پیچ‌ و خم‌های جاده ابریشم جدید
افسانه احمدی دوقزلو
شرکت چینی STA که ساخت بخشی از پروژه عظیم ملی آزادراه تهران- شمال را برعهده دارد، می‌گوید: چنانچه مشکلات آزادسازی زمین، تهیه ویزا برای کارکنان چینی و همچنین تهیه مصالح مورد نیاز، با توجه به افزایش قابل ملاحظه قیمت‌ها از آغاز قرارداد تاکنون حل شود، این مسیر می‌تواند یک جاده ابریشم جدید در ایران باشد.

با توجه به این مسایل که باعث بروز شایعاتی در خصوص خروج چینی‌ها از ایران و تعطیل پروژه بسیار مهم آزاده راه تهران - شمال شده بود، خبرنگار ما در گفت‌وگویی با مسوولان این شرکت به چند و چون این قبیل شایعات پرداخت و بالاخره معلوم شد که تعلل کارفرما در آزادسازی و تحویل زمین مورد نیاز پروژه، عدم تحویل مصالح ساختمانی از قبیل سیمان و بالاخره کاهش سود پروژه به خاطر مالیات 30درصدی وزارت کار بر حقوق دریافتی پرسنل این شرکت از دلایل تاخیر کار بوده است. این گزارش را در زیر می‌خوانید.
شووهوآ،‌معاون مالی-بازرگانی بخشی از پروژه آزادراه تهران-شمال که در دست پیمانکار چینی قرار دارد، در گفت‌و‌گویی با خبرنگار دنیای‌اقتصاد با تشریح عملکرد شرکت چینی و وضعیت کنونی پروژه، انتشار خبر خروج نیروهای چینی را از کشور، خلاف واقع دانست و گفت: متاسفانه خبری که ۲ ماه پیش به نقل از یک مقام آگاه در روزنامه‌ها و خبرگزاری‌های کشور مبنی بر خروج پرسنل شرکت چینی STA از ایران و رها کردن مسوولیت خود به چاپ رسید، صحت ندارد و نیروهای ما از ابتدای کار تاکنون در منطقه حضور فعال داشته‌اند.
وی با بیان اینکه نیروهای چینی 11 ماه است که در ایران مشغول به انجام امور راه‌سازی هستند، گفت: این افراد تنها یک ماه از سال را برای استراحت و مرخصی به کشور خود بازمی‌گردند و بقیه اوقات سال را در ایران و مشغول به انجام امور محوله هستند.
وی همچنین افزود: هیچ گونه نگرانی در صورت خروج چینی‌ها از ایران و ایجاد خسارت‌های مالی وجود ندارد و ضمانت‌های بانکی موجود خسارت احتمالی را جبران خواهد کرد.
هوآ در ادامه با اشاره به اهمیت این پروژه در ایران گفت: چینی‌ها می‌دانند این پروژه برای کشور ایران، مساله‌ای بسیار مهم است و می‌تواند یکی از راه‌حل‌های مشکل ترافیک سنگین و کاهش آمار تصادفات در این محور شود. وی همچنین درخصوص مزیت‌های احداث این پروژه افزود: با توجه به اینکه منطقه شمال ایران، خوش آب و هوا و دارای جاذبه‌های طبیعی و گردشگری است و سالانه تعداد زیادی توریست به این منطقه سفر می‌کنند، ساخت این آزادراه می‌تواند در رشد اقتصادی ایران تاثیرگذار باشد.
هوآ در رابطه با قرارداد آزادراه و مفاد آن تصریح کرد: شرکت آزادراه تهران-شمال و STA چینی در تاریخ ۱۷ آگوست سال ۲۰۰۲ موافقت‌نامه قراداد آزادراه تهران-شمال را امضا کردند. این در حالی بود که از سال ۲۰۰۱ تیم ویژه‌ای برای نقشه‌برداری به محل پروژه اعزام شد و برنامه طراحی، نقشه‌برداری و عملیات زمین‌شناسی، موافقتنامه فنی و مشخصات فنی و طراحی پروژه به امضا رسید.
هوآ گفت: طبق قرارداد، طراحی، تامین مصالح و اجرای کار در دست چینی‌ها قرار گرفت و قیمت قرارداد 215میلیون دلار آمریکا تعیین شد که هر دو طرف در مورد بیست‌و‌پنچ درصد تغییرات قیمت اولیه قرارداد، برای هر تغییراتی در حجم کار موافقت کردند.
وی در ادامه گفت: پانزده درصد جمع کل قرارداد به دلار آمریکا توسط کارفرما به عنوان پیش‌پرداخت و باقیمانده هشتاد و پنج‌درصد مبلغ به دلار آمریکا توسط بانک چینی برای ایران تامین می‌شود.
معاون چینی پروژه، مدت زمان قرارداد را 3 سال عنوان کرد و گفت: متمم قرارداد در تاریخ 20 آگوست 2003 مورد موافقت قرار گرفت.
وی با اشاره به اینکه در ابتدای سال ۲۰۰۳ وزارت راه و ترابری اعلام کرد تمایل دارد که متمم قرارداد جدیدی با پیمانکار امضا کند، افزود: در این راستا نمایندگان وزارت راه و ترابری و نمایندگان شرکت آزادراه تهران- شمال (TSFC) در تمام مراحل حضور داشتند و موافقتنامه تیم قرارداد در سال ۲۰۰۳ به امضا شرکت STA و شرکت آزادراه رسید و در ژوئن سال ۲۰۰۴ نیز توسط نمایندگان وزارت راه و ترابری امضا شد.
وی در این باره افزود: تنها تدوین این موافقتنامه قرارداد، سال 2002 تا 2004 به طول انجامید و زمان بسیار زیادی را به خود اختصاص داد.
وی با بیان اینکه از کیلومتر ۰ تا ۳۲ پروژه در اختیار پیمانکار چینی قرار دارد، در رابطه با پیشرفت پروژه در سال‌های ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۸ افزود: در پایان سال ۲۰۰۳ عملیات نقشه‌برداری از کیلومتر ۴ تا ۲۱ و در سال ۲۰۰۴ نیز طراحی اولیه آن توسط پیمانکار چینی صورت گرفت و عملیات زمین‌شناسی و حفاری آن نیزدر سال ۲۰۰۵ آغاز شد.
وی افزود: در جولای سال 2005، بانک صنعت و تجارت چین (ICBC) توافقنامه اجباری اعتباری را با بانک تجارت به امضا رساندند و در همین زمان شرکت چینی و شرکت آزادراه نیز اقدام به انعقاد قراردادی به منظور جبران قیمت و تهیه مصالح کردند.
وی همچنین اضافه کرد: توافقنامه تکمیل تسهیل اعتباری بانک‌های چینی با بانک تجارت نیز در تاریخ ۲۰ مارس ۲۰۰۶ به امضا رسید و در ماه اکتبر نیز شرکت STA، تیم مذاکره‌کننده‌ای را برای بررسی ۱۲ مورد اساسی پیش از شروع ساخت پروژه با کارفرما اعزام کرد که در این راستا تعهد جبران هزینه‌ها با یک نام رسمی از سوی وزارتخانه به شرکت چینی داده شد.
وی در ادامه زمان‌بندی برنامه‌ها گفت: در دسامبر سال 2006 نیز موافقتنامه وام و قرارداد تجاری برای بررسی و تصویب به دولت چین ارائه شد و تصویب نهایی صورت گرفت و در 30 دسامبر نیز ضمانتنامه بانکی به مبلغ بیست و دو میلیون دلار از طرف شرکت چینی به شرکت آزادراه داده شد.
وی در زمینه تامین اعتبارنامه‌ها تصریح کرد: در ژانویه ۲۰۰۷ شرکت آزادراه LC مربوط را برای شرکت چینی صادر کرد و این شرکت نیز ضمانتنامه پیش‌پرداخت بانکی را به مبلغ سی و دو میلیون دلار به شرکت آزادراه ارائه کرد و در فوریه همین سال پیش‌پرداخت معادل ۳۳ میلیون دلار آمریکا به یورو از طرف شرکت آزادراه پرداخت شد که شرکت STA نیز یک ماه بعد شروع به اعزام پرسنل خود و خرید وسایل و ماشین‌آلات و حمل دریایی آنها کرد که در این جریان ۱۶۵ دستگاه ماشین‌آلات و لوازم با قیمت بیش از ۱۰ میلیون دلار، هزار و پانصد و پنجاه مترمکعب قطعات منازل پیش‌ساخته و نزدیک به ۴ و نیم میلیون دلار مصالح و لوازم یدکی از چین خریداری و توسط ۲۶ کانتینر به بندرعباس فرستاده شد.شووهوآ با اشاره به مشکلات موجود در جریان ساخت این آزادراه ادامه داد: آزاد نشدن زمین، تهیه ویزا و کمبود مصالح از بزرگترین موانع پیشبرد سریع این پروژه است.
وی ادامه داد: از 32 کیلومتر زمینی که برای احداث در دست این شرکت است، تاکنون تنها قطعات کوچکی آزاد شده و در اختیار ما قرار گرفته و شواهد امر حاکی از این است که زمین به راحتی از طرف کارفرما آزاد نمی‌شود تا در اختیار پیمانکار قرار گیرد.
وی با اشاره به مساله ویزا برای ورود پرسنل چینی به کشور تصریح کرد: تهیه ویزا برای کارکنان چینی بسیار مشکل است و تاکنون توانسته‌ایم، تنها ۱۸۰ نفر از ۶۰۰ نفر مورد نیاز را به ایران وارد کنیم و برای مابقی نیروها با مشکلاتی روبه‌رو هستند. وی ادامه داد: همین امر تا حد زیادی موجب به تعویق افتادن اجرای سریع پروژه شده است.
وی با اشاره به دریافت مالیات‌های سنگین توسط وزارت کار ایران ادامه داد: این وزارتخانه از شرکت‌های خارجی 33درصد مالیات دریافت می‌کند، که مبلغ بسیار زیادی است.
وی همچنین گفت: طبق قانون وزارت کار، هر نفر مهندس چینی، ماهیانه مبلغ ۲هزار دلار دستمزد دریافت می‌کند که موظفند از این مقدار، ۳۰درصد را به عنوان عوارض به ایران پرداخت کنند که پرداخت این مبلغ نیز موجب کاهش سود کل پروژه برای چینی‌ها شده و مشکلات خود را نیز به دنبال دارد. هوآ تصریح کرد: سیمان، آهن‌آلات، مواد منفجره، قیر، شن و ماسه و مواد افزودنی بتن از جمله مصالحی است که در طول پروژه به آنها نیازمندیم که از سال ۲۰۰۲ تاکنون نیز افزایش قیمت فراوانی داشته و ما برای تامین آنها با مشکلات بسیاری روبه‌رو بوده‌ایم.
به عنوان مثال کل این پروژه نیازمند تامین 400هزار تن سیمان است که تاکنون تنها 1000تن از آن را تحویل گرفته‌ایم.
وی افزود: بحث حل مشکل افزایش قیمت‌ها بسیار تخصصی است و چنانچه کارفرما و پیمانکار با همکاری یکدیگر اقدام به رفع مشکل نکنند، مشکلات ادامه خواهد داشت.
هوآ ادامه داد: هدف ما ایجاد جار و جنجال نیست و با استناد بر واقعیت‌ها حقایق را مطرح می‌کنیم و انتظار همکاری از کارفرما داریم.
وی خاطرنشان کرد: اجرای این پروژه عظیم، یک رابطه بازرگانی بین ایران و چین است و می‌تواند یک نشان دوستی بین دو کشور نیز باشد و پیمانکاران چینی نیز افرادی بسیار باتجربه هستند و می‌توانند در هر سال ۳۰۰ کیلومتر تونل و ۵۰۰ کیلومتر پل بسازند و قابلیت‌های بالایی در این زمینه دارند و تنها با همکاری خوب کارفرما می‌توان نتیجه خوبی گرفت.
جین کیانگ‌گو، مهندس ارشد پروژه در مسائل فنی نیز گفت: چنانچه مشکلات آزادسازی زمین، تهیه ویزا و مصالح مورد نیاز حل شود، می‌توانیم در مدت 3 سال این پروژه را به کارفرما تحویل دهیم و چنانچه در این زمینه از سوی کارفرما همکاری صورت نگیرد، آزادراه آماده بهره‌برداری نخواهد بود.
کیانگ گو گفت: ایران کشوری بسیار زیبا و تاریخی عظیم و پربار است و من و همکاران چینی‌ام خوشبینانه و در حال انجام امور خود هستیم و امیدواریم عملیات اجرایی این جاده به خوبی اجرایی شده و زمینه‌های همکاری‌ بیشتری بین ایران و چین فراهم شود.
وی افزود: کشور چین در طول 20سال گذشته، پیشرفت اقتصادی خوبی داشته و در زمینه راه‌سازی نیز تجربیات بسیاری کسب کرده است و می‌تواند با قدرت فنی و مدیریت خوبی این پروژه را به اتمام برساند.
وی تصریح کرد: نیروهای چینی در حال تلاش برای مشکلات به منظور هر چه سریع‌تر اجرایی شدن پروژه هستند.
وی با توجه به حساس بودن این پروژه گفت: باید برنامه‌ریزی و زمان‌بندی خوبی صورت گیرد و اجرای برنامه‌ها اولویت‌بندی شود.
وی ادامه داد: ۳نکته مهم زمان، کیفیت کار و هزینه‌ها حساسیتی هستند که باید به طور دقیق و با ظرافت در برنامه‌ریزی‌ها لحاظ شوند.
وی معتقد است: اگر این 3نکته در برنامه‌ریزی‌ها رعایت نشود، مشکلات حل نخواهد شد و تمام زمان‌بندی‌های صورت گرفته بی‌معنی تلقی می‌شود.
کیانگ‌گو خاطرنشان کرد: هدف چینی‌ها این است که به ملت ایران نشان دهند که قادر به انجام این پروژه هستند. همکاری دوجانبه قابل قبول میان کارفرما و پیمانکار مشکلات را حل خواهد کرد.وی گفت: ساخت این آزادراه زمینه را برای بازرگانی و جذب توریست بیشتر فراهم کرده و فاصله‌ها را تا حد زیادی کاهش می‌دهد و راهی برای افزایش توسعه اقتصادی ایران است.
وی گفت: با توجه به پرتردد بودن این مسیر و تصادفاتی که در زمان تعطیلاتی مانند تعطیلات چند روزه خرداد ماه در ایران اتفاق افتاد، این مسیر می‌تواند ایمنی و سلامت مسافران را تامین کرده و از خسارت‌های جانی و مالی بکاهد.
وی گفت: با افزایش ترانزیت کالا در این مسیر، می‌توان گفت،‌ آزادراه تهران-شمال می‌تواند یک جاده ابریشم جدید باشد.
وی در پاسخ به این سوال که آیا پیمانکار چینی موظف به پرداخت جریمه‌ای در صورت تاخیر در تحویل پروژه است، تصریح کرد: ابتدا باید بررسی شود که مشکلات موجود از کدام سمت است، در حال حاضر مشکلات از جانب شرکت کارفرما است و ما موظف به پرداخت هزینه‌ای به عنوان خسارت نیستیم.مسوولان چینی معتقدند: تاثیر تحریم‌ها علیه ایران در کار آنها تاثیر فراوان دارد و در این شرایط تحریم بهتر است کارفرما و پیمانکار با تلاش و همکاری بیشتر امور را ساماندهی کنند.
آنها زمینه تخریب محیط‌زیست به منظور ساخت آزادراه می‌گویند: در تمام کشورهای دنیا به منظور انجام پروژه‌های عمرانی خسارت‌هایی به محیط‌زیست وارد می‌شود و ما در این پروژه تلاش کرده‌ایم، تا کمترین خسارت به مناطق وارد شده و حدود قانونی نیز رعایت شود.
چینی‌ها می‌گویند کندی روند پیشرفت کار آزادراه آنها را بسیار دلتنگ خانواده شهر و دیار خودشان می‌کند؛ اگر روند کار شتاب بیشتری بگیرد، دلتنگی آنها نیز کمتر شده و خوشحال می‌شوند که در ایران هستند و رابطه خوب و دوستانه‌ای با ما دارند.هر چند ما نیز از برقراری روابط دوستانه با کشوری مثل چین و حضور آنها در کنار خود خوشحال می‌شویم؛ اما امیدواریم کار گروه تشکیل شده توسط دولت بتواند پایانی خوش را برای ماجرای آزادراه رقم بزند و با ساماندهی اوضاع آشفته بزرگراه، دلتنگی دوستان چینی‌مان را نیز سامان دهد.




ساخت بناهای جدید در مسیر ایجاد تونل