات برای ساخت 783 هزار و 478 واحد مسکونی توسط بانک‌مسکن پرداخت شده است که این رقم 82 درصد از کل خط‌اعتباری را به خود اختصاص داده است.
در بخش ساخت مسکن، تسهیلات به دو صورت پرداخت شده که صورت اول برای ساخت‌وسازهای سنتی و صورت دوم نیز برای ساخت‌وسازهای صنعتی بوده است.
در ساخت مسکن عادی یا همان سنتی تاکنون(20 /9/ 1389 ) برای ساخت 548 هزار و 276 واحد مسکونی، قرارداد بانکی به ارزش 10 هزار و 257 میلیارد تومان منعقد شده است. در ساخت مسکن به روش صنعتی یا همان سریع‌سازی نیز تاکنون برای ساخت 235 هزار و 202 واحد مسکونی، قرارداد بانکی به ارزش 5 هزار و 520 میلیارد تومان منعقد شده است.
در بخش مسکن‌ روستایی تاکنون برای ساخت ۲۲۳ هزار و ۷۶۶ واحد مسکونی، معادل ۲ هزار و ۴۵۵ میلیارد تومان قرارداد تسهیلات در بانک‌مسکن منعقد شده که از این رقم تاکنون (۲۰/ ۹/ ۸۹) بیش از ۱۳۰۰ میلیارد تومان پرداخت شده است. مسکن‌ روستایی ۶/ ۱۰ درصد از کل خط اعتباری مسکن‌مهر را به خود اختصاص داده است.
مسکن روستایی در دو بخش غیر‌کپرنشینی و ‌کپرنشینی کرمان مشمول اختصاص تسهیلات از سوی بانک مسکن می‌شود که در بخش عادی (غیر‌کپرنشینی) تاکنون برای ساخت 211 هزار و 454 واحد مسکونی، قرارداد پرداخت تسهیلات به ارزش 1953 میلیارد تومان منعقد شده است و در بخش ‌کپرنشینی کرمان نیز تاکنون برای ساخت 12 هزار و 312 واحد مسکونی 92 میلیارد تومان تسهیلات منعقد شده است.


اما در بافت‌های فرسوده، حمایت‌های بانکی برای نوسازی این بافت‌ها طی ماه‌های اخیر درخور توجه بوده است به‌طوری‌که سهم بافت‌های فرسوده از کل خط‌اعتباری مسکن‌مهر حدود ۵/ ۴ درصد برآورده شده است.
در حال حاضر برای نوسازی 50 هزار و 43 واحد مسکونی، قرارداد تسهیلات معادل 874 میلیارد تومان بین سازنده‌ها در این بافت‌ها با بانک‌مسکن منعقد شده است که از این رقم تا کنون بیش از 520 میلیارد تومان پرداخت شده است.
مجموع این گزارش حکایت از این دارد که بانک مسکن همچنان در صحنه حمایت از مسکن‌مهر حضور دارد و اعتبار بانکی برای این طرح ملی را تامین می‌کند.
وام 20 میلیون تومانی مسکن‌مهر به‌صورت یک‌جا در ابتدای پروژه به انبوه‌سازان واگذار نمی‌شود بلکه نحوه پرداخت در 4 قسط طراحی شده است.
نحوه پرداخت وام ۲۰ و ۲۵ میلیون تومانی به‌صورت ۱۵ درصد بعد از فونداسیون، ۴۰ درصد بعد از اتمام اسکلت‌بندی و سقف آخر، ۳۰ درصد در پایان سفت‌کاری و ۱۵ درصد در پایان عملیات نازک‌کاری است که به این ترتیب سازنده‌ها می‌توانند در مرحله اول ۳ میلیون، مرحله دوم ۸ میلیون، مرحله سوم ۶ میلیون و مرحله چهارم نیز ۳ میلیون تومان از اقساط تسهیلات را از بانک دریافت کنند.
از نیمه سال 86 که طرح مسکن‌مهر به اجرا درآمد تا زمستان پارسال، فقط حدود 797 میلیارد تومان تسهیلات جذب شده بود که علت آن، کندی اجرای طرح بود. اما از دی‌ماه سال 88، این مسیر هموار شد به‌طوری‌که در بهمن‌ماه حدود 200 میلیارد تومان وام ساخت پرداخت شد و در اسفند ماه نیز به این رقم 300 میلیارد تومان دیگر اضافه شد.
همچنین در فروردین سال جاری ۲۰۰میلیارد تومان وام مسکن‌مهر به انبوه‌سازان فعال در این پروژه اعطا شد و در اردیبهشت نیز ۳۰۰ میلیارد تومان دیگر جذب شد.
در خرداد ماه رشد 33درصدی در این مسیر ثبت شد و در این ماه 600 میلیارد تومان تسهیلات پرداخت شد. در تیرماه نیز 200 میلیارد تومان دیگر به سازنده‌ها پرداخت شد و در مرداد ماه به این رقم 400 میلیارد تومان دیگر اضافه شد.
اما در شهریور امسال، نرخ رشد پرداخت وام مسکن‌مهر عدد ۶۶ درصد را تجربه کرد به‌طوری‌که مجموع تسهیلات پرداختی از ۳ هزار میلیارد تومان در مرداد به ۵ هزار میلیارد تومان در آخرین ماه تابستان رسید.