یک روز کاملا معمولی

کاظم برآبادی

عکس: نوروزی

روزهایی که در تقویم ثبت می‌شوند بی‌شک برای یادآوری دوباره ما هستند، برای چشم باز کردن و دوباره دیدن آن موضوع. در میان روزهای رنگارنگی که در تقویم به نام مشاغل و حرفه‌ها ثبت شده‌اند، هنوز که هنوز است جای معماری خالی است که‌این مساله شاید کنایه‌ای باشد از عدم توجه ما به معماری! قطعا معماری ایران چونان دیگر فضاهای ذهنی ما ایرانی‌ها معضلاتی عمده تر از تعیین یک روز خاص برای تجلیل از معماری یا پدید آورندگانش دارد، اما بالاخره بحث انتخاب یک روز به‌خصوص که چند سالی است ورد زبان همه سینه چاکان(!)معماری این مرز و بوم شده، می‌رود تا اندک اندک به پر رنگ‌ترین حاشیه هر ساله فضای معماری کشور بدل شود.

در کشور ما، در دو روز جداگانه مراسم‌هایی برای معماران و معماری برگزار می‌شود و به‌طور غیر رسمی این دو روز مشترکا روزهای معماری ایران هستند؛ سوم اکتبر (روز جهانی اسکان بشر) که از طرف اتحادیه بین‌المللی UAE به عنوان روز جهانی معمار اعلام شده و سوم اردیبهشت ماه (سالروز تولد شیخ بهایی) که از سوی انجمن مفاخر معماری ایران به عنوان روز معمار و هفته معماری منتخب شده است.

جامعه مهندسان معمار که سوم اکتبر هر سال را روز معمار می‌دانند بر اعتقاد خود پا سفت کرده‌اند و حتی مهندس شاهین فر دبیر این جامعه معتقد است که «اگرچه طرح مسایل معماری و محیط زیستی دارای اهمیت است و باید در هر فرصتی به جامعه معرفی شود با این وجود معرفی دو روز متفاوت در سال به عنوان روز معمار قابل تامل و بررسی است...» اما از سویی مهندس علیرضا قهاری دبیر انجمن مفاخر معماری ایران ضمن احترام گذاشتن به برنامه‌های معماری در روز سوم اکتبر، طرح پیشنهاد تعیین روز سوم اردیبهشت به عنوان روز معمار را از نظر زمانی ارجح‌تر می‌داند و همین سلسله گفتارها سبب درهم تنیده شدن این کلاف سر در گم شده است.

اما امسال و در آستانه روز سوم اردیبهشت ماه انجمن مفاخر معماری خبری را از طریق روزنامه‌ایران مطرح کرد که سریعا با پاسخ‌های تندی از طرف معماران و خصوصا معماران جوان مواجه شد. اما اصل خبر: «رییس انجمن مفاخر معماری ایران از ثبت روز ملی معمار در تقویم رسمی‌کشور با تصویب شورای فرهنگ عمومی‌خبر داد. علیرضا قهاری گفت: با رایزنی‌هایی که از طریق انجمن مفاخر معماری ایران با وزارت مسکن و شهرسازی داشتیم و تصویب شورای فرهنگ عمومی، روز معمار در تقویم رسمی‌کشور ثبت می‌شود. رییس انجمن مفاخر معماری تاکید کرد: نامگذاری روز تولد شیخ بهایی به عنوان روز ملی معمار از نظر ما بهترین زمانی است که می‌تواند نام معمار را ارزشمندتر و بااهمیت تر جلوه دهد».

در همین راستا سایت آرونا اولین برخورد را با خبر درج شده در روزنامه‌ایران داشت: «به گفته یک منبع آگاه، خبر اخیر روزنامه‌ایران در مورد ثبت روز ملی معمار در تقویم رسمی‌کشور صحت ندارد و پیش از این نیز این تقاضا به تصویب نرسیده‌بود. تلاش‌های گروهی به نام انجمن مفاخر معماری ایران به ریاست علیرضا قهاری مدیر شرکت خانه‌گستر یکم از توابع بنیاد مسکن، برای ثبت روز تولد شیخ بهایی به عنوان روز ملی معمار در حالی است که اکثریت قریب به اتفاق معماران بر به رسمیت شناختن روز جهانی معمار در کشور تاکید دارند. در این بین اعضا و مدیران جامعه مهندسان معمار از مخالفان اصلی ثبت روز تولد شیخ بهایی به عنوان روز ملی معمار هستند و بار‌ها در مصاحبه‌ها و مطالب خود بر این موضوع تاکید کرده‌اند.»

از اینها که بگذریم چیزی که نگارنده در این میان بر آن معتقد است، توجه به خود معماری و دوری از حاشیه‌های تعیین روز و زمان و مکان است. معماری هنری همیشگی است و خارج از زمان است و البته که وضعیت حال حاضر معماری ما ایجاب می‌کند که بیشترین سطح توجه را برانگیزد. نکته‌ای که در این میان شاید به‌این کشمکش‌ها دامن زده و در واقع به نوعی پشت پرده‌این درگیری‌ها باشد، این است که معماری معمولا با حاشیه‌های شدید مالی و اعتباری همراه است و بعید نیست که هر گروهی در این میان به فکر خود باشند به گونه‌ای که در خارج از گود چنین به نظر می‌رسد که برنده ‌این قدرت نمایی‌ها، قطعا به سود قابل توجهی خواهد رسید! و نکته دیگر این که جای یک نهاد مسوول و قابل استناد برای پایان دادن به بحث روز معمار یا معماری خالی است، اما آیا معماری در ایران یک نهاد یا ارگان ذی‌ربط دارد؟