اولویت پوشش «مدارس دخترانه»

دکتر جعفر قادری *

۲ علت اولویت‌بخشی به ارائه وعده غذایی رایگان در مدارس دخترانه مناطق محروم: کمک به افزایش نرخ پوشش تحصیلی کودکان دختر و جلوگیری از سوءتغذیه و کم‌خونی مادران آینده در وضعیت فعلی که شرایط ویژه حاکم بر اقتصاد جامعه باعث افزایش ریسک شیوع سوءتغذیه در میان خانوارهای آسیب‌پذیر کشور شده، اگر برنامه فراگیر ارائه وعده غذایی رایگان در مدارس مناطق محروم پیش‌بینی شود، کودکان ساکن در حاشیه شهرهای بزرگ و نیز مناطق روستایی و شهری محروم، می‌توانند حداقل‌های غذایی را دریافت کنند و این امر قطعا بسیار بهتر از کمک‌های نقدی است که هیچ تضمینی برای رسیدن آن به دست گروه هدف اصلی وجود ندارد.

اجرای برنامه فراگیر تغذیه در مدارس این مناطق، اگر کودکان و نوجوانان را در بر گیرد، در دوره‌ای از سن و سال مخاطبان انجام می‌شود که آنها در بهترین زمان رشد جسمی هستند و بنابراین این برنامه می‌تواند نتایج مثبتی را برای کودکان مخاطب این طرح به همراه داشته باشد. باید توجه کنیم که در مکانیزم فعلی پرداخت نقدی به خانوارها، ممکن است رفاه خانوارها بالا برود؛ اما اگر دولت هدف مشخصی را در پرداخت یارانه‌ها دنبال کند این امر می‌تواند آثار به مراتب ارزشمندتری در زندگی دهک‌های درآمدی پایین جامعه داشته باشد.

در مورد اینکه مشوق‌هایی نظیر ارائه غذای رایگان در مدارس آیا می‌تواند باعث تشویق حضور کودکان خانوارهای محروم در مدارس شود نیز، باید گفت که این امر می‌تواند یکی از فاکتورهایی باشد که درصد بیشتری از کودکان وارد سیستم آموزشی شده و تحت تعلیم و تربیت قرار بگیرند.

اما تغذیه دختران در مدارس مناطق محروم، شاید از اهمیتی بیشتر برخوردار باشد. دلیل نخست، این است که در بسیاری از مناطق محروم، خانوارها تمایل کمتری نسبت به حضور دختران در مدارس دارند. بنابراین وجود مشوقی مانند ارائه هر روزه وعده غذایی رایگان می‌تواند در افزایش نرخ پوشش تحصیلی کودکان دختر در مناطق محروم موثر باشد؛ اما این مساله، زمانی اهمیت خود را بیشتر نشان می‌دهد که در نظر بگیریم سوءتغذیه و کم‌خونی مادران و دختران در مناطق محروم، سلامت فرزندان آنها را هم به خطر خواهد انداخت. مثلا وقتی یک دختر کودک یا نوجوان بنیه جسمی خوبی پیدا کند و سوءتغذیه نداشته باشد، فرزندی هم که از او به وجود می‌آید، فرزند سالم‌تری خواهد بود.

به طور کلی باید گفت که اگر دولت بخشی از منابع مالی حاصل از هدفمندی یارانه‌ها را به ارائه تغذیه رایگان در مدارس اختصاص دهد، یارانه‌ها به شکل هدفمندتری در بین کسانی توزیع خواهد شد که هم از لحاظ سنی و هم از لحاظ جنسیتی باید از آنها حمایت شود.

* اقتصاددان و عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس