آینده به سود چه کسی رقم می خورد؟

مجید نعمت الهی*

به این ارقام توجه کنید: ۵درصد ارزش تولیـــــد کشاورزی ایران، ۱۱ در صد صادرات غیر نفتی، ۱.۵ (یک‌ونیم) تا ۲ میلیارد دلار ارزآوری سالانه و ایجاد اشتغال برای ۲۰۰هزار نفر به صورت دایمی و هزاران نفر به صورت موقت و فصلی و... .و به گمانم این همه کافی است تا صنعتی که جایگاهی چنین رفیع در صادرات غیرنفتی کشور دارد و به این اندازه در اقتصاد ملی موثر و نقش آفرین است، چنانکه سزاوار است، مورد توجه قرار گیرد. سخن از صنعت پسته است که ایران سالهای سال بی رقیب بر جایگاه اول تولید و صادرات آن در جهان تکیه زده بود اما با وجود برخورداری ایران از مزیت نسبی در تولید و صادرات پسته، کماکان مورد بی‌توجهی قرار دارد تا آنجا که می توان گفت موقعیت جهانی این محصول با ارزش به مخاطره افتاده است. بماند که حتی شرایط جدید این صنعت هم در عرصه بین المللی نگرانی جدی در بین متولیان دولتی آن ایجاد نکرده و رویه معمول کماکان، دلخوش داشتن به منابع نفتی و تکیه بر اقتصاد تک محصولی با وجود همه مشکلات آن است.

رویکرد گذشته در تولید ، فرآوری و صادرات پسته تغییر یافته و سرعت عمل کشورهایی که در قامت رقبای جدی ایران وارد عرصه شده اند ، شگفتی ساز است؛ در حالی که پسته ایران در بخشهای مختلف این پروسه با چالشهای جدی روبرو است که در این ویژه نامه ذکر آنها رفته است.

اهالی پسته ایران سالهای اخیر را با نگرانی های رو به تزاید سپری کرده اند. پسته ایران همچنان با مشکلاتی در تولید و فرآوری روبروست.بحران آب در مناطق اصلی پسته خیز کشور، خواب تولیدکننده ها را آشفته کرده،برداشت مازاد از منابع آب زیرزمینی مساله ساز شده، هزینه های تولید مرتبا افزایش یافته ،در زمینه تبلیغ و معرفی مزیتهای خاص و رقابتی پسته ایرانی به بازار جهانی کار چندانی صورت نگرفته و خلاصه، تعیین قیمت محصول و عقد قرارداد با خریداران خارجی هم در شرایط خاص حاکم بر بازار ارز حکایت خود را دارد.

در همین حال و با توسعه کشت پسته در کشور های مختلف و با برنامه ریزی رقبایی که از هیچ کوششی برای در اختیار گرفتن بازارهای سنتی پسته ایران فروگذار نخواهند کرد، عرصه رقابت تنگتر شده و اگر درک و حساسیت دست اندرکاران صنعت پسته و متولیان آن در دولت و بخش خصوصی متناسب با شرایط جدید رقم نخورد ، بدون تردید و به دور از بدبینی، آینده از آن ما نخواهد بود و میدان را باید به رقبای تازه از راه رسیده وانهیم.

این ویژه نامه در شرایطی که انجمن پسته ایران با انتشارخبرنامه و فصلنامه داخلی خود، پای همه اهل نظر و پژوهش در صنعت پسته و فعالان باغداری و تولید،فرآوری و صادرات طلای سبز را به میان کشیده وتوانسته است نقش موثری در اطلاع رسانی درون خانوادگی و اصلاح رویه ها و نگرشها در خانواده بزرگ صنعت پسته ایران ایفا نماید، به عنوان اولین پرداخت رسانه ای و مطبوعاتی فراگیر و عمومی به ارزآورترین محصول صادرات غیرنفتی کشور، تلاشی است برای طرح مجدد مسایل گریبانگیر این صنعت و یادآوری تبعات غفلت از پرداختن به هنگام به مسایل آن.

در قالب این اثر فعالان و صاحب نظران صنعت پسته کشور در گفتگو با« دنیای اقتصاد» به عنوان موثرترین رسانه اقتصادی کشور، به بیان نظرات خود و طرح مهمترین چالشها پرداخته اند تا از این رهگذر گرهی از کار پسته در مواجهه با رقبای قدرتمند ی که با برنامه ریزی و هدفمندی کامل در اندیشه تصرف کامل بازار جهانی هستند،گشوده شود و پسته ایران همچون گذشته دور و درازش،خندان بماند. مجموعه حاضر تلاش دارد با طرح مسایل،ظرفیتها و چالشهای صنعت پسته در گستره ملی، فرصت بحث و گفتگو را برای همه دلسوزان و صاحبان نظر فراهم آورد و تهدیدها را گوشزد نماید. این ویژه نامه علاوه بر آنکه می تواند مرجعی یرای اهل نظر ، تحقیق و رسانه برای کنکاش بیشتر در این حوزه باشد ، تلاش می شود به دلیل تعدد عناوین و سر فصل های قابل بحث در خصوص صنعت پسته ، موضوعات و مباحث طرح شده در آن ، در قالب ویژه نامه های اختصاصی «دنیای اقتصاد» برای صنعت پسته و خشکبار ایران پی گرفته شود و به سایر محصولات و بخشهای کشاورزی ایران نیز بپردازد. به جاست در این مجال از همراهی موثر و بی دریغ مهندس محسن جلالپور نایب رییس محترم اتاق بازرگانی ایران و رییس محترم هیات مدیره انجمن پسته ، مهندس حمید فیضی دبیر انجمن پسته ،مهندس محمدحسین کریمی پور رییس محترم کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی ایران و همه فعالان و کارشناسان صنعت پسته ایران قدردانی کنم .

*سردبیر ویژه نامه

سرپرست روزنامه دنیای اقتصاد- استان کرمان