مرگ چین

زلزله در سی چوان

جهان را تحت تاثیر قرار داد

تاریخ دوباره تکرار شد؛ در همان عصرگاه نحس. دوباره ورق برگشت و زلزله‌ای به بزرگی ۸/۷ ریشتر، عصر ۲۳ اردیبهشت ۱۳۸۶ جنوب غرب «سی چوان» را ویران کرد. ۸۰‌درصد ساختمان‌های «ون چوان» استان «سی چوان» فرو ریخت و‌این شهر را به قربانگاه زنده به گوران تبدیل کرد. شدت زمین‌لرزه به حدی بود که لرزش آن در پکن، پایتخت چین و شماری دیگر از شهرهای ‌این کشور پهناور نیز احساس شد. اگرچه‌این آمار با زلزله سال ۱۹۷۶ هنوز فاصله داشت، اما با مشخص شدن ابعاد و شدت فاجعه، شمار تلفات رشد خیره‌کننده‌تری داشت. در زلزله سال ۱۹۷۶ میلادی در شهر«تانگ شان» در استان «خه بی» در شمال چین، حدود ۲۴۲‌هزار نفر کشته شدند.‌ این‌بار اما داستان روایت دیگری دارد. به‌رغم تمام تمهیدات دولت چین برای جلوگیری از انتشار خبر ابعاد‌این فاجعه، زلزله مهیب سی چوان در شمار مهم ترین اخبار سال قرار گرفت. زلزله‌ای که پیش از هر چیز‌این نکته را گوشزد کرد، مدیریت بحران به مراتب مهمتر از آگاهی دادن به مردم است، برای مواجهه با خطر.

البته گزارش‌های روز نخست چندان با گزارش‌های معتبر خبرگزاری‌ها یکی نبود. حتی عنوان شده بود که خبر‌این فاجعه از طریق تلفن همراه به خبرگزاری «شین هوا» رسید. دولت چین نمی خواست کسی از ابعاد‌این بحران مطلع شود یا بر آن بود‌این مساله را در کمال آرامش دنبال کند؟

خبرها از روز اول حول تخریب آثار باستانی می‌چرخید. جمعه ۱۶ مه، جان گوئو رییس اداره گردشگری استان سی‌چوان در «چن دو» اعلام کرد که مناطق دیدنی عمده سی چوان در زلزله آسیب زیادی ندیده‌اند و پانداهای مرکز حفاظت از‌این جانور موسوم به «وا لون» خسارت شدیدی ندیده است. جان گوئو اظهار داشت با وجود آن که صنعت گردشگری سی چوان در‌این زلزله تاثیر منفی بسیار سنگینی گرفت و از سر گرفته شدن همه جانبه آن نیاز به زمان دارد، اما گردشگری سی چوان برای بهبود خود ناتوان نخواهد بود. وی البته در تلاش بود‌این بحران را آنطور که دولتمردان می‌خواهند منعکس کند، برای همین گفت: «امکان دارد تا مدتی تاثیر منفی در مسافران داخلی و خارجی به وجود بیاید، اما گردشگری امروز به نیاز روزانه مردم تبدیل شده است و‌این تاثیر منفی مدت زیادی به طول نخواهد انجامید.»

اولین اطلاعات

«تلفات زلزله چین از ۶۰‌هزار نفر گذشت.»‌این اولین خبری است که روی خروجی بسیاری از خبرگزاری‌ها آن هم به نقل از خبرگزاری شین هوا دیده شد. دولت چین برای امدادرسانی به مردم از تمام نیروهای خود بهره برد. در گام نخست، نیروهای ارتش به‌این منطقه اعزام شدند تا مرهمی باشند بر درد مردم. همزمان اما نخست وزیر‌این کشور- جیان بائو- هم راهی‌این منطقه شد تا از نزدیک بر کارها نظارت کند. در همان لحظه هم پس لرزه‌ای رخ داد و مرد دوم چین را اندکی ترساند. مشاوران نخست وزیر به او گزارش دادند، حدود پنج و نیم میلیون نفر در اثر زلزله اخیر چین بی خانمان شدند. ون جیبائو، گفته بود تلفات زلزله اخیر در جنوب غربی‌این کشور از ۶۰‌هزار نفر گذشت و ممکن بود به ۸۰‌هزار نفر هم برسد، نه تنها رسید که گذشت.

چندی بعد جیبائو ‌این آمار را در حاشیه دیدار با بان کی مون، دبیرکل سازمان ملل متحد، در شهر یینگژیو که در اثر زلزله اخیر به تلی از خاک بدل شده، اعلام کرد. بائو در‌این دیدار «رهبری فوق‌العاده» دولت چین در مواجهه با زلزله اخیر را ستود و گفت: همه مردم دنیا در کنار مردم چین خواهند‌ایستاد و برای مقابله با فاجعه همکاری خواهند کرد.

کی مون نیز گفت سازمان ملل آماده است حمایت بیشتری از عملیات امداد به عمل آورد. کی مون پیش از پرواز به چین، در برمه با حاکم نظامی‌این کشور دیدار کرد و از او خواست به امدادگران بین‌المللی اجازه دهد برای کمک به آسیب دیدگان گردباد اخیر برمه به‌این کشور وارد شوند. اتفاقی که بعدا روی داد، اما نوشدارویی بود پس از مرگ سهراب.

«لی چنجیون» معاون استاندار سیچوان، در همان روزهای نخست چادر بیشتری خواست و اعلام کرد هدفگذاری دولت‌این است که شهرها و زیرساخت‌های منطقه را ظرف سه سال بازسازی کند. رهبران چین وعده دادند ۷۰میلیارد یوان (۱۰میلیون دلار) برای عملیات بازسازی اختصاص دهند. تصاویر ماهواره‌ای چگونگی‌ایجاد یک دریاچه را در منطقه «بیچوان» نشان دادند؛ تصاویری که بیشتر سبب نگرانی مسوولان شد، چرا که بیم آن می‌رفت با شکستن سدهای اطراف، سیل هم در کنار زلزله به فاجعه دیگری تبدیل شود.

تهدید جدید

خبرگزاری شینهوا گزارش داد در اثر مسدود شدن راه رودخانه‌ها به وسیله سطوح جا به جا شده زمین، ۳۴ دریاچه در ‌این استان‌ ایجاد شد. هشت دریاچه از‌ این دریاچه‌ها بیش از ۳‌میلیون متر مکعب آب داشتند و یکی از آنها که کمتر از ۳ کیلومتر با شهر بیچوان فاصله داشت، در عرض چهار روز دو برابر شد. کارشناسان هواشناسی پیش‌بینی کردند‌ این منطقه شاهد بارندگی‌های شدیدی باشد که می‌توانست سطح آب دریاچه‌ها را افزایش دهد.

به دنبال انتشار خبر احتمال درهم شکستن لبه یک رودخانه در شهر زلزله‌زده سی‌چوان، ساکنان سراسیمه شهر را تخلیه کردند. انتشار این خبر باعث شد که ‌هزاران تن از مردم شهر و نیروهای ارتش و گروه‌های امداد از ترس جاری شدن سیل به مناطق مرتفع فرار کنند. سخنگوی شورای دولت چین کشته شدگان استان سی چوان را که کانون اصلی زمین لرزه ۹/۷ ریشتری بود ۲۸‌هزار و ۸۸۱ نفر اعلام کرد!!

مقامات محلی این استان هم اعلام کردند بیش از ۱۰‌هزار و ۶۰۰ نفر هم زیر آوار مدفون شدند. براساس خبرهای رسیده در شهرهای ویران شده، همه‌گیری بیماری‌های واگیردار و کمبودهای بهداشتی مردم را نگران کرد، اما پزشکان آن را قابل مهار دانستند.

«گایو چیان» سرپرست گروه بهداشت و قرنطینه مرکز فرماندهی مقابله با اثرات زمین لرزه و امور کمک رسانی وابسته به شورای دولتی چین عنوان کرد بلافاصله پس از زلزله وزارت بهداشت، مکانیسم بهداشتی درجه یک واکنش فوری را فعال و پزشکان را رهسپار کرد. «چین گان» سخنگوی وزارت خارجه چین هم در پکن گفت: «پس از زلزله، پیام همدردی، درک و حمایت گسترده جامعه بین‌المللی از جمله سران ۱۵۱ کشور و ۱۴ سازمان بین‌المللی را گرفتیم. دولت و مردم چین به خاطر همه این مهربانی‌ها قدردانی می‌کند.»

با آن که لحظه شماری برای المپیک ۲۰۰۸ پکن شروع شده بود، اما این رخداد جوی و انتشار ویروس مرگبار «ای.وی ۷۱» مردم چین را داغدار کرد. در پکن ۳۱ ورزشگاه، آماده میزبانی المپیک بود و آیین حمل مشعل در شهرهای مختلف چین ادامه داشت. بسیاری از کارشناسان معتقد بودند این بلایای طبیعی، آزمون بزرگی برای چین در آستانه بزرگ‌ترین رویداد ورزشی جهان بود.

این در حالی بود که ابعاد گسترده زلزله، مصائب بیشتری برای چین به دنبال داشت. رویای برگزاری المپیک ۲۰۰۸ پکن دیرینه و ۱۰۰ ساله بود، اما آنان هرگز خاطره‌های تلخ روزهای اول این سال را که توام با بیماری و فاجعه‌های طبیعی، نظیر سیل، زلزله و نیز ناآرامی‌های داخلی بود، فراموش نخواهند کرد.

همدردی جهانی

زلزله چین در نوع خود چند رکورد را جا به جا کرد. چه از نظر قدرت و چه از نظر مدیریت دولت یا حتی همدردی جهانی. جالب بود که مردم سایر ملل بی‌اعتنا به خفقان موجود در چین مردم‌این کشور را یاری و دلداری دادند تا اندکی از رنج و درد آنها بکاهند. بعد از زمین لرزه شدید ۸/۷ ریشتری در شهرستان ون چوان استان سی چوان چین، شنوندگان رادیوی بین‌المللی چین از سراسر جهان یکی پس از دیگری با فرستادن نامه کاغذی، الکترونیکی یا تماس تلفنی با مردم منطقه مصیبت دیده همدردی کردند. آنها ابراز امیدواری کردند که مردم مناطق مصیبت دیده استوار و شجاعانه در برابر‌این فاجعه مقاومت کنند و از اعضای جامعه بین‌المللی دعوت می‌کردند که به چین دست کمک بدهند. آنها اطمینان داشتند که زلزله در برگزاری موفقیت آمیز بازی‌های المپیک تاثیری نخواهد گذاشت.

همین هم شد. زلزله نتوانست در برگزاری بازی‌های المپیک چین خللی وارد کند و‌این بازی‌ها در نهایت به بهترین نحو برگزار شد.

اما «چونیلال کایوارت» رییس باشگاه شنوندگان «صلح سبز» از هند در نامه الکترونیکی خود نوشته بود:« امیدوارم چین بتواند مانند گذشته به طور سریع و موثر‌این فاجعه را از سر بگذراند.» سالم سرایه شنونده‌ای از عراق در تماسی تلفنی گفت: «من در عراق و در وضعیت جنگی زندگی می‌کنم، با وجود آن که ماهیت مصیبت‌های کشورهای ما یکی نیست، اما عمیقا متاثر شدم و عمق مصیبت وارده را به مردم احساس کرده‌ام. دعا می‌کنم که مردم منطقه مصیبت دیده هر چه زودتر بر‌این مصیبت پیروزی شوند.»

شنوندگانی از‌ایتالیا، برزیل، پاکستان، افغانستان و برخی کشورهای دیگر نیز یکی پس از دیگری در نامه‌هایی که فرستادند و اعلام کردند که فاجعه زلزله در بازی‌های المپیک تاثیری نخواهد گذاشت و بازی‌های المپیک پکن حتما با موفقیت برگزار خواهد شد.