توسعه محیط کسب و کار پیمانکاری برای دستیابی به اهداف سند چشم انداز 1404

مهمترین چالش آینده

مهندس حسین عابد، مدیر عامل شرکت مدیریت طرح‌های صنعتی ایران اظهار داشت،انرژی، مهمترین چالش آینده دنیاست و مطالعات نشان می دهد که تا سال ۲۰۵۰ منابع انرژی هیدروکربوری همچنان اصلی ترین منبع انرژی در دنیا خواهند بود. این در حالیست که تا سال ۲۰۲۵ تنها کشورهای ایران، عربستان سعودی، کویت، عراق و امارات در تولید نفت و روسیه، ایران، قطر، عربستان سعودی و امارات متحده عربی در تولید گاز به صورت عمده باقی خواهند ماند. ایران هم اکنون دومین دارنده ذخایر گاز و چهارمین دارنده ذخایر نفت جهان است و لذا نفت و گاز و صنایع وابسته به آن مانند پتروشیمی مهم ترین محور توسعه ملی محسوب می شوند و البته نیازمند سرمایه گذاری و توسعه پرشتاب و روزافزون.

کلیدی ترین مرحله در توسعه این صنعت، مدیریت و اجرای پروژه های مرتبط با نفت و گاز است که با توجه به شرایط متغیر جهانی و به عنوان یکی از الزامات توسعه باید توسط شرکتهای پیمانکار توانمند داخلی صورت گیرد.

نقش شرکت مدیریت طرح های صنعتی ایران در راستای سیاست‌های ایدرو

ایشان در پاسخ به نقش شرکت مدیریت طرحهای صنعتی ایران و چگونگی ارتباط آن با سیاستهای ایدرو اظهار نمودند :در راستای سیاستهای کلان جمهوری اسلامی ایران مبنی بر توسعه ظرفیت، توان و دانش داخلی در اجرای طرحهای ملی و همچنین سیاستهای سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران در راستای برنامه‌های توسعه اقتصادی کشور و اجرای پروژه‌های نفت, گاز, پتروشیمی و نیروگاهی، شرکت مدیریت طرحهای صنعتی ایران (IPMI) به عنوان یک شرکت پیمانکار عمومی (GC) در حوزه انرژی به ایفای نقش می‌پردازد و مسئولیت اجرای پروژه‌های بزرگ واگذار شده به ایدرو در حوزه نفت ، گاز و پتروشیمی را بر عهده می‌گیرد.

ماموریت

مهندس حسین عابد، ماموریت این شرکت را به عنوان یک پیمانکار عمومی (GC) اینگونه مطرح نمود: ارائه خدمات متنوع مورد نیاز جهت اجرای پروژه ها اعم از مطالعات اولیه، مشاوره و مهندسی، مدیریت، تامین و اجرا به روشهای مختلف تا سطح کلید تحویل در حوزه های نفت، گاز، پتروشیمی، نیروگاهی و صنایع شیمیایی در بازارهای داخلی و بین المللی با تکیه بر تعامل کارا و موثر با کلیه ذینفعان شرکت.

تعامل موثر شرکت مدیریت طرح‌های صنعتی با ذینفعان

مهندس عابد، ذینفعان اصلی شرکت های پیمانکاری را در چارچوب سه گروه بازار و صنعت، محیط کار و جامعه دسته بندی کرده و چگونگی تعامل شرکت مدیریت طرح های صنعتی ایران با آنها را اینگونه مطرح ساخت: در گروه ذینفعان بازار و صنعت، از آنجا که رشد ملی نیازمند شکل گیری زنجیره ارزش یک صنعت است، ما ارتباطات راهبردی و مسئولانه ای در قبال گروه‏های همکار را دنبال می کنیم تا زمینه رشد کل صنعت فراهم شود، همچنین سیاست شرکت مدیریت طرح های صنعتی ایران در حوزه تامین و ساخت، استفاده از حداکثر توان شرکت های داخلی می‌باشد. از نظر ذینفعان محیط کار توجه به سلامت و ایمنی، توانمند سازی و حفظ حقوق وکرامت انسانی کارکنان مورد توجه شرکت بوده و پاسداشت فرهنگ اسلامی-ایرانی و جلوگیری از فساد مالی را وظیفه خود می دانیم.

وی همچنین با اشاره به مسوولیت سازمان ها در قبال جامعه یادآور شد شرکت مدیریت طرح های صنعتی ایران علاوه بر ایفای نقش در توسعه اقتصاد ملی و کاهش بیکاری، نسبت به فعالیت‌های عام المنفعه نیز اقدام می نماید.

وضعیت کلی پروژه های حوزه نفت و گاز شرکت IPMI

شرکت IPMI از سال ۱۳۸۲ به صورت جدی فعالیت خود را در حوزه نفت، گاز و پتروشیمی آغاز کرده است که در اولین گام خدمات مهندسی بخشهائی از فازهای ۶، ۷ و ۸ پارس جنوبی مورد نیاز کنسرسیوم TIJD توسط شرکت انجام شده است و در سال ۱۳۸۳ انجام پروژه پالایشگاه گاز پارسیان (تابناک) بصورت مشارکت در قالب پروژه EPC آغاز شد و با موفقیت در سال ۱۳۸۶به پایان رسید.

مهندس عابد ضمن اشاره به پروژه خدمات مهندسی فازهای ۱۷ و۱۸ پارس جنوبی به عنوان نقطه عطف در مسیر رشد شرکت که در سال ۱۳۸۶ احاله قرارداد آن به شرکت انجام شد، افزود: از اواسط سال ۱۳۸۷ اجرای کل سهم ایدرو در این پروژه، به این شرکت محول گردید که با حمایت های ایدرو و همت کارکنان و ظرفیت سازی های صورت گرفته در شرکت IPMI، از نظر میزان پیشرفت طی ۲۲ ماه گذشته ، از ۸.۲۵% به رقم ۴۵.۶۹% دست یافته ایم که بیانگر حرکت منظم و طبق برنامه شرکت در راستای سیاست های ایدرو، برای انجام پروژه توسعه فازهای ۱۷ و ۱۸ پارس جنوبی می باشد.

لازم به ذکر است پروژه توسعه میادین گازی ۱۷ و ۱۸ پارس جنوبی که به کنسرسیومی متشکل از IDRO OIEC و IOEC واگذار شده است به عنوان یک پروژه ملی جهت تولید روزانه ۵۰ میلیون متر مکعب گاز طبیعی، تولید سالانه ۱ میلیون تن اتان، ۰۵ /۱میلیون تن گاز مایع و تولید روزانه ۸۰ هزار بشکه میعانات گازی و ۴۰۰ تن گوگرد می باشد.

توسعه بازار داخلی و حضور در کنسرسیوم توسعه فاز ۱۴ پارس جنوبی تحت رهبری ایدرو

مهندس عابد با بیان این که با حضور ایدرو به عنوان سازمانی توسعه ای در مدیریت و اجرای پروژه های بزرگ صنعتی و پیمانکاری کشور، سهم صنعتگران داخلی از ۳۰ درصد به حدود ۶۴ درصد رسیده است اظهار داشت در آخرین رویداد، سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران به عنوان رهبر کنسرسیوم مجری فاز ۱۴پارس جنوبی انتخاب شده است و شرکت مدیریت طرح های صنعتی ایران نیز به عنوان یکی از اعضای اصلی کنسرسیوم در کنار سایر اعضاء در توسعه فاز ۱۴ پارس جنوبی به ایفای نقش خواهد پرداخت ، شایان ذکر است که فاز ۱۴ پارس جنوبی از نظر ظرفیت مشابه فازهای ۱۷ و ۱۸ پارس جنوبی با ۴ سکو و حفاری ۴۴ حلقه چاه میباشد .

مهندس عابد ضمن برشماری مشکلات شرکتهای بزرگ پیمانکاری در حوزه نفت و گاز و پتروشیمی که عمده آن کمبود منابع مالی در کشور است گامهایی راکه شرکت مدیریت طرحهای صنعتی ایران بدین منظور برداشته است تشریح کرد.

اصلاح و ارتقای رتبه های ماخوذه شرکت از معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور، اجرای سریع و با کیفیت طرح توسعه فازهای ۱۷ و ۱۸ پارس جنوبی به منظور تامین کامل نظر کارفرما، استقرار سیستم حضور اثربخش در مناقصات، مذاکره با شرکتهای خارجی جهت انتقال دانش و تکنولوژی و همچنین سرمایه گذاری در کشور و درنهایت مشارکت در طرحهای متوسط توسعه ای کشور در حوزه انرژی، به منظور استفاده بهینه از نیروی انسانی شرکت؛ مهمترین گامهای شرکت در جهت توسعه بازار داخلی می باشد.

چشم انداز ایدرو: پیشگام در جهانی سازی صنایع ایران

خوشبختانه پس از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی، توانمندی زیادی به ویژه در زمینه خدمات فنی و مهندسی در کشور ایجاد شده است. مهندس عابد در این خصوص، به برنامه شرکت IPMI جهت حضور در بازارهای بین المللی و نقش آفرینی در حوزه صادرات خدمات اشاره کرد. وی افزود: در راستای چشم انداز ایدرو که "پیشگام در جهانی سازی صنایع ایران" می باشد طی مطالعات گسترده و رایزنی های بسیار، بازارهای بالقوه منطقه ای و بین المللی شناسایی شده اند و عملیات انتخاب بازار هدف IPMI، بر اساس مدل بازاریابی بین المللی توسط خبرگان حوزه انرژی کشور صورت گرفته است. بدین منظور برنامه جامعی جهت نفوذ در بازارهای هدف صادراتی، تدوین گردیده و در حال اجرا می باشد.

رشد و توسعه شرکت IPMI

جهت تحقق استراتژی های مرتبط با بازار، شرکت IPMI نیازمند ایجاد ائتلاف های استراتژیک به منظور افزایش اعتبار، کاهش هزینه ها و انتقال دانش و همچنین تحول در فرایندهای بازاریابی، EPCM و تامین مالی به منظور افزایش بهره وری میباشد.

مدیر عامل شرکت IPMI افزود: به منظور افزایش توان رقابتی شرکت در بلندمدت، استراتژی هایی جهت تقویت زیرساخت ها و توسعه رشد و یادگیری در حال اجرا بوده ، از جمله توانمندسازی شرکت با اجرای پروژه های مدیریت دانش، سازمان فراگیر و همچنین افزایش آموزش کارکنان و ارتقاء فرهنگ سازمانی می باشد.

در جهت توسعه بازار داخلی مهندس عابد مدیر عامل شرکت مدیریت طرح‌های صنعتی ایران (IPMI)، مشکلاتی پیش روی شرکت های پیمانکاری را بر شمردند که حل آن مستلزم اهتمام دولت به بهبود محیط کسب و کار شرکتهای پیمانکاری عمومی بزرگ است:

ایشان همچنین راهکارهایی را جهت تکمیل و توسعه کلان‌تر کسب و کار پیمانکاری نفت و گاز در کشور برشمردند که اهم آن ها عبارتند از :

• تاسیس مرکز آمار و اطلاعات تکنولوژی: نبود اطلاعات دقیق و کافی از حجم تحقیقات صورت پذیرفته و دانش اخذ شده در حیطه پیمانکاری پروژه‌های نفت و گاز کشور، ارتباط میان عوامل اصلی محیط رقابتی را مختل می نماید و از توسعه و انتشار تکنولوژی های اخذ شده، جلوگیری می نماید.

• تاسیس نهاد تامین مالی مستقل برای پروژه های نفت و گاز: عدم تناسب مکانیزم های تامین مالی موجود با الزامات تامین مالی خاص پروژه های نفت و گاز کشور یکی از مشکلات اساسی در تحلیل فضای کسب و کار می باشد. چنانچه نهاد مستقلی (مانند یک بانک) تشکیل و سرمایه های دولتی که برای پروژه ها در نظر گرفته شده به همراه سپرده های دیگر به آن وارد شود توان تامین مالی را بهبود خواهد بخشید.

• تشکیل ائتلافهای استراتژیک پیمانکاران برتر داخلی برای ورود به بازارهای خارجی:. این هم افزایی باعث خواهد شد تا توان پیمانکاران جوان داخلی با پیمانکاران خارجی هماوردی داشته باشند.

• کمک دولت به توانمندسازی شرکتهای پیمانکار: نظارت و حمایت جدی به همراه تعیین سیاستهای کلی اقداماتی است که دولت می تواند، بدین منظور انجام دهد. لازم به ذکر است در کشوری مثل ژاپن تنها چند شرکت اصلی پیمانکاری -که البته برخی از آنها توسعه دهنده نیز می باشند- وجود دارد و دیگر شرکتها به عنوان پیمانکار فرعی این شرکت‌ها در توسعه کشور مشارکت می‌کنند. در کشور ما نیز با توجه به وضعیت موجود حداکثر ۴ یا ۵ شرکت باید به عنوان شرکت های اصلی پیمانکاری عمومی تقویت شوند تا امور اجرای پروژه های ملی سامان مناسبی بگیرد.

• توسعه آموزش‌های مشترک میان‌رشته‌ای : همکاری مشترک بین شرکتها، وزارت نفت و وزارت علوم بمنظور تعریف رشته هایی با آموزشهای عملی و کاربردی مرتبط با صنعت نفت و گاز بسیار مفید خواهد بود.

• توسعه مراکز تحقیقاتی مشترک : ضعف در تحقیق و توسعه را نیز می توان با تشکیل نهادهای تحقیق و توسعه مشترک بهبود بخشید.

• استفاده از تجربیات اجرای پروژه‌های قبلی: آقای مهندس عابد ضمن اشاره به تجربیات گرانبهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی در اجرای پروژه های بزرگ نفت و گاز و پتروشیمی در کشور یکی از مهمترین مشکلات صنعت نفت را عدم ثبت دقیق و مناسب تجربیات این طرح‌ها بر شمرد. با وجود آنکه پالایشگاههای گازی در حوزه پارس جنوبی مشابهند اما در برخی از پروژه ها، مشکلات و اشتباهات اجرائی صورت گرفته در پروژه های قبلی تکرار می شود. حال آنکه با این همه تجربه واقعا نباید اشتباهاتی که دیگران در انجام کار -آنهم کاری بسیار مشابه - داشته اند دوباره تکرار شود. هر شرکتی باید این مهم را به عنوان یک وظیفه اصلی مد نظر قرار دهد و به ثبت دقیق تجربیات و درس آموخته ها بپردازد. اما مهمتر از آن این است که خود وزارت نفت نیز به این امر اهتمام کند و مجموعه کاملی از درس آموخته هارا بدین منظور تهیه و در اختیار شرکتها قرار دهد.