معکوس‌شمار برای تونل صدر‌-نیایش

تونل نیایش

این تونل بهار آینده به روی خودروها باز می‌شود

گروه شهری- انجمن بین المللی تونل هر ساله با استناد به اطلاعات آخرین تونل‌های ساخته شده در دنیا، بر مبنای معیارهای حجمی و کمی طویل‌ترین تونل‌ها را رده بندی می‌کند. طبق معیارهای این انجمن تونل‌های طویل دنیا در چهار گروه تونل‌های انتقال آب، تونل‌های ریلی، تونل‌های مترو و جاده‌ای قرار می‌گیرند.

در این میان تونل‌های جاده‌ای به دو گروه بین شهری و شهری تقسیم‌بندی می‌شوند که بلندترین تونل این گروه تونلی به نام تونل «لائردال» در کشور نروژ ساخته شده که ۲۴ کیلومتر طول دارد.

گرچه ایران تا سال گذشته در میان رده‌بندی این انجمن جایگاه خاصی نداشت، اما از سال گذشته با کلنگ زنی اولیه احداث پروژه تونل نیایش می‌توان گفت در جمع ۲۰ کشور دارای تونل طویل جاده‌ای درون شهری دنیا قرار گرفته است. جدا از رتبه‌ای که ایران با ساخت این تونل در انجمن بین المللی تونل پیدا می‌کند، طبق آنچه کارشناسان شهری درباره روند رو به رشد و آینده جمعیتی تهران انجام داده‌اند نیاز به احداث تونلی طویل در دل مادر شهر تهران برای کاهش بار ترافیکی روز افزون وجود داشت. با وجود آنکه در حال حاضر دو شریان اصلی بزرگراهی (بزرگراه شهید همت و بزرگراه شهید حکیم) عمده بار ترافیکی شرق را به غرب تهران منتقل می‌کند، اما بزرگراهی که بتواند برقراری ارتباط و امکان دسترسی از منتهی‌الیه شرق تهران یعنی از جاده دماوند و بزرگراه شهید بابایی به شمال غرب تهران را راحت‌تر کند، هنوز احساس می‌شد که در نتیجه احداث آن، متوسط سرعت حرکت وسایل نقلیه در محدوده اجرای طرح افزایش پیدا کند.

از سوی دیگر از بار ترافیک و انباشت آلاینده‌ها در مناطق یک و سه تهران کاسته و نسبت زمان تاخیر به تمام زمان سفر و بحران حرکت خودروها در مسیر بزرگراه صدر و نیایش را به حداقل برساند.

تونلی به ارتفاع ساختمان ۶ طبقه

تونل نیایش که عملیات اجرایی آن از ابتدای سال ۱۳۹۰ آغاز ‌شده و در بهار آینده به مرحله بهره‌برداری می‌رسد، شامل تونل‌های شمالی و جنوبی، تونل کردستان و تونل ۰۴ است که متراژ مجموع این تونل‌ها به همراه تونل‌های دسترسی و ارتباطی ۸ هزار و ۵۶۰ متر و با احتساب رمپ‌ها، طول کلی پروژه به ۱۰ هزار و ۲۵۲ متر می‌رسد. در مسیر اجرای این پروژه شرکت مشاوره‌ای اتریشی در کنار شرکت مشاور ایرانی حضور دارند.

تونل شمالی این پروژه در مسیر شرق به غرب، از‌ادامه پل بزرگراه‌طبقاتی صدر آغاز‌شده و با‌عبور از زیر عرض بزرگراه مدرس، خیابان‌گل‌آذین، خیابان‌آفریقا، خیابان مهیـار، خیـابـان ولیعصـر(عج) و پـارک‌مـلت، از‌طریـق یـک دو‌راهی وارد بـزرگـراه‌هـای نیایـش ( به سمـت‌غرب ) و کردستان (به سمت جنوب )می‌شود. تونل جنوبی نیز در مسیر غرب به شرق، از دو مسیر باند جنوبی بزرگراه نیایش و همچنین باند شمالی بزرگراه کردستان ( تونل کردستان )، با گذر از زیر پارک ملت، عرض خیابان ولیعصر (عج )، خیابان ناهید غربی، خیابان آفریقا، خیابان ناهید شرقی و بزرگراه مدرس، توسط یک رمپ وارد پل بزرگراه طبقاتی صدر می‌شود. سطح مقطع حفاری در اکثر مسیر ۱۳۶ متر مربع است که در مقاطعی از تونل سطح مقطع حفاری به ۴۰۷ مترمربع می‌رسد؛ طوری که ارتفاع تونل در این بخش به اندازه یک ساختمان ۶ طبقه خواهد بود.

مشخصات ژئوتکنیکی

در دوران ساخت این تونل تمامی حرکات جداره چه حین حفاری و چه پس از آن کنترل می‌شود و با توجه‌ به عبور تونل از مجاورت ساختمان‌های مسکونی سعی شده است حرکات جزئی زمین ناشی از حفر تونل با دقت بالایی ثبت، بررسی و البته چاره‌جویی ‌شود تا ساخت تونل کوچک‌ترین تاثیری بر ساختمان‌های اطراف نداشته باشد. علاوه بر این جابه‌جایی دکل‌های برق فشار قوی ۲۳۰ کیلوولت و انتقال آنها به زیرزمین از طریق احداث تونل نیز کاملا در راستای افزایش ایمنی و سلامت ساکنین محلی بزرگراه مورد بررسی قرار دارد. در طول تونل برای هر ۲۵۰ متر یک تونل دسترسی انسان‌رو طراحی شده و هر ۵۰۰ متر نیز یک تونل پیش بینی شده است که خودروهای اورژانسی مانند آمبولانس‌ها یا ماشین‌های آتش نشانی از این مسیر عبور می‌کنند.

به این ترتیب زمانی که خودروهای اورژانسی از مسیر خیابان ولیعصر به ورودی این تونل‌ها متصل می‌شوند در تقاطع‌های بزرگراه مدرس، کردستان، بلوار آفریقا هر ۵۰۰ متر به این مسیرها دسترسی دارند.

نبرد زیرزمینی در ۱۸ کارگاه

عملیات اجرایی تونل نیایش در ۱۸ جبهه کاری آغاز شده است. این ۱۸ کارگاه شامل کارگاه ابتدایی بزرگراه صدر، کارگاه مرکزی پارک نونهالان (۴ کارگاه)، کارگاه بلوار گلشهر، کارگاه شفت گل‌آذین، کارگاه پارک ملت (۴ کارگاه)، کارگاه پل کردستان (۴ کارگاه)، کارگاه نیایش و کارگاه یاسمی (۲ کارگاه) می‌شود.

بزرگراه دو طبقه

گذشته از ساخت تونل برای کاهش حجم ترافیکی با توجه به اینکه بار ترافیکی بعد از خروج خودروها از تونل نیایش وارد بزرگراه صدر می‌شد، تصمیم به ساخت پل‌های طبقاتی در بزرگراه صدر گرفته شده است و در کنار ساخت تونل نیایش - صدر، پروژه احداث پل‌های طبقاتی بزرگراه صدر به‌عنوان افزایش ظرفیت بزرگراه صدر(حدفاصل بزرگراه مدرس تا بزرگراه امام علی(ع)) در ۲ باند شمالی و جنوبی، در حال پیشرفت است که می‌تواند بار ترافیکی بزرگراه شلوغ و پرترافیک صدر را کاهش دهد. به این ترتیب دو بزرگراه پرترافیک تهران که شهروندان باید ساعت‌ها وقتشان را برای سفر در آن تلف می‌کردند، به‌صورت زیرزمینی به هم متصل می‌شود و یکی از پرترافیک‌ترین محدوده‌های شهر به‌صورت زیرزمینی به‌هم می‌رسند.

نیایش بر سر دوراهی

به طور حتم یکی از ویژگی‌های بارز تونل نیایش دو راهی بودن این تونل است. بزرگ‌ترین دوراهی این معبر زیرزمینی، در بخش‌غربی تونل شمالی احداث‌شده و علاوه بر امکان ادامه مسیر به سمت بزرگراه نیایش، دسترسی به بزرگراه کردستان از‌طریق تونل کردستان را نیز تسهیل می‌کند.

زمانی که شهروندان در تونل شرقی یا غربی نیایش در مسیر رفت یا برگشت در حال حرکت هستند، در صورتی که بخواهند تغییر مسیر داده و وارد سایر شبکه‌های بزرگراهی تهران شوند، می‌توانند با استفاده از این دوراهی‌ها که در داخل تونل در نظر گرفته شده این تغییر مسیر را بدون کوچک‌ترین مشکلی انجام دهند.

طراحی سیستم‌های ایمنی و تهویه

طبق آخرین برآوردها به ‌دلیل فاصله ۱۵۰ متری تونل‌های شمالی و جنوبی از یکدیگر و جدابودن کلی این تونل‌ها از هم، امکان تهویه مطبوع‌تر نسبت به پروژه‌های مشابه، در مورد این فضای زیرزمینی وجود خواهد داشت. علاوه براین، سطح داخلی تونل‌نیایش یک سطح صیقلی و غیر‌مشبک‌ است که کمک زیادی به خروج هوای آلوده از تونل خواهد کرد. در تونل نیایش، ۶۲ جت فن برای انتقال آلودگی‌های هوا به خارج تونل نصب شده است.

امتداد تونل نیایش درمحور شرقی - غربی و امکان استفاده از بادهای معمول شهر تهران که از غرب به شرق می‌وزند، ویژگی مثبت دیگری‌است که کار جت‌فن‌ها را دراین تونل آسان‌تر خواهدکرد.