مروری بر عملکرد شرکت ملی گاز ایران در ســال‌های اخیــر
شرکت ملی گاز ایران به عنوان یکی از ارکان اصلی وزارت نفت جمهوری اسلامی ایران به تناسب موقعیت ، جایگاه و نقش خود در عرصه اقتصاد کلان ملی و بین المللی و همچنین پیرو منویات مقام معظم رهبری به ویژه در سال جهاد اقتصادی و در راستای تحقق اهداف موردنظر با رویکرد توجه به سند چشم انداز توسعه پایدار ایران اسلامی نسبت به برنامه ریزی و اجرای مجموعه برنامه های جامع در بخشهای مختلف مربوط به این صنعت عظیم و تأثیر گذار، اقدامات چشمگیری به انجام رسانده است که علاوه بر شکل‌گیری آثار و اثرات مثبت و درخشان آن در تحولات فعلی صنعت گاز و اقتصاد کشور ، امید می رود با تحقق کامل اهداف متصور در طرح‌های پیش رو، ملت شریف ایران شاهد نتایج پر بار آن باشند.

برخی از ارکان و محورهای اساسی و مهم فعالیتهای مورد اشاره صنعت عظیم گاز کشور طی سالهای اخیر علاوه بر حوزه های مربوط به گازرسانی / پالایش / انتقال و مدیریت مصرف گاز طبیعی شامل برنامه ریزی در جهت استفاده از تمامی ظرفیتهای موجود برای رسیدن به خودکفایی در تمامی بخشها استفاده از علوم و تکنولوژی روز بارویکرد پژوهش محوری پس از شناسایی نیازها با استفاده از حداکثر توان داخلی به ویژه نیروهای متخصص و مراکز علمی ، دانشگاهی، توجه و همگامی با سایر نهادهای مربوط برای اجرایی نمودن اصل ۴۴ قانون اساسی، و اجرایی نمودن قانون هدفمندی یارانه ها، توجه اساسی به نیروی انسانی موجود در تمامی مراحل شامل جذب، آموزش و بکارگیری نیروهای جوان و تحصیل کرده داخلی و محور قرار دادن اصل با حداکثر بهره وری مثبت و حداقل تبعات منفی در تمامی فعالیتها در مجموعه صنعت گاز.
در همین راستا عناوین و سرفصلهای موجود در مجموعه حاضر به عنوان بخش بسیار کوچکی از عملکرد شرکت ملی گاز ایران در زمینه های مورد نظر جمع آوری و تدوین گردیده است.


تولید ، پالایش و انتقال گاز طبیعی از جمله بخشهای بسیار مهم و پایه در مجموعه صنعت گاز است که شرکت ملی گاز ایران به حول و قوه الهی در طی سالهای گذشته در این زمینه ها از رشد چشم گیری برخوردار گردیده است ، به گونه ای که حداکثر توان پالایش گاز کشور حدود روزانه 540 میلیون متر مکعب افزایش یافته و از طریق بیش از 34000 کیلومتر شبکه انتقال فشار قوی گاز به مبادی مصرف منتقل میگردد.
با مروی بر سایر بخشهای مهم عملکردی صنعت گاز از جمله در حوزه مدیریت مصرف در طی سالهای اخیر نیز به وضوح رشد قابل تأملی را نشان می دهد، به گونه ای که در حال حاضر سهم گاز طبیعی در سبد مصرف انرژی کشور به بیش از ۶۳ درصد رسیده است که ناشی از صرف فعل خواستن و توان متخصصان و کارکنان متعهد این شرکت می باشد .
هم اینک جمعیتی بالغ بر 65 میلیون نفر در قالب 920 شهر و 12500 روستا از طریق احداث و ایجاد 208847 کیلومتر شبکه گاز شهری از نعمت گاز طبیعی بهره مند گردیده‌اند و طبق برنامه پنجم توسعه نیز برنامه ریزی و آغاز عملیات اجرایی به منظور گازرسانی به 800 هزار واحد مسکونی در کل کشور در دستور کار قرار دارد.
در سال ۸۹ یکصدو پنجاه هزار واحد مسکونی پروژه مسکن مهر در قالب ۲۳۰ شهر و شهرک و در سال ۹۰ نیز ۱۰۸۶۱۱ واحد مسکونی پروژه مسکن مهر دیگر در سراسر کشور گازرسانی گردید و آغاز عملیات اجرایی گازرسانی به ۱۲۳۱۰ واحد مسکونی دیگر در سال ۹۰ در دست اقدام میباشد.


همچنین در بخش مهم تأمین انرژی مورد نیاز صنعت عمده کشور نیز در حال حاضر نزدیک به ۴۴۵۰۰ مورد از صنایع عمده متصل به شبکه گاز طبیعی می باشند .


در کنار مدیریت موفق مصرف تأمین نیازهای داخلی ، عملکرد شرکت ملی گاز ایران در بخش صادرات نیز بسیار امیدوارکننده بوده و با ادامه روند فعلی و تحقق اهداف پیش روی این صنعت با اجرای برنامه های توسعه ای نقش شرکت ملی گاز ایران در اقتصاد ملی و بین‌المللی بیشتر نیز نمایان خواهد گردید .


مجموعه شرکت ملی گاز ایران به عنوان متولی اصلی مدیریت صنعت گاز کشور با احساس مسئولیت ملی و همگام با سایر نهادهای مهم و تأثیرگذار در اجرای موفق قانون هدفمندی یارانه ها به ویژه در بخش مربوط به گاز طبیعی همزمان با تصویب این قانون توسط مجلس شورای اسلامی و عزم دولت خدمتگزار برای اجرایی نمودن آن ، به منظور آماده نمودن شرایط و زمینه های لازم برای بهره وری حداکثری مشترکین گاز طبیعی از این نعمت ارزشمند ، انجام وظایف محوله از طرف دولت در جریان اجرایی نمودن قانون و همچنین مراقبت لازم برای رفع و به حداقل رساندن مشکلات احتمالی در جهت تحقق اهداف پیش بینی شده در این طرح اقدامات مهمی قبل ، حین و پس از اجراء انجام داده است و اثرات اجرای قانون نیز به شرح ذیل میباشد:
عدم افزایش مصرف بخش خانگی تجاری
برغم افزایش تعداد ۳/۱ میلیون مشترک جدید گاز طبیعی و انتظار رشد ۱۰ درصدی مصرف گاز طبیعی در این بخش ، نه تنها رشد مثبتی طی این مدت اتفاق نیفتاده بلکه بعبارتی کاهش ۱۰ درصدی در مصرف بخش خانگی ایجاد شده است.
افزایش بالغ بر 12 درصدی صادرات گاز
با توجه به منطقی شدن مصرف در بخش خانگی و تجاری امکان افزایش صادرات و افزایش درآمدهای کشور در این بخش نیز فراهم گردیده است
افزایش حدود 10 درصدی مصارف بخش صنعت
با کاهش مصارف بخش خدماتی و خانگی خوشبختانه شاهد افزایش مصرف در بخش صنعت که بخشی مولد و اشتغالزا است بوده ایم.
افزایش 13 درصدی بخش حمل و نقل عمومی
با جایگزینی بیشتر گاز طبیعی به جای بنزین . در این بخش نیز شاهد اتفاق اقتصادی مثبتی بوده ایم
مقایسه وضعیت مصرف گاز طبیعی از ابتدای هدفمندی تا پایان شهریور 1390
با سال گذشته (ارقام به میلیون متر مکعب )


نوع مصرف از ابتدای هدفمندی تا پایان شهریور ماه ۱۳۹۰ از دی ماه ۱۳۸۸ تا پایان شهریور ۱۳۸۹ رشد
خانگی و تجاری 32485 32632 0
صنایع جزء ۹۹۳۳ ۸۹۷۰ ۱۱+
صنایع عمده 24163 22168 9+
حمل و نقل ۴۱۹۲ ۳۶۹۸ ۱۳+
صادرات 6764 6015 12+
در راستای اجرای اصل ۴۴ قانون اساسی و واگذاری امور تصدیگری و اجرایی به بخش خصوصی نیز با تشکیل کارگروهی با همین عنوان و تشکیل جلسات منظم کارگروه مربوطه و همچنین جلسات مشترک با سازمان خصوصی سازی تصمیمات مهمی درخصوص واگذاری پالایشگاه‌ها ، شرکت‌های گاز استانی و همچنین تبدیل شرکت‌های مهندسی و توسعه ، ذخیره سازی و صادرات گاز به مدیریت و انتقال وظایف آنها به شرکت اصلی در قالب مدیریت ، تدوین و تصویب و طرح پایلوت فروش گاز در ورودی شهرها به بخش خصوصی اتخاذ گردیده است .
مضافاً اینکه با امضاء مشارکت نامه با بانک صادرات درخصوص سرمایه گذاری 80 درصدی بانک مذکور به منظور احداث و بهره برداری پالایشگاه گاز بیدبلند 2 و طرح استحصال اتان پارسیان ، خصوصی سازی به معنای واقعی در این دو طرح مهم عملیاتی شده است .
شرکت مادر تخصصی ملی گاز ایران دارای ۴۴ شرکت تابعه می باشد که سه شرکت آن از مشمول واگذاری خارج و ۴۱ شرکت در گروه ( ۲ ) قانون اجرای سیاست‌های اصل ۴۴ قانون اساسی طبقه بندی گردیده اند و به منظور پیگیری منسجم اقدامات مرتبط ، کارگروهی در ستاد این شرکت تشکیل گردیده که خلاصه تصمیمات متخذه درخصوص واگذاری آنان به شرح زیر است :
31 شرکت گاز استان و شرکت‌های بازرگانی گاز ایران و گاز خودرو به هلدینگ تبدیل و شرکت توزیع گاز ایران را تشکیل خواهند داد که 40% بابت سهام عدالت ، 20% در مالکیت دولت و 40% جهت ارائه در بورس یا فرابورس قرار خواهد گرفت و 100% سهام شرکت‌های پالایش گاز سرخون ، بیدبلند 1 ، پارسیان ، فجر جم جهت ارائه در بورس یا فرابورس در سازمان خصوصی سازی در حال انجام است .
طرح پالایش گاز بیدبلند ۲ به استناد جزء ۲ بند ( ح) ماده ۱۹ قاون به صورت مشارکت و ۸۰% به شرکت انرژی سپهر واگذار گردیده است .
سه شرکت مهندسی و توزیع گاز ایران ، ذخیره سازی گاز طبیعی و صادرات گاز ایران به مدیریت تبدیل خواهند شد .
لذا کلیه شرکت‌های زیرمجموعه شرکت ملی گاز ایران که مشمول واگذاری می باشند تعیین تکلیف گردیده اند
علیرغم تمامی پیشرفتها و رشد در تمامی زمینه های مربوط به صنعت گاز طی سالهای گذشته با عنایت به وجود سند چشم انداز و اهداف پیش بینی شده در آن برای سرآمدی درتمام زمینه ها در منطقه و رسیدن به رتبه های ممتاز در بخشهای پیش بینی شده در این برنامه در عرصه جهانی ، لازم است تمامی طرح‌ها و پروژه های صنعت گاز با توجه کافی به اهداف تدوینی درسند با تمام توان اجرایی گردد که بخشی از اهداف مهم شرکت ملی گاز ایران در دو بخش ملی و بین المللی که در هر دو سطح اصل رضایت مشتری و رسیدن به حداکثر بهره وری سر لوحه فعالیتهاست، شامل عناوین زیر میباشد :
فرآورش روزانه حدود ۱۲۰۰ میلیون متر مکعب گاز طبیعی
افزایش ظرفیت تولید با اولویت مخازن مشترک به خصوص پارس جنوبی
افزایش سهم گاز طبیعی در سبد انرژی مصرفی کشور(تا۷۰ درصد) از طریق جایگزینی مصرف فراورده های نفتی مایع با گاز طبیعی
تلاش در جهت صدور گاز طبیعی به کشورهای همسایه، از طریق خط لوله و به سایر کشورهای جهان، منطقه خاور دور از طریق تولید گاز طبیعی مایع شده
جذب سرمایه های خارجی از طریق بازارهای سرمایه و یا پروژه های مشترک
نگرش بنگاه داری اقتصادی و اصلاح ساختار به منظور حد اکثر سازی سود دهی و رقابت در بازار بین المللی
حد اکثر سازی ارزش افزوده از طریق استفاده گاز در صنایع انرژی بر و یا ایجاد صنایعی مانند (جی تی ال)
تقویت بخش خصوصی در صنایع پایین دستی و توزیع گاز
همکاری با کشورهای منطقه در امر تولید وانتقال
تاثیر گذاری بر وضعیت مدیریت گاز در منطقه
برخورداری از نظام اصلاح شده قیمت گذاری گاز طبیعی
خصوصی سازی کامل صنعت گاز طبیعی کشور
ایجاد زیر ساخت‌های لازم جهت توسعه صنایع گاز در بخش های بالا دستی و پایین دستی آن و همچنین این شرکت برای کسب رتبه اول تولید در منطقه ، برنامه هایی شامل تعامل با کشورها و شرکت‌های صاحب فناوری پیشرفته؛ ایجاد مرکزیت جذب تولید و ارتقای فناوری های نوین صنایع نفت وگاز و پتروشیمی در منطقه خلیج فارس وتقویت موسسات تحقیقاتی و توسعه مراکز داخلی تحقیق را پیش بینی کرده است.
و در پایان یادآور میگردد با عنایت به جایگاه ممتاز صنعت گاز ایران در سطح ملی و بین المللی امید میرود با طی روند رشد پیش بینی شده و با تحقق اهداف سند چشم انداز ، این صنعت همگام و همسو با تمامی بخشهای اقتصادی کشور در بالاترین سطح خود قرار گیرد.