هرژه، خالق تن‌تن و میلو
نقاش کوچکی که جهان او را تحسین کرد
ماجراهای "تن‌تن و میلو" برای ما ایرانی‌ها هم مانند تمام مردم جهان نامی آشناست.
بسیاری از ما روزهای زیادی را در ایام نوجوانی با مجموعه کتاب‌های تن تن سپری کرده‌ایم و شاید امروز شنیدن نام آن نوستالژی و خاطراتی را در ما زنده کند و دوست داشته باشیم فرزندانمان نیز این حس را تجربه کنند. پس از گذشت ۸۱ سال از خلق داستان‌های تن‌تن و میلو در قالب کتاب، مجددا این کاراکتر دوست داشتنی با همکاری موسسه فرهنگی هنری قرن ۲۱ به میان خانواده‌ها باز می‌گردد.
دوبله‌ی یک نسخه قدیمی
موسسه فرهنگی هنری قرن ۲۱، اولین نسخه‌های سینمایی تن‌تن، یعنی دو اثر قدیمی و به یادماندنی‌ای را که بین سال‌های ۱۹۶۱ تا ۱۹۶۴ یعنی در حدود ۵۰ سال پیش و در زمان حیات " هرژه "خالق داستان‌های تن‌تن ساخته شده است دوبله و به صورت DVD ارائه نموده است. " اسرار کشتی طلایی " یکی از این فیلم‌ها است که بر اساس داستانی به همین نام ساخته شده است. این فیلم محصول مشترک فرانسه و بلژیک است که در سال ۱۹۶۱ ساخته شده و کارگردان آن "ژان ژاکوب ویرنه" است. فیلم بعدی " پرتقال آبی " نام دارد که محصول مشترک اسپانیا و فرانسه است. کارگردان این اثر که در سال ۱۹۶۴ ساخته شده "فیلیپ کندریور" است. نقش تن‌تن را در هر دو فیلم ژان پیر تالبوت بازی می‌کند.
این فیلم‌ها توسط نغمه حسینی ترجمه شده و مدیر دوبلاژ آن نصراله مدقالچی از چهره‌های برجسته هنر دوبله است که خود او نیز در این اثر به جای کاپیتان هادوک صحبت می‌کند. امیر هوشنگ زند هم در این آثار به جای تن‌تن صحبت می‌کند.
تن‌تن به روایت اسپیلبرگ
به نظر می‌رسد، خبر دوبله‌ی این آثار، دومین خبر خوبی است که علاقمندان ماجراهای دوست داشتنی تن‌تن، امسال با آن روبه رو شده‌اند. زیرا امسال استیون اسپیلبرگ چهره‌ی نام‌آشنای سینمای جهان نیز پس از سال‌ها وقفه بالاخره تصمیش را عملی کرد و با ساخت فیلم انیمیشن ۳بعدی "راز تک‌شاخ" به خالق داستان‌های تن‌تن و میلو ادای احترام کرد. این فیلم که بر اساس داستان‌های "خرچنگ پنجه طلایی"، "اسب شاخدار" و "گنج‌های راکام" ساخته شده است. هم اکنون در سراسر جهان به اکران درآمده است.
تن‌تن در ایران
"ماجراهای تن‌تن و میلو" برای اولین بار حدود ۴۰ سال پیش یعنی در سال ۱۳۵۰ توسط انتشارات یونیورسال وارد بازار کتاب ایران شد و به سرعت جای خودش در بین خانواده‌ها باز کرد. در آن سال‌ها کم‌تر بچه‌ای را می‌توانستی بیابی که این داستان‌های جذاب را نخوانده باشد و پیگیر ماجراهای آن نباشد. پس از انقلاب و با تعطیلی انتشارات یونیورسال تا مدتی از تن‌تن خبری نبود. البته این مسئله مانع از این نبود که کتاب‌های او در مدارس بین بچه‌های علاقمند رد و بدل نشود و خانه به خانه نگردد. پس از سال‌ها کتاب‌های تن‌تن و میلو به صورت پراکنده با کیفیت‌های متفاوت از سوی ناشرین مختلف دوباره منتشر شد و در دهه ۷۰ کارتون‌هایی از این شخصیت دوست داشتنی از تلویزیون برای کودکان پخش شد.
خالق تن‌تن
هرژه، خالق تن‌تن که اسم اصلی او «ژرژ رمی» بود در سال ۱۹۰۷ در بروکسل بلژیک متولد شد.
او از بچگی به نقاشی علاقه زیادی داشت و همیشه در دفتر مشقش با مداد نقاشی می‌کشید، با این حال به درس و مدرسه علاقه‌ی زیادی نشان نمی‌داد.
هرژه پس از عضویت در گروه پیشاهنگی مدرسه، اولین نقاشی‌هایش را در مجله مدرسه به چاپ رساند. پیشرفت‌های و میزان استقبال از کارهای او به قدری بود که نقاشی‌هایش در ۲ سال بعد در ماهنامه پیشاهنگی کل بلژیک چاپ شد. او در هفده سالگی اسم مستعار هرژه را برای خود انتخاب کرد.
هرژه در سال ۱۹۲۵ یعنی همزمان با تمام شدن درسش، به عنوان کارمند بخش اشتراک در یک روزنامه استخدام شد و در این مدت، به کشیدن تصویر برای ماهنامه پیشاهنگی بلژیک ادامه داد و در سال ۱۹۲۶ در حالی که فقط ۱۹ سال داشت، شخصیت " Totor" را که بعدها تن‌تن از همین شخصیت شکل گرفت در همین مجله خلق کرد.
او در سال ۱۹۲۷ به دوره‌ی یک ساله سربازی رفت و پس از اتمام آن هفته نامه‌ای را به عنوان ضمیمه‌ی کودکان در یک روزنامه راه اندازی کرد. هرژه به عنوان سردبیر، اولین شماره‌ی این مجله را در اول نوامبر ۱۹۲۸ منتشر کرد.
ماجراهای تن‌تن برای اولین بار در تاریخ دهم ژانویه ۱۹۲۹ در همین مجله به صورت سیاه و سفید متولد شد و اولین داستان آن با عنوان تن‌تن در سرزمین شوراها (شوروی) شکل گرفت. محبوبیت تن‌تن و میلو به حدی بود که تیراژ روزنامه در روزهای پنج‌شنبه یعنی زمان انتشار این مجله‌ی هفتگی به چندین برابر می‌رسید. هرژه براى این که به داستانش هیجان بیش‌تری ببخشد و خوانندگانش را براى پیگیری ماجرا در هفته آینده مشتاق کند، هر دفعه سعى می‌کرد تن‌تن را در شرایط وخیم و خطرناکى قرار بدهد و جالب اینجاست که این کار گاهی اوقات برای او مشکلاتی پیش می‌آورد. زیرا خیلى وقت‌ها او برای این‌که در هفته‌ی بعد چگونه تن‌تن را از آن مهلکه نجات بدهد ایده‌ای نداشت و این باعث می‌شد در طول هفته یا شب آخر با مشقت راه حلى براى نجات تن‌تن پیدا کند.
یک سال بعد از چاپ اولین داستان‌های تن‌تن در هفته نامه‌ی مذکور، "تن‌تن در سرزمین شوراها" به صورت کتاب منتشر شد.
آشنایی با چانگ
هرژه در سال ۱۹۳۲ ازدواج کرد. در همین سال‌ها اتفاق مهمی در زندگی هرژه افتاد و آن آشنایی با یک جوان چینی به اسم "چانگ چنگ چن" بود. او که بعدها به صمیمی‌ترین دوست هرژه تبدیل شد، تاثیر زیادی در روند کیفیت داستان‌های تن‌تن و میلو گذاشت. به طوری که شخصیت او در دو جلد از کتاب‌های تن‌تن حضور پیدا کرد. ابتدا در کتاب " گل آبی" یعنی پنجمین اثر هرژه در نقش یک پسر چینی به اسم چنگ که از دوستان تن‌تن محسوب می‌شد و سپس در کتاب "تن‌تن در تبت" که نام بیستمین کتاب ماجراهای تن‌تن و میلو بود.
هرژه در اصل " تن‌تن در تبت " را که به نوعی از قوی‌ترین داستان‌های این مجموعه محسوب می‌شود در سال‌هایی نوشت که برای سال‌های طولانی چنگ را گم کرده بود. او به این امید که دوباره از چنگ که به کشورش چین بازگشته است خبری بیابد. این داستان را طراحی کرد. او در این داستان تن‌تن را در موقعیتی قرار داد که با دیدن خواب سقوط هواپیمای چنگ برای یافتن او به تبت برود.
هرژه امیدوار بود با توجه به محبوبیت ماجراهای تن‌تن در سراسر دنیا "چنگ" واقعى این داستان را بخواند و موقعیتش را به او اطلاع بدهد. که همین اتفاق نیز می‌افتد و این دو دوست بعد از سالیان سال دوباره هم‌دیگر را پیدا می‌کنند
هرژه از این زمان به بعد، به خصوص هنگامی که از استقبال چینی‌ها از کتاب‌هایش مطلع شد، به اهمیت داستان‌های تن‌تن و محبوبیت آن در سراسر جهان پی برد و کارش را جدی‌تر گرفت. در همان سال‌ها (۱۹۳۹) همسر چیانگ کای شک رهبر سیاسی و نظامی چین او را به چین دعوت کرد. اما در همین زمان جنگ جهانی دوم آغاز شد و این سفر منتفی شد.
تن‌تن در جنگ جهانی دوم
یک سال بعد از شروع جنگ، کشور بلژیک به اشغال نیروهای آلمان در آمد و روزنامه‌ای که هرژه در آن کار می‌کرد، تعطیل شد. در این زمان او کارش را با یکی از داستان‌های تن‌تن با نام "خرچنگ پنجه طلایی" در روزنامه‌ای که زیر نظر آلمان‌ها اداره می‌شد ادامه داد.
در سوم سپتامبر ۱۹۴۴همزمان با پایان جنگ و خروج آلمان‌ها از بلژیک، کار هرژه نیز در روزنامه تحت مدیریت آلمان‌ها پایان یافت. البته در آن سال‌ها بسیاری از مردم بلژیک، به دلیل ادامه دادن ماجراهای تن‌تن در روزنامه‌ای تحت نظر نازی ها، هرژه را سرزنش کردند که بدرفتاری‌های آنان باعث به وجود آمدن مشکلاتی برای هرژه شد.
اما در سال ۱۹۴۶ ریموند لبلانک، یکی از مبارزان جبهه مقاومت فرانسه، تصمیم به چاپ اولین هفته نامه‌ی تمام رنگی تن‌تن گرفت. مجله‌ای که تا زمان مرگ هرژه هر هفته منتشر شد.
در سال ۱۹۵۰، هرژه به فکر باز کردن یک استودیوی شخصی افتاد و هنرمندان زیادی را برای تصویرگری کارهای جدیدش به استخدام در آورد. داستان‌های "هدف کره ماه" و "روی ماه قدم گذاشتیم" در همین استودیو شکل گرفت. هرژه برای نوشتن این داستان‌ها وقت زیادی را صرف تحقیق کرد و جالب این‌که داستان‌های مذکور ۱۶ سال قبل از اولین سفر انسان به ماه منتشر شد.
روزهای بد
در این سال‌ها او با شرایط روحی بدی دست و پنجه نرم می‌کرد. دو کتاب ماجرای تورنسل (۱۹۵۶) و انبار زغال سنگ (۱۹۵۸) حاصل همین ایام افسردگی است.
هرژه در سال ۱۹۶۰ از همسرش جدا شد. البته ۸ سال بعد با خانمی به نام "فانی" ازدواج کرد. در همین سال‌ها دو اثر او به صورت فیلم سینمایی ساخته شد. در این فیلم‌ها ژان پیر تالبوت نقش تن‌تن را بازی می‌کرد. اولین فیلم "اسرار کشتی طلایی" بود که به صورت رنگی در سال ۱۹۶۱ ساخته شد و پس از موفقیت آن فیلم دوم تن‌تن با نام "تن‌تن و پرتقال آبی" در سال ۱۹۶۴ به روی پرده آمد.
در سال ۱۹۶۹ تلویزیون بلژیک کارتون بلندی بر اساس داستان معبد خورشید ساخت. این کارتون در ایران نیز دوبله و پخش شد. در دهه نود تلویزیون بلژیک مجموعه کاملی از کارتون تمام داستان‌های تن‌تن ارائه کرد.
در سال ۱۹۷۶ فیلم مستندی از زندگی هرژه روی پرده سینماها رفت و در ۲۹ سپتامبر همان سال, به پاس ۵۰ سال خدمات هنری هرژه, مجسمه‌ی برنزی تن‌تن و میلو در بروکسل پرده برداری شد.
در سال ۱۹۷۹ اداره پست بلژیک تمبر یادبود تن‌تن را برای اولین بار در جهان منتشر کرد. این اولین بار بود که کشوری به انتشار تمبر از سری ماجراهای کمیک استریپ یا نقاشی‌های دنباله دار اقدام می‌کرد. در سال ۱۹۸۲ انجمن اختر شناسی بلژیک، به مناسبت ۷۵ سالگی تولد هرژه سیاره‌ای بین مریخ و مشتری را به نام هرژه نامگذاری کرد.
پایان کار
اما در این سال‌ها وضعیت افسردگی بسیار وخیم بود. به طوری که در اواخر عمر شدیدا از تن‌تن زده شد و حتى نسبت به شخصیتى که خلق کرده بود تنفر پیدا کرد.
و بالاخره هرژه در سوم مارس ۱۹۸۳ از دنیا رفت و آخرین کتابش یعنی " تن‌تن و هنر الفبا" را نیمه تمام گذاشت. از آن‌جا که بنابر وصیت او کسی نباید داستان‌های تن‌تن را ادامه می‌داد، بنابراین استودیو هرژه به بنیاد هرژه تغییر نام پیدا کرد. با این حال آخرین ماجرای تن‌تن به نام تن‌تن و هنر الفبا که به صورت نیمه‌کاره و در حد اتودهای سیاه و سفید ابتدایی کشیده شده بود، با همان وضع ابتدایی به زبان فرانسه و بعدها بصورت تکمیل شده توسط همکاران هرژه در سال ۱۹۸۶ چاپ و منتشر شد.
بعد از هرژه
در تاریخ ۸ اکتبر ۱۹۹۹ پست سلطنتی هلند اقدام به چاپ تمبرهای یادبودی از سری ماجراهای تن‌تن کرد. سری کامل تمبرها بعد از فقط چند ساعت همگی به فروش رفت و از روز بعد نایاب شد. در سال ۲۰۰۴ میلادی، ضرابخانه ملی بلژیک، به مناسبت هفتاد و پنجمین سالگرد چاپ مجموعه کتاب‌های تن‌تن و میلو، اقدام به ضرب ۵۰هزار سکه‌ی یادبود ماجراهای تن‌تن و میلو کرد که تنها در مدت چند ساعت نایاب شدند.
در سال ۲۰۰۹ میلادی، تندیسی از تن‌تن و میلو به ارتفاع ۶ متر و وزن ۶۰۰ کیلوگرم، در شهر بروکسل نصب گردید.
به مناسبت هشتادمین سال‌روز خلق کتاب‌های تن‌تن و میلو، موزه یادبود هرژه در بلژیک افتتاح شد. هدف از برپایی موزه هرژه، بزرگداشت او و آثارش، به خصوص مشهورترین اثرش، یعنی ماجراهای تن‌تن و میلو بود.
یک سال بعد از مرگ هرژه استیون اسپیلبرگ حق ساخت یک فیلم سینمایی بر اساس ماجراهای تن‌تن و میلو را از همسر او خریداری کرد. اما موفق به ساخت آن نشد. تا این که پس از سال‌ها بالاخره این فیلم را در سال جاری ساخت و به علاقمندان ماجراهای تن‌تن و میلو تقدیم کرد. این شخصیت بعد از گذشت هشتاد و یک سال از خلق کاراکتر دوباره بر پرده سینماها نقش بست.
ماجراهای تن‌تن تا سال ۱۳۸۸ به بیش از ۱۵۰ زبان جهان، از جمله زبان فارسی ترجمه شده و بیش از ۳۵۰ میلیون نسخه از آن در سرتاسر جهان به فروش رفته‌است.
ارسال نظر