مشکلات ژاپن پیر

با سالمند شدن جمعیت ژاپن دیگر کارگر جوان چندانی باقی نمی‌ماند تا هزینه دوران بازنشستگی سالمندان این کشور را بپردازد

اولین اعضای نسل انفجار جمعیت در جهان امسال ۶۰ ساله می‌شوند. به همین مناسبت شبکه خبری بی.بی.سی گزارشی درباره این نسل در ژاپن و مشکلات جمعیتی در این کشور منتشر کرده است که خلاصه آن را می‌خوانید.

در ژاپن، بحران کنونی را معضل ۲۰۰۷ می‌خوانند. نسل اول از اعضای نسل انفجار جمعیت که بین ۱۹۴۷ تا ۱۹۴۹ متولد شده‌اند، سال آینده بازنشسته می‌شوند. این افراد به‌طور کلی ۸درصد نیروی کار کشور ژاپن هستند. بسیاری از اعضای این موج اول نسل انفجار جمعیت، بلافاصله بازنشسته می‌شوند چون تحقیقات نشان می‌دهد از هر پنج شرکت ژاپنی فقط یک شرکت برای افراد بالای ۶۰ سال شغل دارد. بنابراین صنعت ژاپن، نسل کارگران مهارت دیده‌ای را از دست می‌دهد که به بهبود شرایط اقتصاد این کشور در سال‌های بعد از جنگ جهانی دوم کمک کردند. یکی از استادان دانشگاه تمپل در توکیو می‌گوید: نسل انفجار جمعیت، سربازان آماده به خدمت شرکت‌های ژاپنی بودند. آنها به ژاپن کمک کردند تا به یک قدرت اقتصادی تبدیل شود، اما متاسفانه در دوران افول اقتصاد ژاپن و رکود این کشور در دهه ۱۹۹۰ هم حضور داشته‌اند.»به هر حال نسل انفجار جمعیت ژاپن اکنون از چنان شرایط خوبی برخوردارند که نیاکانشان حتی خواب آن را هم نمی‌دیدند. این ژاپنی‌ها خود به بازاری مهم برای کالاهای دیگر تبدیل شده‌اند و مصرف‌کنندگان پرتجملی خودروها و وسایل قیمتی هستند. اینها ده درصد کل دارایی‌های مالی شخصی ژاپن را در اختیار دارند. به همین دلیل است که خروج قریب‌‌الوقوع آنها از نیروی کار، بازار تجارت و اقتصاد ژاپن را نگران کرده است.اما بعضی در ژاپن این اتفاق را فرصت می‌دانند نه تهدید.

در روستایی در شمال توکیو یکی از فروشگاه‌های زنجیره‌ای این کشور شعبه‌ای مخصوص مصرف‌کنندگان سالمند ژاپنی تاسیس کرده است. مناطق اطراف این فروشگاه منطقه‌ای سرسبز است، اما در حال تبدیل شدن به رنگ خاکستری است. در این منطقه تقریبا نیمی از جمعیت، بالای ۵۰ سال سن دارند.

اما تا همین اواخر فقط ۵درصد از این سالمندان از شعبه مخصوص سالمندان فروشگاه زنجیره‌ای «لاوسون» خرید می‌کردند. به همین دلیل این فروشگاه هم تغییر مسیر داد و درصدد جلب مشتریان بیشتر برآمد. هدف اصلی این فروشگاه نسل انفجار جمعیت بود. طرح آن هم ساده بود، فروش کالاهایی چون عینک مخصوص خواندن و نوشتن یا داروی مقابله با ریزش مو. برچسب‌های قیمت روی کالاها هم درشت‌تر و بزرگ‌تر از فروشگاه‌های دیگر است. فروشندگان و کارکنان فروشگاه هم سالمند هستند. محوطه‌ای در فروشگاه قراردارد برای اینکه مشتریان در آن بنشینند و گپ بزنند.

این استراتژی مفید واقع شد. اکنون مشتریان این فروشگاه از نسل انفجار جمعیت چهاربرابر شده است. با توجه به مسیر آمار و ارقام جمعیتی ژاپن، این استراتژی برای آینده فروشگاه هم مفید است.

جمعیت ژاپن روبه سالمندی و همزمان در حال کاهش است، بنابراین بازار رشدی نمی‌کند و برای دستیابی به موفقیت، رهبران بازار باید استراتژی خود را تغییر دهند. اما خود اعضای نسل انفجار جمعیت درباره آینده‌شان چقدر مطمئن هستند؟

بعضی از آنها بعد از ۳۵ سال کار اکنون زندگی جدیدی را آغاز کرده‌اند که بازی تنیس، آشپزی و انجام خرید خانه، بخش‌هایی از این زندگی است. تنها نگرانی این سالمندان، احتمال بیماری و نبود امکانات رفاهی در آینده است. بسیاری از این افرادپول کافی برای گذراندن دوران سالمندی دارند، اما کسی را ندارند که در آن دوران از آنها نگهداری کند.این نگرانی است که دولت ژاپن هم برای آن برنامه‌ریزی می‌کند. با سالمند شدن جمعیت ژاپن دیگر کارگر جوان چندانی باقی نمی‌ماند تا هزینه دوران بازنشستگی جمعیت روبه‌ رشد سالمندان این کشور را بپردازد. اما بعضی تحلیلگران می‌گویند، شرایط جدید برای بعضی از بخش‌های صنعت و اقتصاد ژاپن مفید خواهد بود. مثلا صنعت دارو و درمان، مسافرت و حمل و نقل و صنعت روباتیک رشد خواهد کرد.

بی‌.بی.سی