رکورد تولید۵۳۰میلیون متر مکعب گازنماد توان پالایشی ایران
بر اساس گزارش آژانس بین المللی انرژی تا سال ۲۰۳۰ در میان انرژی های اولیه، تقاضای گاز طبیعی در ۳۰ کشوری که در آینده، اروپای بزرگ را تشکیل خواهند داد، بیشرین رشد را تجربه کرده و از ۴۵۰ میلیون تن معادل نفت خام در سال ۲۰۰۳ به حدود ۷۶۰ میلیون تن معادل نفت خام در سال ۲۰۳۰ خواهد رسید. این در حالی است که تقاضای گاز طبیعی اروپای بزرگ درسال ۱۹۷۰ فقط ۱۱۰ میلیون تن معادل نفت بود.
مطالعه وضعیت تولید و عرضه گاز طبیعی نشان می دهد که با گذشت زمان و شدت گرفتن تقاضای گاز طبیعی در ۳۰ کشور اروپایی بزرگ وابستگی به منابع گازی وارداتی به شدت افزایش خواهد یافت.در همین راستا و بر اساس نتایج مطالعات آژانس بین المللی انرژی، در حالیکه اروپای بزرگ تا سال ۱۹۷۳ از واردات گاز طبیعی بی نیاز بوده، در سال ۲۰۰۰ بخش مهمی از عرضه ۵۲۰ میلیارد متر مکعبی گاز به اروپای ۳۰ عضوی، از طریق واردات از کشورهای خارج از اروپا تامین شده است. اما وابستگی اروپا به گاز طبیعی وارداتی در سال ۲۰۳۰ بسیار بیشتر خواهد شد. در این سال تولید گاز طبیعی در اروپای بزرگ کمتر از ۳۰۰ میلیارد متر مکعب خواهد بود. حال آنکه در حدود ۶۰۰ میلیارد متر مکعب گاز طبیعی نیز از خارج از اتحادیه اروپا به این مجموعه وارد می شود. به این ترتیب سهم واردات در عرضه گاز طبیعی به اتحادیه اروپا که در آغاز ۱۹۷۰ چیزی در حدود صفر درصد بود، در سال ۲۰۰۵ به حدود ۳۶ درصد رسیده و پیش بینی می شود که تا سال ۲۰۳۰ به ۷۰درصد افزایش یابد.با وضعیت فعلی گاز طبیعی و پیش بینی تقاضای روزافزون آن در آینده، پیش بینی می شود که کشور ایران در تأمین این نیازها و تقاضاها از جایگاه ویژه ای تا سال ۲۰۳۰ برخوردار شود. در همین راستا حجم صادرات بالقوه ایران به اروپا در سه مقطع زمانی یعنی سال های ۲۰۰۰، ۲۰۱۰ و ۲۰۲۰ نشان می دهد که به‌رغم اینکه صادرات گاز ایران به اروپا در سال ۲۰۰۰صفر بود، در سال ۲۰۱۰ به ۱۰میلیارد مترمکعب بالغ خواهد شد که در واقع همان رقمی است که برای صادرات گاز به ترکیه در نظر گرفته شده است. همچنین پیش بینی شده است که در سال ۲۰۲۰ حدود ۳۰ میلیارد متر مکعب از تقاضای گاز طبیعی اتحادیه اروپا از طریق ایران تأمین گردد.از آنجایی که کشور ایران یکی از بزرگ ترین دارندگان ذخایر اثبات شده گاز دنیا است، شرکت ملی گاز ایران برنامه های بزرگی برای توسعه میادین و افزایش تولید گاز خود ارایه کرده است. در مجموع موقعیت استراتژیک، امتیازات و مزایای بازار گاز ایران شامل کوتاه ترین مسیر به بازارهای جهانی، دارا بودن زیر ساخت های عظیم انتقال گاز به خارج از کشور، حداقل سرمایه‌گذاری مورد نیاز، امکان ترانزیت گاز به ترکیه، کشورهای اروپایی و کشورهای حوزه خلیج فارس، امکان سوآپ گاز به کشورهای مجاور، وجود مصرف کنندگان عمده بالقوه، داشتن بالغ بر ۲۸ تریلیون متر مکعب ذخایر تثبیت شده و رتبه دوم جهان از این منظر، توان تولید گاز با روند کنونی تا صد سال آینده و داشتن رتبه چهارم در میان تولید کنندگان که در ۲۰ سال آینده به رتبه سوم خواهد رسید، از جمله مواردی است که سبب شده کشور ایران مورد توجه مصرف کنندگان قرار گیرد.
تولید و پالایش گاز طبیعی
همانطوری که گفته شد، ذخایر گسترده گاز طبیعی در ایران می تواند فرصت مغتنمی را برای کشور فراهم آورد که افزون بر رفع نیاز داخل، زمینه های دیگر از جمله صادرات نیز مورد توجه قرار گیرد.
در این بین شرکت ملی گاز ایران با توجه به حوزه فعالیتش که زمینه‌هایی چون پالایش، انتقال، توزیع و مدیریت مصرف گاز طبیعی را در بر می‌گیرد، از جایگاه مهمی در داخل و خارج از کشور برخوردار است. به تناسب افزایش مصرف گاز در داخل کشور و همچنین متناسب با افق های ترسیمی در سند چشم انداز توسعه (پیش بینی حضور پر رنگ ایران در بازار جهانی گاز)، همواره ظرفیت تولید، پالایش و نم زدایی گاز طبیعی در ایران از روند رو به رشدی برخوردار بوده و با در نظر گرفتن طرح های توسعه ای پیش بینی می شود این روند همچنان ادامه داشته باشد.هم اینک توان پالایش شرکت ملی گاز ایران معادل ۵۳۰ میلیون متر مکعب در روز است که پیش بینی می گردد با اجرای طرح های توسعه ای پالایشی در پایان برنامه پنجم توسعه، این میزان به روزانه ۹۰۰ میلیون متر مکعب و در پایان سند چشم انداز به حدود ۱۲۰۰ میلیون مترمکعب در روز افزایش یابد.
ظرفیت پیش بینی شده برای پالایش گاز طبیعی
بر آوردها نشان می دهد در سال ۲۰۱۲ میلادی ظرفیت پالایش گاز ایران بالغ بر ۲۷۴ میلیارد متر مکعب در سال خواهد شد که نشانگر رشد ۶۶ درصدی است.
تکمیل پالایشگاه بید بلند دو، توسعه پالایشگاه ایلام و توسعه فازهای ۱۵ تا ۲۴ پارس جنوبی از جمله طرح های توسعه ای است که این شرکت دنبال می کند.
مدیریت هفت شرکت پالایشی
شرکت ملی گاز ایران هم اینک مدیریت و بهره برداری از هفت شرکت پالایشی مستقل و اختصاصی گاز طبیعی را به عهده دارد و پیش بینی می شود با اجرا طرح های توسعه ای تا سال ۱۴۰۴ تعداد آنها به دو برابرکنونی افزایش یابد.
شرکت پالایش گاز مجتمع گاز پارس جنوبی
شرکت مجتمع گاز پارس جنوبی (SPGC) سهامی خاص به منظور بهره برداری از فازهای توسعه ای میدان گازی پارس جنوبی به عنوان یکی از شرکت های فرعی شرکت ملی گاز ایران در سال ۱۳۷۷ تأسیس گردید. این شرکت مسئولیت بهره برداری از فاز ۱ الی ۱۰ پارس جنوبی و تأسیسات پالایشگاه های گاز در خشکی را عهده دار است.
طرح توسعه فازهای ۱۰ گانه میدان گازی پارس جنوبی توسط شرکت نفت و گاز پارس که یکی از شرکتهای فرعی شرکت ملی نفت ایران است با واگذاری قراردادهای توسعه فازهای مختلف پارس جنوبی بصورت EPSCE به پیمانکاران داخلی و خارجی که عمدتاً با جلب سرمایه گذاری خارجی بوده است انجام گرفته است.
مخزن پارس جنوبی در لایه ای به ضخامت ۴۵۰ متر در عمق حدود ۳۰۰۰ متری زیر کف دریا قرار دارد و بین کشور ایران و قطر مشترک است. ذخایر این مخزن ۵۰ درصد ذخایر گازی کشور و ۸ درصد ذخایر گازی شناخته شده در جهان را به خود اختصاص داده است.
تولید و فراورش گاز فازهای۱۰ گانه پارس جنوبی در ۵ پالایشگاه مستقل در مجاورت یکدیگر و در دو کیلومتری ساحل خلیج فارس در منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس در بندر عسلویه واقع در استان بوشهر انجام می شود. اهداف توسعه ای مخزن پارس جنوبی شامل پاسخگویی به نیاز روزافزون مصرف گاز کشور، جایگزین نمودن گاز طبیعی به جای نفت و فرآورده های آن و افزایش سهم گاز در سبد انرژی مصرف داخلی، صرفه جویی ارزی، صادرات گاز، میعانات گازی و گاز مایع (LPG) به کشورهایی نظیر چین، کره جنوبی، تایوان و ژاپن، ارائه میعانات گازی به عنوان خوراک و منبعی پایدار و ارزان به صنایع پتروشیمی و تحویل اتان موجود درگاز منطقه که حدود ۵/۵ درصد برآورد شده است به پتروشیمی برای تولید اتیلن و مشتقات آن (پلی‌اتیلن‌ها و سایر مواد شیمیایی) است.
شرکت پالایش گاز پارسیان
پالایشگاه گاز پارسیان با ظرفیتی اسمی ۸۳ میلیون متر مکعب گاز طبیعی در روز (و در زمینی با وسعت ۳۴۰ هکتار) سومین پالایشگاه گاز کشور است. این پالایشگاه در ۳۰ کیلومتری شمال غربی لامرد و ۱۲ کیلومتری جنوب شرقی مهر در دشت میان آخرین رشته کوههای فلات ایران (زاگرس جنوبی) بر کناره بزرگراه در دست احداث لامرد-مهر-عسلویه قرار گرفته و با مشعل هایی همیشه فروزان، نشانه ای از آغاز جنبش و توسعه در جنوب ایران است. واحدهای عملیاتی این پالایشگاه شامل پارسیان یک و دو است. خوراک پالایشگاه پارسیان یک از مخزن تابناک و به وسیله دو خط۳۰ اینچ به طول ۲۸ کیلومتر تأمین می گردد. حجم درجای اولیه مخزن تابناک حدود ۵۲۹ میلیارد متر مکعب گاز و ۵۴۵ میلیون بشکه مایعات گازی برآورد گردیده است. ظرفیت فراورش گاز در پارسیان یک حدود ۴۳ میلیون متر مکعب است.گاز تصفیه شده پالایشگاه پارسیان به خط لوله سراسری چهارم تزریق و مایعات گازی تولیدی نیز با پنج دستگاه پمپ نصب شده از طریق خط لوله ۱۰ اینچ به مخازن فاز ۱ پارس جنوبی منتقل و از آنجا از طریق اسکله موجود به خارج از کشور صادر می گردد. با اجرای کامل پالایشگاه گاز پارسیان۱ ظرفیت تصفیه گاز تا ۵۰ میلیون مترمکعب در روز قابل افزایش و میزان تولید مایعات گازی به حدود ۳۳۷۵ هزارتن در روز رسیده است.
گاز مورد نیاز پارسیان ۲ نیز توسط یک خط لوله ۱۶ اینچ از مخازن وراوی ، و خطوط ۳۶ و۶ اینچ از مخازن شانون و هما تأمین می گردد. هدف از احداث فاز یک پارسیان۲ فراورش گاز به میزان حداکثر۴۰میلیون متر مکعب در روز است. میزان گاز موجود در این مخازن حدود ۴۳۷ میلیارد متر مکعب گاز برآورد شده است. همچنین هدف از احداث فاز ۲ پارسیان۲ استحصال اتان و ترکیبات سنگین تر از اتان از گاز خشک فاز ۱ پارسیان۲ و تولید روزانه ۱۵ فرار بشکه مایعات گازی است. پارسیان۲ همچنین شامل واحد های تثبیت مایعات ونم زدایی، تنظیم نقطه شبنم سرویس های جانبی و نیروگاه توربوژنراتور۱۵ مگاواتی است. فاز ۱ این پالایشگاه توسط شرکت نفت مناطق مرکزی احداث شده و اجرای فاز ۲ آن به صورت مشترک با فاز۲ پالایشگاه شماره یک به عهده شرکت ملی گاز ایران است.
شرکت پالایش گاز ایلام
پالایشگاه گاز میمک (ایلام ) فاز ٢ در ۲۵ کیلومتری شمال غرب شهرستان ایلام و ۱۲ کیلومتری غرب شهر چوار قرار گرفته است. این پالایشگاه به منظور فراورش گاز میدان گازی تنگ بیجار جهت گازرسانی به شهرهای استان ایلام و سایر مناطق غربی کشور از طریق خطوط انتقال گاز سراسری و همچنین استحصال اتان و هیدروکربن‌های سنگین شامل گاز مایع و مایعات گازی جهت تامین خوراک واحد الفین پتروشیمی ایلام احداث گردیده است.
بخش اصلی خوراک پالایشگاه گاز ایلام از گازهای ترش میدان گازی تنگ بیجار تامین می گردد که از طریق خط لوله با ظرفیت ۶.۸ میلیون متر مکعب در روز وارد پالایشگاه گاز ایلام می شود و در فاز نهایی این مقدار با اضافه شدن ظرفیت ۳.۴میلیون متر مکعب در روز به ۱۰.۲ میلیون متر مکعب افزایش می یابد.
شرکت پالایش گاز بیدبلند
این شرکت پالایشی در ۳۲ کیلومتری غرب بهبهان، ۱۸ کیلومتری شمال آغاجاری و ۳۵ کیلومتری جنوب شرقی میانکوه در استان خوزستان واقع شده است. این پالایشگاه دارای ۴ واحد پالایشی هر کدام با ظرفیت اسمی ۶.۸ میلیون مترمکعب در روز است.
پالایشگاه گاز مسجد سلیمان
شرکت ملی گاز ایران جهت تامین گاز طبیعی تصفیه شده مورد نیاز شهر مسجد سلیمان، کارخانه سیمان و نیاز آتی خوراک مجتمع پتروشیمی، اقدام به احداث پالایشگاه گاز مسجد سلیمان نموده است. طراحی و ساخت واحدهای پالایشی فوق توسط شرکت کانادائی I.P.Constructor و طراحی و اجرای تأسیسات جانبی جهت بهره‌برداری از واحدهای پالایشی نیز توسط شرکت ایرانی نارگان انجام گرفته است
شرکت پالایش گاز سرخون و قشم
در راستای تامین بخشی از نیازهای انرژی کشور در استان های هرمزگان و کرمان و همچنین تولید مطلوب گاز طبیعی برای مصارف صنعتی، تجاری و خانگی در جنوب و جنوب شرقی کشور، شرکت پالایش گاز سرخون و قشم در سال ۱۳۵۷ تاسیس گردید و فعالیت های خود را در بخش استحصال و پالایش گاز طبیعی و مایعات گازی همراه و گاز مایع حوزه گازی سرخون در منطقه بندرعباس و حوزه گازی گورزین در جزیره قشم، آغاز نمود .
پالایشگاه گاز سرخون مشتمل بر دو فاز است. فاز یک با ظرفیت طراحی ۷.۶ میلیون نرمال مترمکعب در روز، به منظور گازرسانی به نیروگاه بندرعباس، از سال ۶۵ مورد بهره‌برداری قرار گرفت. خوراک آن از ۵ حلقه چاه مخزن گازی سرخون، که ۲ حلقه چاه آن گاز شیرین است، تأمین می‌گردد. فاز دو سرخون، (طرح توسعه سرخون یک) نیز به منظور افزایش بهره‌برداری از مخزن گاز طبیعی سرخون تا میزان ۴.۱۴ میلیون نرمال مترمکعب در روز و تأمین گاز مورد نیاز مجتمع مس سرچشمه، نیروگاه بندرعباس و مصارف تجاری خانگی استان های هرمزگان و کرمان احداث گردیده است. خوراک فاز دو، از ۸ حلقه چاه مخزن گازی سرخون تأمین می‌گردد. گازهای خروجی پالایشگاه به ظرفیت حدود ۱۳ الی ۱۴ میلیون استاندارد مترمکعب در روز با فشار ۷۰ بار ، توسط خط انتقال ۲۴ اینچ به خط رفسنجان تزریق می‌گردد . مایعات گازی پالایشگاه حدود ۱۶۰۰ مترمکعب به مخازن خونسرخ (۳مخزن هر یک به ظرفیت ۱۱۳۰۰ مترمکعب) در نزدیکی اسکله شهید رجائی منتقل می‌گردد. ال.پی.جی تولیدی پالایشگاه حدود ۸۰ تن در روز و توسط تانکر به محل مصرف توزیع می‌شود.
شرکت پالایش گاز شهید هاشمی نژاد
مخازن گازی و مستقل مزدوران در شمال شرق کشور واقع در ۱۶۵ کیلومتری شهر مقدس مشهد و ۳۵ کیلومتری شهر مرزی سرخس موجب گردید تا در راستای تامین انرژی بخش مهمی از کشور شامل استانهای خراسان - گلستان - مازندران و سمنان سرمایه گذاری گسترده ای در این منطقه انجام گیرد. این مخازن شامل سه مخزن گاز شیرین و یک مخزن گاز ترش است که از سال ۱۳۵۲ مورد بهره برداری قرار گرفته است و تا پایان سال ۸۴ جمعا ۱۷۰ میلیارد متر مکعب گاز از آنها استحصال شده است.
پالایشگاه گاز شهید هاشمی نژاد با هدف بهره برداری از مخازن گاز منطقه خانگیران سرخس در سال ۱۳۶۲ افتتاح و مورد بهره برداری قرار گرفت. این مجتمع عظیم پالایشی دارای ۳ واحد تصفیه گاز جمعا به ظرفیت ۲۵ میلیون متر مکعب در روز معادل ۱۵ درصد گاز مصرفی کشور را برای حدود ۹۰۰ هزار مشترک تامین می نماید.
شرکت ملی گاز ایران با هدف ازدیاد برداشت از ذخایر گاز منطقه و گسترش شبکه های گازرسانی نسبت به طراحی و احداث دو واحد پالایش گاز و یک واحد بازیافت گوگرد در سال ۱۳۷۷ اقدام نمود. احداث این واحدها توان تولید گاز در این مجتمع را به میزان ۴۲ میلیون متر مکعب در روز افزایش داده است که معادل ۲۲ درصد گاز مصرفی کل کشور است.
شرکت پالایش گاز فجر جم
شرکت پالایش گاز فجر جم از سال ۱۳۶۷ برای تصفیه گاز میدان های گازی نار و کنگان با میزان ذخیره تقریبی قابل استحصال ۷۲۰ میلیارد متر مکعب گاز واقع در منطقه جم در شرق استان بوشهر مورد بهره برداری قرار گرفته است. این شرکت ابتدا با نام پالایشگاه گاز ولی عصر ( عج ) برای تصفیه گاز طبیعی با ظرفیت روزانه ۸۵ میلیون متر مکعب طراحی شده بود که در سال ۱۳۷۹ با اجرای طرح افزایش ظرفیت پالایشگاه شامل بهینه سازی سیستمهای تصفیه با تغییرات داخلی واحدهای عملیاتی، ظرفیت تصفیه گاز به روزانه ۱۱۰ میلیون استاندارد متر مکعب رسید. این شرکت تا سال ۱۳۸۴ مقام اول از لحاظ تأمین گاز مصرفی کشور را داشته است و از سال ۱۳۸۵ با تأمین ۲۵ درصد گاز مصرفی کشور رتبه دوم را داراست .
انتقال گاز طبیعی
با توجه به سهم ۶۰ درصدی گاز در سبد انرژی کشور، این محصول در ردیف یکی از مهم ترین محرک های اصلی جهت به حرکت درآوردن چرخ های صنعت، پویایی اقتصادی و رفاه اجتماعی قرار گرفته است. در این بین انتقال گاز طبیعی از مبادی تولید و پالایشگاه ها تا مراکز و مصرف کنندگان نهایی در بخش های مختلف از دیگر فعالیت هایی شرکت ملی گاز است که از حساسیت و اهمیت بالایی برخوردار است. در همین راستا شرکت انتقال گاز ایران با ساختاری توانمند در بخش انتقال، یکی از زیر مجموعه های اصلی شرکت ملی گاز ایران است که در سال ۱۳۴۴ ( بهره برداری ۱۳۴۹) ابتدا به عنوان مدیریت عملیات انتقال گاز و سپس در سال ۱۳۸۵ با نام شرکت انتقال گاز ایران تاسیس گردید تا با بهره گیری از امکانات وسیع اجرایی، خدمات پشتیبانی و ماشین آلات متنوع، وظایف خود را در جهت انتقال مستمر و مطمئن گاز، کاهش هزینه های نگهداشت تاسیسات، نوسازی و بازسازی ناوگان انتقال گاز و توسعه تاسیسات موجود در سراسر کشور، منطبق با استانداردهای جهانی به انجام برساند.
خطوط لوله انتقال گاز به عنوان شریان های حیاتی انرژی میهن اسلامی‌مان و تاسیسات تقویت فشار گاز به مثابه قلب تپنده مجموعه عظیم و پر تلاش شرکت ملی گاز ایران، رسالت انتقال ایمن و پایدار روزانه بیش از ۶۰۰ میلیون متر مکعب گاز را از مبادی تولید داخلی و خارجی به مبادی مصرف از جمله مصارف بخش خانگی، صنایع، نیروگاه ها و پایانه های صادراتی بر عهده دارد. این مسوولیت مهم توسط بیش از ۷ هزار نفر از کارکنان تلاش گر این شرکت، با بهره گیری از شبکه‌های عظیم رو به توسعه انتقال گاز شامل بیش از ۳۰ هزار کیلومتر خطوط لوله فشار قوی، ۶۰ تاسیسات تقویت فشار گاز، ۲۰۰ دستگاه توربوکمپرسور و شبکه مدرن مخابرات و تله متری و سایر امکانات و تجهیزات انجام می گردد.
این شرکت در مرحله اجرایی با تقسیم کشور به ۱۰ منطقه عملیاتی، به عنوان تأمین کننده بخشی از انرژی گاز مورد نیاز کشور محسوب می شود، که هر یک از مناطق با تحت پوشش قرار دادن چند استان، مسوولیت دریافت، جمع آوری، فشار افزایی و انتقال گازهای ترش و شیرین در منطقه تحت پوشش خود را بر عهده دارد.
ذخیره سازی گاز طبیعی
شرکتهای تولید کننده، انتقال دهنده و توزیع کننده گاز طبیعی برای تأمین جریان ثابت گاز در خط لوله و برابر نگهداشتن میزان عرضه و تقاضا از راهبردهای مختلفی استفاده می کنند. یکی از این روش های مهم، احداث تسهیلات ذخیره سازی زیرزمینی در مکانی نزدیک به بازارهای گاز است. گاز طبیعی را می توان در سنگهای مخزن تخلیه شده نفت و گاز ، سازندهای حاوی آب به نام سفره های زیرزمینی آب و غارهای زیرزمینی مانند گنبدهای نمکی، ذخیره نمود.
ذخیره سازی گاز به خطوط لوله امکان می دهد که با وجود نوسانات فصلی در تقاضا، با ظرفیت کامل یا تقریباً کامل عمل کنند. معمولاً در فصل تابستان که تقاضای مشتریان برای گاز نسبتاً کمتر است، گاز ذخیره می شود تا در فصل زمستان که تقاضا برای آن زیاد است مورد استفاده قرار گیرد.
مزیت های طرح های ذخیره سازی گاز طبیعی
در دهه های اخیر بر نقش ذخیره سازی گاز به منظور مقابله با نوسانات مصرف گاز طبیعی در فصول مختلف سال و همچنین جبران احتمالی تولید و یا حفظ ذخایر استراتژیک افزوده شده است. نقش ذخیره سازی در زنجیره تأمین گاز شامل اطمینان از ظرفیت کافی تولید، مواجه با بحران و یا بروز مشکلات ناخواسته، وجود تقاضاهای فصلی و نوسان شدید مصرف گاز و ضرورت تعمیر چاههای تولید، تاسیسات و پالایشگاهها و خطوط انتقال گاز است.
ذخیره سازی گاز طبیعی در ایران
به طور متوسط هر کشور باید معادل ۱۳.۷ درصد از میزان مصرف خود را ذخیره کند. بنابراین اگر مصرف سالانه گاز در ایران حدود ۱۰۷ میلیارد متر مکعب در نظر گرفته شود، باید سالانه ۱۴ میلیارد متر مکعب گاز در کشور ذخیره گردد. بر همین اساس در بهمن ۱۳۸۶ شرکت ذخیره سازی گاز طبیعی با هدف ساماندهی، گسترش و تسریع فعالیت های ذخیره سازی گاز طبیعی در کشور تأسیس گردید و ادامه پروژه‌ها و همچنین تعریف اجرای پروژه‌های جدید را عهده دار شد. این شرکت سپس حرکت شتابنده‌ای برای بررسی و مطالعه در نقاط مختلف کشور به منظور مشخص کردن پتانسیل های ذخیره سازی گاز طبیعی آغاز و ۲۱۷ مخزن را طی یکسال مورد بررسی ومطالعه قرارداد. هم اکنون نیز این شرکت در حال اجرای پروژه های زیادی از جمله سراجه، شورجه، یورتشا، نصر آباد، قزل تپه، مختار و... است.
پروژه ذخیره سازی مخزن «سراجه»
مخزن سراجه که از نوع هیدروکربوری است در ۴۰ کیلومتری جنوب شرق و شهرستان قم واقع گردیده است. مقرر است که طی دو فاز اقدامات ذخیره سازی گاز طبیعی در آن به عمل آید، به نحوی که در پایان فاز اول روزانه ۷ میلیون متر مکعب تزریق و۹.۸ میلیون متر مکعب برداشت شود. بدین ترتیب حجم ذخیره سازی در سال معادل ۱۵۰۰ میلیون متر مکعب خواهد بود. این فاز در نیمه نخست سال ۱۳۸۹ افتتاح خواهد شد. فاز دوم این پروژه که به منظور توسعه حجم ذخیره سازی گاز است، پس از اتمام فاز اول و انجام عملیات تزریق به مخزن مربوطه و بررسی کارشناسان آغاز خواهد شد.
پروژه ذخیره سازی «شورجه»
این پروژه از نوع مخازن هیدروکربوری و در استان خراسان رضوی (سرخس) است که حسب مطالعات انجام یافته در فاز اول روزانه ۱۰ میلیون مترمکعب تزریق به مخزن و ۲۰ میلیون متر مکعب گاز برداشت خواهد شد. بدین ترتیب حجم ذخیره سازی سالیانه معادل ۲۴۰۰ میلیون مترمکعب خواهد بود. در سال ۱۳۸۸ کلیه مصوبات و مجوزهای قانونی اخذ و عملیات مهندسی FEED پروژه به اتمام رسیده است. جهت اجرایی نمودن این پروژه برگزاری مناقصه بین پیمانکاران مجرب و دارای توانایی های لازم انجام یافته است و انتخاب پیمانکار وفق مقررات انجام خواهد شد. در اواخر سال ۱۳۸۸ شاهد شروع عملیات اجرایی این پروژه که یکی دیگر از پروژه های ذخیره سازی گاز است، بودیم که طبق برنامه می‌بایست این پروژه بعد از ۲۴ ماه به اتمام برسد. در فاز دوم این پروژه مقرر گردید که حجم ذخیره سازی به ۴۸۰۰ میلیون متر مکعب و عملیات تزریق به ۲۰ میلیون متر مکعب روزانه و برداشت ۴۰ میلیون متر مکعب روزانه برسد.
پروژه ذخیره سازی «یورتشا»
این مخزن از نوع مخازن Aquifer در جنوب شرقی تهران واقع در ورامین است. طبق برنامه مصوب پروژه عملیات اجرایی در اواخر سال ۱۳۸۸ شروع و در سال ۱۳۹۱ به اتمام خواهد رسید.
پروژه ذخیره سازی «نصرآباد»
در سال ۱۳۷۸ شرکت ذخیره سازی مطالعات اکتشافی جهت بررسی و اکتشاف مخازن را در دستور کار خود قرار داد و در سال ۱۳۸۸ پس از اتمام مطالعات ذخیره سازی گاز طبیعی یکی از بهترین مخازن نمکی کشور که قابلیت بسیار مناسبی جهت ذخیره سازی گاز طبیعی را داراست، شناسایی شد و مطالعه اولیه در این خصوص انجام گردید. هم اکنون نتایج کلیه اقدامات به منظور اخذ مجوز از شرکت ملی گاز به مدیریت برنامه ریزی این شرکت ارسال شده است. امید است که بتوان در سال ۱۳۸۹، پس از اتمام مراحل قانونی و اخذ مصوبات لازم و انتخاب پیمانکار، عملیات تکمیلی در راستای ذخیره سازی گاز طبیعی در اولین پروژه گنبدهای نمکی در کشور آغاز گردد.
توسعه صنعت گاز
امروزه گاز طبیعی نزدیک ۲۵ درصد انرژی مورد نیاز بشر را تامین می کند. اهمیت رو به افزایش گاز طبیعی به عنوان یکی از حامل‌های تمیز انرژی و وجود منابع عظیم آن در جهان کشورها را به شناسایی، اکتشاف، بهره‌برداری، تولید، تبدیل و تجارت گاز طبیعی تشویق و ترغیب کرده است. در این زمینه سرمایه‌گذاری‌های گسترده‌ای در طول دو دهه گذشته به ویژه سال‌های اخیر در قالب طرحهای ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی صورت گرفته است. صنعت گاز امروزه به یکی از پیشروترین منابع انرژی در جهان تبدیل شده است، به طوریکه کارشناسان، آینده انرژی جهان را متعلق به گاز طبیعی می‌دانند. گاز طبیعی به دلیل مزایای زیست محیطی بسیار در مقایسه با حامل‌های عمده انرژی به ویژه نفت و فرآورده‌های حاصل از آن به طور ملموسی مورد توجه قرار دارد. ارزش واقعی گاز طبیعی زمانی بیشتر آشکار می‌شود که بدانیم کاربرد حرارتی، تنها بخش کوچکی از کاربردهای متنوع این ماده حیاتی است. جدا از بحث توسعه اقتصادی، گاز در آینده نزدیک و با آغاز بهره‌برداری از طرحهای سرمایه‌گذاری، به یکی از محورهای عمده تجارت خارجی ایران اسلامی تبدیل می‌شود. این مهم جمهوری اسلامی ایران را به یکی از مراکز مهم تولید گاز در جهان تبدیل خواهد کرد که به طور طبیعی روند توسعه اقتصادی منطقه را نیز تحت تأثیر قرار خواهد داد.
سیاست‌های توسعه صنعت گاز
سیاست های توسعه گاز عبارتند از:
۱) ایران منابع گازی سرشاری دارد و گاز یکی از منابع اصلی تامین‌کننده انرژی خصوصاً در دهه‌های آینده می‌باشد. از اینرو باید تلاش کرد تا جایگاه مناسبی دربازار گاز منطقه و جهان بدست آورد و از رقبا باز نماند.
۲) ایران مخازن مشترک گازی با کشورهای همسایه دارد که پارس جنوبی مهمترین آن است. توسعه این میدان و عقب نماندن از قطر در بهره‌برداری از آن اهمیت خاصی دارد.
۳) از نظر قیمت و مسائل زیست‌محیطی گاز جایگزین مناسبی برای نفت و دیگر عامل‌های انرژی در کشور است.
۴) تزریق گاز به میادین نفتی موجب افزایش بازیافت این مخازن می‌شود. با توجه به شرایط خاص مخازن نفتی کشور، تزریق گاز یکی از سیاست‌های توسعه این صنعت می‌باشد.
۵) گاز به عنوان خوراک کارخانجات پتروشیمی می‌تواند ماده اولیه تولید محصولاتی شود که ارزش افزوده بیشتری دارند.
با مشخص شدن اهمیت استراتژیک و ارزش اقتصادی ذخایر گازی، شرکت مهندسی و توسعه گاز یکی از شرکتهای تابعه شرکت ملی گاز ایران پس از تغییرات در ساختار شرکت ملی گاز ایران و به دلیل تخصصی شدن کار در بهمن ماه سال ۱۳۸۴ از ادغام شرکت مهندسی و ساختمان گاز با مدیریت مهندسی و اجرای طرحها و بر اساس نظام اجرائی طرح های صنعت نفت پایه گذاری گردید. با تاسیس این شرکت گام مهمی در جهت تربیت کارشناسان متعهد و متخصص مورد نیاز صنعت گاز کشورمان صورت گرفت تا هم به هدف غایی انقلاب اسلامی ایران یعنی خودکفایی صنعتی نائل شویم و هم بتوانیم در این عصر که داشتن تکنولوژی مقدم بر فروش صرف منابع انرژی است، خود را به عنوان یکی از کشورهای صاحب تکنولوژی گاز در عرصه بین‌المللی مطرح نماییم.این شرکت فنی و مهندسی در جهارچوب راهبردهای کلان کشور در زمینه اجرای طرحهای صنایع گاز فعالیت می‌نماید.افزایش سهم شرکتهای خدمات فنی و مهندسی داخلی در انجام طرح های صنعت گاز کشور و کسب توان مدیریت کلان پروژه‌های توسعه بالادستی و پائین‌دستی از دیگر دستاوردهای این شرکت است.
این شرکت بر اساس نظام اجرائی طرح های صنعت نفت مسئول اجرای طرحهای کلان شرکت ملی گاز ایران است که از لحاظ حجم پروژه های در دست اقدام، بزرگترین شرکت در مجموعه شرکت ملی گاز بوده و ۷۰ درصد اعتبارات توسط این شرکت سرمایه گذاری می‌گردد. شرکت مهندسی و توسعه گاز ایران متولی انجام ۱۲ طرح عمده شامل طراحی و ساخت خطوط انتقال گاز، ایستگاههای تقویت فشار گاز، توسعه پالایشگاهها و تاسیسات زیربنائی است که ارزش طرح های در دست اقدام این شرکت بیش از ۲۰۰ هزار میلیارد ریال و کل اعتبار مصوب شرکت در سال ۸۸ بیش از ۴۰ هزار میلیارد ریال بوده است.شرکت مهندسی و توسعه گاز ایران از بدو تأسیس در اواخر سال ۱۳۸۴ تا پایان ۱۳۸۷ موفق به راه اندازی پروژه های متعدد شامل ۴هزار و ۲۸۷ کیلومتر خطوط انتقال گاز فشار قوی (عمدتاً با قطر ۵۶ اینچ) و ۱۹ ایستگاه تقویت فشار (با قدرت ۲۱۱ مگاوات) و فاز اول پالایشگاه پارسیان و همچنین پالایشگاه مسجد سلیمان (با ظرفیت ۲۲.۵ میلیون متر مکعب در روز) گردیده و در سال ۱۳۸۸ موفق به تکمیل و راه اندازی بیش از ۱۷۰۰ کیلومتر خط لوله و ۷ ایستگاه تقویت فشار با اعتباری بالغ بر ۲۷ هزار میلیارد گردیده است.
در سال ۸۹، احداث بیش از ۱۴۰۰ کیلومتر خط لوله انتقال گاز عمدتا با قطر ۵۶ اینچ و ۷ ایستگاه تقویت فشار با اعتباری بالغ بر ۲۸ هزار میلیارد ریال به شرح ذیل به اتمام خواهد رسید . در ضمن اجرای فاز سوم پالایشگاه پارسیان و همچنین اجرای فاز دوم پالایشگاه گاز ایلام آغاز خواهد گردید.
- تکمیل باقی مانده خط انتقال گاز ۵۶ اینچ هفتم سراسری از عسلویه تا سرخون به طول ۴۲۸ کیلومتر
- ساخت ادامه خط انتقال گاز ۵۶ اینچ ششم سراسری از بید بلند تا اهواز به طول ۱۱۷ کیلومتر و از کرمانشاه تا دهگلان به طول ۱۵۰ کیلومتر
- ساخت خط انتقال گاز ۵۶ اینچ دهم سراسری از پتاوه تا پل کله به طول ۱۲۵ کیلومتر
- ساخت خط انتقال گاز ۴۸ اینچ شمال / شمال شرق از سبزوار تا سنگ بست به طول۳۸۰ کیلومتر و از سنگ بست تا پالایشگاه خانگیران به طول ۱۲۰ کیلومتر
- ساخت ایستگاه های تقویت فشار خیرگو، دهق (روی خط چهارم)، پارچین (روی خط شمال/شمال شرق) و ساوه (روی خط دوم و سوم سراسری) ، آب پخش و خورموج (روی خط پنجم سراسری) و همدان (روی خط سوم آذربایجان).
ارسال نظر