گروه بورس- سلیمان کرمی: شاخص کل بورس تهران در روز گذشته با رشد ۲۲۲ واحدی (معادل ۴/ ۰ درصدی) در ۶۱ هزار و ۶۹۱ واحد متوقف شد. پس از افت شاخص که از اواخر آذر همراه با ریزش قیمت در بازارهای کالایی به‌خصوص نفت اتفاق افتاد، شاخص کل بورس تهران وارد نیمه پایینی کانال ۶۱ هزار واحدی شد. با تخلیه اثر این موضوع، در روزهای اخیر شاهد رشد اندک شاخص بودیم. روز گذشته اما با نزدیک شدن به رفع واقعی تحریم‌های بین‌المللی و همچنین خوش‌بینی‌های به‌وجود آمده درخصوص گشایش‌های بین‌المللی رشد شاخص نیز تا حدودی شتاب گرفت. دیروز حجم و ارزش معاملات خرد (بدون در نظر گرفتن معاملات بلوکی) به ترتیب، در سطح ۵۵۰ میلیون سهم و ۱۲۰ میلیارد تومان بود. به این ترتیب، سهامداران از قیمت‌های پایین سهام استفاده کرده و با ورود خود در صف‌های خرید زمینه رشد شاخص کل را فرآهم کردند.

به این ترتیب، متوسط حجم و ارزش معاملات در این هفته افزایش یافته و شاهد رشد ۴۶درصدی این نماگرها نسبت به میانگین آذر هستیم. تعداد معاملات نیز نسبت به میانگین ماه قبل رشد ۳۶ درصدی را نشان می‌دهد. در حالی که انتظار می‌رود، افت قیمت نفت و قیمت جهانی کالاها بار دیگر اثر منفی را بر صورت‌های مالی ۹ماهه شرکت‌ها نمایان کند (مطابق با صورت‌های مالی یک سال اخیر)، به نظر می‌رسد برخورد شاخص با کف قدرتمند ۶۱ هزار واحدی در کنار عامل قدرتمند گشایش‌های بین‌المللی به دنبال رفع تحریم‌ها و همچنین تلاش موجود در بازار پول به منظور کاهش نرخ سود بانکی (کاهش نرخ سود بین بانکی از ۲۹ به ۲۱ درصد) تا حدودی بارقه‌های امید را در بازار به‌وجود آورده است. با وجود حمایت عوامل مزبور باید به این موضوع توجه داشت که همچنان فشار بر سودآوری شرکت‌های بورسی محسوس است و شتاب گرفتن دماسنج بورس در گرو انعکاس واقعی این خوش‌بینی‌ها در بازار سرمایه است. از سوی دیگر به نظر می‌رسد اثر افت قیمت‌های جهانی در قیمت سهام لحاظ شده است و این موضوع احتمال ریزش شدید بازار را حتی با عملکرد ضعیف شرکت‌های کاهش می‌دهد.


نشانه‌های خوش‌بینی زیر فشار نفت

در هفته‌های اخیر بار دیگر سیگنال‌های فشار عوامل بنیادین در بازار نفت و کالاها، ریزش دوباره قیمت‌ها را به دنبال داشت. با فشار عوامل مزبور شاخص کل بورس تهران نیز بار دیگر وارد کانال 61 هزار واحدی شد. مشابه شرایط کنونی را می‌توان در اوایل مهر سال جاری نیز مشاهده کرد. در آن زمان نیز افت قیمت‌‌های جهانی و هراس از افت سودآوری شرکت‌ها افت شاخص را به کانال 61 هزار واحدی رقم زد. بر این اساس، بار دیگر نگرانی از انعکاس افت قیمت کالا و نفت در صورت‌های مالی 9 ماهه فشار بر قیمت سهام شرکت‌های بورسی را افزایش داد. در این خصوص، ریزش قیمتی نمادهای پالایشی را شاهد هستیم. در این باره، بهنام بهزادفر، کارشناس بازار سهام، در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» درخصوص اثر نفت بر بورس تهران گفت: شاخص کل بورس تهران با قیمت جهانی نفت رابطه مستقیمی دارد، بر این اساس، شاهد اثرگذاری افت شدید قیمت نفت بر قیمت سهام شرکت‌ها بودیم. بخشی از گروه‌های بورسی با قیمت‌های جهانی رابطه مستقیمی دارند، به این ترتیب کاهش قیمت مواد اولیه و همچنین محصولات، افت فروش و بهای تمام شده کالا را در این شرکت‌ها به دنبال دارد. در نتیجه، حاشیه سود این شرکت‌ها با کاهش مواجه می‌شود. در این میان، دیگر گروه‌های بورسی مانند سیمان، کاشی و همچنین انبوه‌سازی با بودجه کشور ارتباط مستقیمی دارند. در شرایط افت قیمت نفت می‌توان انتظار داشت بودجه بخش‌های ساخت و ساز و عمرانی نیز روند نزولی را در پیش بگیرد و در نتیجه، می‌تواند سودآوری این شرکت‌های زیرمجموعه را نیز تحت تاثیر قرار دهد. بر این اساس، باقی ماندن نفت در قیمت‌های کنونی و افت احتمالی نفت می‌تواند بر کل بازار فشار وارد کند.

مازیار فتحی، دیگر کارشناس بازار سهام، در این خصوص گفت: عملکرد ضعیف شرکت‌های بورسی به خصوص، گروه‌های غیر‌صادراتی با افت قیمت نفت مورد انتظار است. به دنبال احتمال افت دوباره سودآوری شرکت‌ها، روند نزولی قیمت سهام را در هفته‌های اخیر شاهد بودیم. بر این اساس، به نظر می‌رسد افت قیمت نفت و دیگر کالاها در قیمت سهام دیده شده است و به نوعی می‌توان به پیش‌خورشدن این موضوع اشاره کرد. بر این اساس، در صورت انتشار عملکرد ضعیف شرکت‌ها در روند 9 ماهه، کاهش شدید قیمتی دور از انتظار است. به این ترتیب، افت دوباره شاخص و عبور از کف حمایتی قدرتمند 61 هزار واحدی در نتیجه افت بیشتر قیمت نفت و رسیدن به سطح 20 دلاری مورد انتظار است.


بازگشت تدریجی شاخص از کف

شاخص کل بورس تهران بار دیگر با فشار افت قیمت نفت به کانال ۶۱ هزار واحدی نزول یافت. این در حالی است که با توجه به روند تاریخی و به زعم بیشتر کارشناسان شاخص در مواجهه با این کف مقاومت شدیدی در جهت نزولی را از خود نشان می‌دهد. در این خصوص، بهزادفر افزود: در یک سال اخیر مقاومت شاخص کل برای عبور از کف حمایتی ۶۱ هزار واحدی مشاهده می‌شود. در شرایط کنونی، موج خوش‌بینی به رفع تحریم‌های بین‌المللی و به اصطلاح امیدواری‌های «هسته‌‌‌»ای می‌تواند همچنان از قیمت سهام حمایت می‌کند. در این میان، برای مثال رفع تحریم‌های سوئیفت، که به نظر می‌رسد طی هفته آینده انجام شود، علاوه بر صورت‌های مالی بانک‌ها می‌تواند در صورت‌های مالی سایر شرکت‌ها نیز اثر مثبتی را داشته باشد. در این خصوص، کاهش بهای تمام‌شده خودرو و همکاری‌های بین‌المللی در این زمینه و همچنین ورود تکنولوژی‌های جدید در صنعتی مانند دارو از موارد مثبت ارزیابی می‌شود. این کارشناس بازار سهام درخصوص ورود سرمایه‌گذاران خارجی نیز گفت: انتظار برای ورود این سرمایه‌ها وجود دارد ولی باید به این موضوع توجه شود که ورود این سرمایه‌گذاران نیازمند بستر مناسب مانند راه‌اندازی بازارهای مشتقه ارزی و همچنین بازار آتی شاخص است، در صورتی که شرایط برای حضور این سرمایه‌ها مهیا نباشد، نباید در انتظار تغییرات شگرف باشیم. فتحی نیز با اشاره به حمایت کف ۶۱ هزار واحدی از شاخص کل گفت: در صورتی که اتفاق منفی و دور از انتظاری رخ ندهد، می‌توان انتظار حرکت نرم صعودی شاخص را داشت و احتمال شکستن کف مزبور کاهش یافته است. در این میان، رفع حقیقی تحریم‌های بین‌المللی پس از مدت‌ها انتظار، خوش‌بینی‌ها در بازار سهام را افزایش داده است. در کنار افزایش فعالیت حقیقی ها، قطعی شدن گشایش‌های بین‌المللی و امیدواری موجود، انتظار می‌رود حقوقی‌هایی که در دوران رکود با زیان مواجه بوده‌اند، به تدریج وارد بازار شوند و به نوعی پول‌های پارک شده در سایر مکان‌ها را به بازار وارد می‌کنند. این کارشناس بازار سهام درادامه گفت، کاهش نرخ سود بین بانکی از ۲۹ به ۲۱ درصد امیدواری نسبت به کاهش این نرخ را در بازار پول افزایش داده است.

در شرایطی که نرخ‌های بالای سپرده برای بانک‌ها مشکل ساز شده است، ملزم کردن رئیس بانک مرکزی به اعلام نرخ سودی که بانک‌ها می‌توانند پرداخت کنند، عاملی مثبت است که می‌تواند شکست محسوسی را در این نرخ ایجاد کند. علاوه بر این، تلاش‌ها برای کاهش نرخ سود بانکی و انتظارات موجود خوش‌بینی‌هایی را به وجود آورده که می‌تواند کاهش نرخ سود را در شرایط کنونی تسهیل کند. این کارشناس با اشاره به فشار افت قیمت نفت در ادامه گفت، افزایش نرخ دلار در بازار ارز اثر مثبتی بر سودآوری شرکت‌های بورسی خواهد داشت. این موضوع می‌تواند زیان شرکت‌های صادراتی را با افت قیمت جهانی محصولات تا حدود زیادی تعدیل کند.


در بازار چه خبر؟

همان طور که اشاره شد، در حالی که با افت قیمت نفت شاخص کل روند نزولی را در هفته‌های اخیر در پیش گرفته بود، در روزهای معاملاتی این هفته شاخص روند مثبتی را در پیش گرفت و پس از 6 هفته اولین هفته‌ای بود که شاخص در تمام روزهای معاملاتی روند مثبت را تجربه کرد. در این میان، بررسی حقیقی و حقوقی‌های 20 نماد اثرگذار بر شاخص کل به مشارکت 48 درصدی معامله‌گران خرد و حقیقی‌ها در سمت تقاضا اشاره دارد. به نظر می‌رسد خوش‌بینی‌ها به رفع واقعی تحریم‌های بین‌المللی فعالیت این گروه از معامله‌گران را افزایش داده است. از سوی دیگر، در سمت فروش نیز این معامله‌گران به‌طور میانگین 53 درصد از حجم معاملات را در اختیار داشتند. با رشدهای آرام شاخص در معاملات این هفته، رشد 4/ 0 درصدی در نماگر در روند هفتگی ثبت شد. در این میان، رشد حجم و ارزش معاملات و همچنین تعداد معاملات نسبت به میانگین آذرماه و یکسان شدن این متغیرها با متوسط ابتدای سال بر تحرکات در بازار سهام با خوش‌بینی‌های موجود اشاره دارد.