اعضای کمیسیون صنایع مجلس:
باید استراتژی کاهش واردات و افزایش تولید داخل سیگار به طور جدی ادامه یابد
در این راستا صنعت دخانیات کشور پس از بهینه سازی خطوط تولید فرسوده و قدیمی خود و با کمک شرک تهای معتبر خارجی توانسته سالانه حدود ۲۰ میلیارد نخ از نیاز بازار داخلی را با کنترل کیفیت تولید و استفاده نکردن از توتو نهای نامرغوب و بی کیفیت، در داخل کشور تامین نماید. حدود ۲۰ میلیارد نخ نیز به صورت رسمی و با مجوز و کنترل کیفیت شرکت دخانیات و از طریق واردکنندگان، از شرک تهای معتبر خارجی خریداری و وارد می شود.
به عقیده برخی کارشناسان مجموع درآمد دولت از محل تولید داخل و واردات رسمی حدود ۳ هزار میلیارد تومان است که در صورت تامین نشدن کل منافع آن به جیب قاچاقچیان خواهد رفت. بسیاری از کارشناسان بر تامین نیاز کشور از طریق تولید داخل و واردات رسمی تاکید دارند. به عقیده آنان این امر موجب میشود تا جایی برای عرضه قاچاق و تقلبی که به طور عمده از توتو نهای بی کیفیت است و با اضافه کردن اسانس و بسته بندی شکیل، سلامت انسا نها را به خطر می اندازد، وجود نداشته باشد.
احمد مهدوی، نماینده مردم ابهر و نایب رییس کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی گفت: صنعت دخانیات به عنوان یک منبع درآمد همواره مورد توجه بوده و حجم جهانی تجارت سالانه این صنعت با ارزش ۵ میلیارد دلار، گویای اهمیت و ارزش آن از جنبه های مختلف درآمدزایی، اشتغال و تولید است. وی افزود: در زمینه اشتغالزایی حدود ۱۰۰ میلیون نفر در سطح جهان در زمینه توتون و تولید و توزیع سیگار فعالیت دارند. مهدوی ابهری با اشاره به اینکه با وجود آگاهی گسترده از زیا نهای مصرف محصو لهای دخانی این کالا به عنوان یک نیاز اجتماعی و یک کالای مصرفی پذیرفته شده است، گفت: حتی اگر ما به دلیل آثار زیان بار سیگار تولید نکنیم این صنعت در دنیا به فعالیت خود ادامه میدهد و سیگار کشور نیز به صورت قاچاق وارد می شود.
وی با اشاره به اینکه تولید نشدن این کالا، نافی مصرف آن نیست، گفت: تولید سیگار با توجه به مصرف کنونی موجب میشود تا از واردات سیگار قاچاق غیراستاندارد و غیربهداشتی جلوگیری شده و بر تولید داخلی سیگار توسط دستگا ههای ذ یربط نظارت شود و با کنترل قاچاق از خروج ارز از محل واردات جلوگیری شود.نایب رییس کمیسیون صنایع و معادن مجلس گفت: در طول 30 سال پس از انقلاب برای کاهش مصرف موفق عمل نکرد ه ایم اما در همین 3 دهه سیگار وارد کشور شده و تولید نیز با مشکلهایی مواجه بوده است. وی گفت: مهمترین مشکلهای صنعت دخانیات کشور، فرسوده بودن ماشین آلات خطوط تولید در بخش عمل آوری توتون و تولید سیگار بوده که البته حرکتهای جدید در نوسازی خطوط تولید در حال انجام است.
مهدوی گفت: البته در سا لهای اخیر با برنامه ریز یهای انجام شده در زمینه تولید مشترک و تامین ماشین آلات خطوط تولید توسط شرکتهای خارجی و انجام سایر امور توسط شرکت دخانیات فعالیتهای مناسبی انجام شده است. مهدوی گفت: در سا لهای گذشته بیش از 60 میلیارد دلار ارز از محل واردات و قاچاق سیگار از کشور خارج شده است. وی تاکید کرد: شرکت دخانیات باید به هشدارهای سازمان بهداشت جهانی و دستورالعملهای صادره پایبند باشد. وی در زمینه کنترل مصرف و فراهم آوردن زمینه صادرات نیز گفت: لازم است طرح جامع مبارزه با دخانیات از طریق دولت تهیه و به مجلس ارایه شود تا با بررسی همه جهات و قبول نقطه نظرهای کارشناسی بتوان الگوی مصرف سیگار را تغییر داده و مصرف سرانه آن را به حداقل یک نخ کاهش داد.
نادر قاضی پور، عضو کمیسیون صنایع و معادن نیز گفت: با توجه به سرانه مصرف کنونی سیگار استراتژی کاهش واردات و افزایش تولید داخل باید مورد پیگیری قرار گیرد.وی افزود: ایجاد ارتباط منطقی بین استراتژی توسعه و برنامه های اجرایی، بهره برداری از علوم و فنون و فناوری روز و مشارکت با کمپانیهای معتبر، جلوگیری از واردات قاچاق سیگار و بهبود مستمر کیفی و بسته بندی تولیدهای داخلی برای شناسایی بازار و نظرهای مشتری از جمله برنامه هایی است که می تواند از افزایش تولید داخلی، فراهم آوردن زمینه صادرات سیگار از کشور و کنترل قاچاق موثرباشد.وی با تاکید بر لزوم کاهش مصرف سرانه سیگار در کشور گفت: افزایش آگاهی عمومی از طریق رسانه های گروهی، ایجاد تشکیلاتی برای بهینه سازی مصرف دخانیات، بهینه سازی الگوی مصرف از طریق کنترل میزان مالیات بر مصرف، کنترل کردن مکا نهای عرضه فرآورد ه های دخانی و استعمال دخانیات و ایجاد نهضت آموزش همگانی برای آگا ه تر کردن آحاد مردم از برنامه‌هایی است که می تواند در کاهش مصرف سرانه سیگار در کشورموثر باشد. قاضی پور گفت: بازار مصرف بالغ بر ۶۰ میلیارد نخ در سال در کشور واقعیتی است انکارناپذیر که حتی با قطع فعالیت
شرکت دخانیات همچنان در کشور وجود خواهد داشت.وی افزود: از سوی دیگر، صنعت دخانیات به عنوان یک صنعت مولد و اشتغالزا، در شرایط فعلی حدود ۲۵ درصد از سهم بازار مصرفی کشور را تامین کرده و امکان اشتغال د هها هزارنفر را به صورت مستقیم و غیرمستقیم در سراسر کشور فراهم آورده است.
عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی گفت: با وجود موفقیتهای اخیر دخانیات در جهت افزایش واردات رسمی و کنترل عرضه محصو لهای دخانی قاچاق، هنوز پدیده قاچاق به صورت یک تهدید مطرح است.نماینده ارومیه در مجلس گفت: واقعیت آن است که تغییر و بهینه سازی الگوی مصرف دخانیات، حرکتی فرهنگی است که باید در خصوص آن در جامعه فرهنگ سازی شود.وی با اشاره به اینکه براساس اصل ۴۴ بخش خصوصی باید وارد عرصه تولید محصو لهای دخانی شود، گفت: تشویق بخش خصوصی داخلی و خارجی به سرمایه گذاری مشترک، تحقیقات وپژوهش و ایجاد بانکهای اطلاعاتی در رابطه با صنعت دخانیات در جهت ارتقای کیفیت و کمیت محصو لهای دخانی و تغییر جایگاه دخانیات از یک شرکت دولتی صرف به یک بنگاه اقتصادی از جمله اموری است که میتواند در کاهش واردات سیگار به کشور و خروج ارز موثر باشد.صنعت دخانیات کشور با تولید و اشتغال در زیربخشهای کشاورزی دارای ظرفیت تولیدی و اقتصادی قابل توجهی است و این صنعت می تواند نقش عمد ه ای در کاهش واردات کشور داشته باشد.
در حال حاضر از تولید سیگار داخل کشور مالیات و عوارض اخذ میشود که مستقیما به خزانه وارد می شود. این مالیات و عوارض شامل ۵ ریال بابت مالیا تهای غیرمستقیم وزارت دارایی، ۱۸ ریال سهم سازمان تربیت بدنی، یک درصد از فروش داخلی سهم شهرداری، ۲ درصد از فروش داخلی سهم آموزش و پرورش، ۱۰ درصد ارزش مواد اولیه وارداتی سود بازرگانی و ۳۰ درصد ارزش مواد اولیه وارداتی بعنوان عوارض گمرکی است.
از آنچه که از اطلاعات و آمار سازمان بهداشت جهانی بر می آید، مصرف سیگارت در جهان عددی بالغ بر ۵۸۰۰ میلیارد نخ می باشد و بر اساس پیش بینی ها طی ۱۵ سال آینده مصرف در دنیا به عدد ۹۰۰۰ میلیارد نخ خواهد رسید.
با احتساب برآورد های جمعیتی، حدود 40 درصد از مردان و 10 درصد از زنان بالای 15 سال جهان مصرف کننده محصولات دخانی هستند. این رقم در ایران برای مردان حدود 27 درصد و برای زنان کمتر از 3 درصد است و از این نظر در بین کشورهای پاک دنیا محسوب می گردد.
با آغاز سال ۱۳۸۸در شرایطی که برآورد جمعیت کشور به نزدیک عدد ۷۳ میلیون نفر رسید، مصرف سیگارت با در نظر گرفتن واردات، تولید و تخمین قاچاق کمی بیش از رقم ۶۰ میلیارد نخ برآورد شده بود. این مطلب به معنای هماهنگ بودن افزایش جمعیت و مصرف سیگارت و در نتیجه ثابت ماندن سرانه مصرف تا ابتدای سال جاری و بسیار پایین تر از میانگین جهانی و در راستای حفظ سلامت ملی است.
الگوی مصرف سیگارت در ایران
در حال حاضر دخانیات انحصاری چین حدود ۳۰ % ، شرکت فیلیپ موریس قریب به ۱۸ % و شرکت بی ای تی بیش از ۱۵ % از بازار جهان را در اختیار دارد، در این میان شرکت دخانیات ایران با رقمی در حدود ۱% در بین ۱۰ شرکت دوم دخانیاتی جهان در حال رقابت است. لازم به ذکر است که رسوخ امپراطوری گسترده ی بی ای تی در نزدیک به ۱۸۰ کشور دنیا بیش از اینکه بر رقابت پذیری این شرکت در بازار دخانیات جهان دلالت کند، مبتنی بر سیاستگذاری های گسترده این شرکت برای از صحنه خارج کردن رقبای کوچکتر و تلاش برای از بین بردن مزیت های بومی آنها از جمله انحصار است.
حدود 10% از مصرف جهان یعنی رقمی بالغ بر 600 میلیارد نخ در سال در جهان سهم قاچاقچیان است. به جهت امکان تولید مخفیانه و نیز سهولت حمل و نقل، بازار دخانیات جهان بسیار بیش از هر صنعت دیگری در معرض قاچاق قرار دارد. مقایسه این صنعت با هر صنعت دیگری در این مقیاس گردش مالی (همانند صنعت خودروسازی) امری بیهوده است و هزینه سربار بسیار پایین قاچاق سیگارت به راحتی، بازرگانان را به سوی قاچاق گسترده این محصول جلب می نماید به شکلی که تجارت قاچاق سیگارت در جهان در حال حاضر سودی بالغ بر 25 میلیارد یورو در سال عاید قاچاقچیان می نماید. با تمهیدات انجام شده در پنج سال گذشته، ایران نیز نرخ قاچاقی در حد میانگین جهانی داشته است.
در زمینه ی تولید محصولات کشاورزی، شرکت دخانیات هر ساله مطابق بررسی های فنی با بخش خصوصی (کشاورزان متقاضی) پیمان کشت منعقد نموده و در چارچوب این قراردادها انواع تسهیلات از جمله مساعده و نهاده های کشاورزی در اختیار زارعین قرار می گیرد و نهایتاً محصول تولیدی بخش خصوصی را تماماً به قیمت مصوب خریداری می نماید.
در زمینه ی تولید محصولات دخانی، مطابق شرایط تعیین شده تاکنون 33 مجوز عاملیت صنعتی تولید تنباکوی معسل و 17 مجوز عاملیت صنعتی سیگارت به متقاضیان بخش خصوصی اعطا شده است که به دلیل عدم حمایت نظام بانکی کشور از این صنعت، تاکنون بسیاری از این مجوز ها در بهره برداری ناکام مانده اند. در حال حاضر قریب به 40 درصد از تولیدات کشور در بخش انواع توتون و تنباکو سنتی و معسل و نزدیک به 35 درصد سیگارت های تولیدی در ایران سهم بخش خصوصی می‌باشد.
نمودارهای موجود بیانگر روند و میزان تغیرات برآورد مصرف کشور، واردات رسمی، تولید و کشفیات قاچاق طی سالهای ۱۳۸۴ لغایت ده ماهه ۱۳۸۸ است. با بیان درصد تغییرات صورت گرفته در موارد مذکور و همچنیین بررسی مبحث قاچاق اطلاعات مبسوطی ارائه می گردد.
واردات در سال 1385 افزایش 22 درصد را به ما نشان میدهد درحالی که تولید 4 درصد افزایش داشته است. کشفیات قاچاق در این سال نسبت به سال گذشته 33 درصد کاهش را نشان می دهد.
درسال ۱۳۸۶ تولید ۱۱ درصد افزایش یافته است. این در حالی است که واردات کاهش ۱۳ درصدی را داشته است. این امر در نمودار کاملا مشهود است. در این سال برآورد کشفیات قاچاق نیز ۲۵ درصد افزایش را نشان میدهد.این امر بیانگر هماهنگی موجود میان نهاد های قضایی و انتظامی کشور است.
در سال 1387 با توجه به نمودار، روند موجود در سال 1386 ادامه یافته و ما شاهد افزایش تولید و کاهش واردات هستیم. در این سال تولید نسبت به سال گذشته 14 درصد افزایش و واردات 5 درصد کاهش داشته است. این در حالی است که میزان کشفیات قاچاق 8 درصد کاهش را نشان میدهد. آنچه نمودار در خصوص سال 1388 نشان می دهد مربوط به ده ماهه سال می باشد، لذا واضح است مقایسه ده ماهه سال 1388 با دوازده ماه سال 1387 کاهشی را در نمودار پدیدار میسازد. در هر حال ما تغییرات موجود را با توجه به اطلاعات مشابه سال قبل از آن بررسی می کنیم. در ده ماهه نخست 1388 تولید نسبت به مدت مشابه در سال 1387 افزایش 8 درصدی را نشان می دهد و واردات نیز بیش از 40 درصد کاهش را نشان می دهد. .با توجه به نمودار، فاصله موجود میان تولید و واردات و همینطور روند افزایش آن کاملا مشهود است.
در سال جاری برآورد مصرف افزایش نا متعادلی نسبت به روند سال های قبل نشان می دهد و برآورد قاچاق نیز افزایشی ۳۱ درصدی را نمایان می سازد. این مطلب افزایش ۶۰ درصدی کشفیات قاچاق ده ماهه نسبت به مدت مشابه در سال قبل از آن نیز توجیه می کند. به نظر می رسد علاوه بر کاهش در واردات بر اساس برنامه های بالادستی، الصاق پیام های تصویری بهداشتی نیز بر گرایش توزیع کنندگان در ترغیب مصرف کنندگان به خرید بسته بندی های فاقد پیام های مذکور تاثیری مضاعفی داشته است.
مدیریت بر بازار سیگارت در نه ماهه سالجاری
گزارش عملکرد نه ماهه شرکت دخانیات نشان می دهد، تا پایان آذرماه سالجاری سهم مدیریت دولت بر بازار سیگارت ۳۱ میلیارد نخ (معادل ۶۷ درصد) بوده که از این میزان ۵۷/۸ میلیارد نخ واردات رسمی ، ۴۷ /۱۹ میلیارد نخ تولید سیگارتهای ملی ، ۲۱ /۵ میلیارد نخ سیگارتهای مشارکتی بوده است . در این مدت درآمد دولت از محل واردات رسمی سیگار نیز ۶۳۳ میلیارد ریال بوده است.
ارسال نظر