نوسازی بافت فرسوده مستلزم مشارکت و ایفای نقش موثر همه ذینفعان است

مهندس محمد حسین اژدری

معاون اجرایی سازمان نوسازی شهرداری تهران

بهسازی و نوسازی بافت فرسوده ماهیتی کاملا چند وجهی داشته و علی رغم اینکه در نگاه نخست موضوعی کالبدی و صرفا شهر سازی را در فرد تداعی می کند .... تجارب سنوات گذشته دولت و شهرداری در بافت فرسوده و تجارب بین المللی در این زمینه حاکی از آن است که موضوع احیاء، بازسازی و نوسازی بافت فرسوده نه تنها صرفا موضوع کالبدی نیست بلکه ابعاد گسترده تر و قویتر اجتماعی و فرهنگی را دارا می باشد و تحقق اهداف و برنامه های آن مستلزم مشارکت و ایفای نقش موثر هم ذینفعان است .

مهندس محمد حسین اژدری معاون اجرایی سازمان نوسازی شهرداری تهران در گفتگو با خبرنگار ما ضمن بیان مطلب فوق اظهار داشت :علاوه بر وجهه اجتماعی موضوع به لحاظ اینکه ذینفعان متعددی در موضوع بافت فرسوده حضور دارند ،احیاء، بهسازی بافت فرسوده موضوعی کاملا چند وجهی به شمار می رود و قاعدتا باید یک رویکرد سیستمی و یک برنامه مشخص نسبت به ورود به این بافت فرسوده داشته و در مدیریت این موضوع ضمن توجه به مدیریت محلی ، ظرفیت مناسب برای ایجاد هماهنگی بین همه بازیگران و ذینفنعان ایجاد شود.

اژدری به نقش و رویکرد اساسی فعلی سازمان نوسازی در ارتباط با بافت فرسوده اشاره کرد و اذعان داشت :این سازمان در حوزه اجرا نقش تسهیل گری و بستر سازی برای خود قائل است تا نقش مداخله جویانه و این امر حاصل تجربیات دهه اخیر در ایران و تجربیات بین المللی در مداخله بافتهای فرسوده است.

وی در ادامه یادآور شد : از آنجا که بحث احیاء و بهسازی و نوسازی بافت فرسوده موضوع جدیدی در کشور محسوب می شود ، رویکرد مشارکت جویانه ، با هدف توانمند سازی، آماده سازی ، ظرفیت سازی و نهاد سازی جوامع محلی برای نوسازی بافتهای فرسوده یک ضرورت اجتناب ناپذیر است.

معاون اجرایی سازمان نوسازی شهرداری تهران به یکی دیگر از اهداف این سازمان اشاره کرد و اظهار داشت : در حوزه های مختلف ایجاد ظرفیت های مناسب یکی از اهداف سازمان در تهران بوده و برای ایجاد ظرفیت مناسب در حوزه مدیریت بافت فرسوده در قالب ایجاد شرکتهای نوسازان مناطق اقدامات نسبتا خوبی به عنوان ظرفیت‌سازی صورت گرفته است.

وی تصریح کرد :ابتدا امر ظرفیت سازی با مشارکت مستقیم سازمان نوسازی با تاسیس شرکت نوسازان شهر تهران شکل گرفته و پس از مقطع کوتاهی با ایجاد شرایط مناسب ،شرکتها کاملا مستقل شدند و در حال حاضر ظرفیت مناسب برای مدیریت نوسازی بافت در تهران به شکل کاملا خصوصی فراهم شده است .

خوشبختانه، بستر حقوقی این الگو نیز با نقش موثر سازمان در تدوین طرح با مجلس شورای اسلامی، در قالب مجریان نوسازی در قانون بهسازی و نوسازی بافت فرسوده فراهم گردیده است.

وی خاطر نشان ساخت :با ابلاغ این قانون ظرفیتهای مناسب برای مدیریت اجرای طرحهای نوسازی و بهسازی در تهران و کشور فراهم خواهد شد.

اژدری منظور از ایجاد ظرفیتها را ایجاد نهادهای اجرایی مناسب کار دانست و گفت:ما به لحاظ تئوری در حوزه نوسازی بافت یکسری تولیدات داشته‌ایم و قاعدتا عملیاتی کردن این تئوریهای و انتقال این تئوری به حوزه عمل مستلزم ایجاد ظرفیت مناسب در بخش خصوصی است که در قالب شرکت نوسازان انجام شده است.

همچنین در کل مناطق تهران شرکتهای نوسازان حضور فعال در مدیریت نوسازان بافت فرسوده پیدا کرده‌اند و همین حرکت سبب شده که شهرداریهای مناطق هم نقش موثری (با توجه به تاکید شهردار تهران) در حوزه بافت فرسوده داشته باشند. شاهد این مدعا هم سرمایه گذاری حدود ۳۰۰ میلیارد تومان توسط شهرداری های مناطق در ارتباط با تامین زیر ساختهای مورد نیاز در بافت فرسوده است .

معاون اجرایی سازمان نوسازی در خصوص دستاوردهای اجرای بسته های مشارکتی و تشویقی گفت :سازمان نوسازی بافتهای فرسوده معتقد است که نقس ما بایستی در واقع نقش سیاستگذاری ، راهبردی و تسهیل گری در بافت های فرسوده باشد و با همین رویکرد قاعدتا ما بایستی ابزارهای تشویقی مناسب را برای مشارکت مردم در نوسازی بافت فرسوده فراهم کنیم .

وی افزود:در همین راستا بحث بسته های تشویقی که سال گذشته به پیشنهاد سازمان نوسازی مطرح و به تصویب شورای اسلامی شهر تهران رسید، اثر نسبتا خوبی را در توسعه و گسترش نوسازی مردمی در سطح شهر تهران گذاشته است.

وی در ادامه تصریح کرد : البته تسهیلات بانک مسکن که توسط دولت تامین گردیده در تکمیل این بسته تشویقی کمک موثری را در حضور مردم در نوسازی بافت فراهم کرده و سبب شده در ماههای اخیر در سال جاری رشد ۱۳۵ درصدی در صدور پروانه در بافت فرسوده نسبت به مدت مشابه سال گذشته شاهد باشیم.

اژدری با اشاره به راه اندازی ستاد راهبردی در سازمان نوسازی اظهار داشت:برای حمایت و تسریع در روند احیاء بافت فرسوده در سازمان نوسازی، ستادی تحت عنوان ستاد راهبردی نوسازی مردمی، از اوایل سال جاری شکل گرفته که در واقع نقش راهبردی و مدیریت حرکت نوسازی مردمی را به عهده دارد که با پیگیری جریان نوسازی مردمی در سطح شهر تهران ، نقاط ضعف و قوت را شناسایی کرده و با تدوین دستورالعملها و شیوه نامه های مورد نیاز نقش تسریع و تسهیل کننده جریان نوسازی مردم را در راستای بهره برداری از بسته تشویقی شهرداری تهران دنبال میکنند .

اژدری در پاسخ به این سوال که وضعیت انتشار اوراق مشارکت نوسازی و بهسازی بافت فرسوده به صورتی بوده است گفت :در واقع بحث ابزارهای مالی مورد نیاز برای احیاء و نوسازی از جمله بحث های مهم و قابل توجه در بافت فرسوده است و بستر سازی برای مشارکت سرمایه گذاران بخش خصوصی یکی از این ابزارهای آن شمار می‌رود. وی افزود :استفاده از ابزار مالی مثل فروش اوراق مشارکت یکی از برنامه هایی است که در دستور کار سازمان نوسازی قرار دارد و سال گذشته در جهت تکمیل طرح نوسازی برای ناحیه امام علی(ع) ۴۰۰ میلیارد تومان اوراق مشارکت به فروش رفته و طبق برنامه پیش بینی شده بحث تملک املاک واقع در طرح در حال انجام است و امیدواریم که در چهارچوب برنامه پیش بینی شده تعهدات سازمان که در قالب اوراق مشارکت فروخته شده عملیاتی شود.

وی تصریح کرد: برای سال جاری نیز مطالعات توجیه اقتصادی و فنی برای پروژه های اوراق مشارکت انجام و مجوز بانک مرکزی برای انتشار ۷۰۰ میلیارد تومان اوراق مشارکت صادر شده است که به زودی منتشر خواهد شد و از محل منابع حاصل از فروش اوراق مشارکت پروژه های محرک توسعه و ارزش افزا در ۸ منطقه شهر تهران به مرحله اجرا در می آید.

اژدری در پایان به استقبال سرمایه گذاران و سازندگان از نوسازی بافت های فرسوده اشاره کرد و گفت :یکی از برنامه‌هایی که سازمان نوسازی بافتهای فرسوده در دستور کار خود قرار داده است ، فراهم کردن حضور سرمایه‌گذاران و انبوه سازان بخش خصوصی در احیاء بافت فرسوده است که در این راستا طرح تضمین خرید به عنوان یکی از بسته‌های تشویقی برای حضور انبوه سازان در بافت فرسوده به تصویب هیئت مدیره سازمان نوسازی رسیده و مراحل اجرایی خود را طی میکند.

هدف سازمان نوسازی شهر تهران از اجرای طرح تضمین خرید، کمک به سازندگی و سرمایه گذار جهت کاهش ریسک های ناشی از عدم فروش واحدهای احداثی در پروژه‌های واقع در بافت فرسوده می باشد. سازمان نوسازی توسط این طرح حمایتی ، ضمن ترغیب سرمایه گذاران به فعالیت در بافت ، ارتقاء کیفی و کمی پروژه های احداثی را نیز دنبال می کند. همچنین الزامات طرح تضمین خرید متشکل از مکان و کاربری پروژه ، بازه زمانی ارایه درخواست، قیمت تضمین خرید ، میزان تضمین خرید ، درخواست تضمین خرید ، مدت پروژه ، الزامات فنی مورد نظر سازمان ، مبانی احراز کیفیت و درخواست فروش است.

وی در پایان ضمن تاکید مجدد بر ظرفیت سازی برای نوسازی برگزاری همایشهای تخصصی از جمله همایش سالانه نوسازی بافت فرسوده را جهت نهادینه کردن این موضوع بسیار مثبت ارزیابی کرد و تاکید نمود : موضوع بهسازی و نوسازی بافتهای فرسوده قبل از اینکه یک موضوع کالبدی باشد یک پدیده اجتماعی و فرهنگی است و این همایش می تواند در پیشبرد اهداف فرهنگی و اجتماعی نوسازی و بستر سازی این فرایند مهم بسیار موثر باشد.