مدیرعامل فرابورس از ارائه پیشنهاد جدید برای معامله اوراق تسهیلات مسکن خبر داد و گفت: مدت زمان اعتبار این اوراق قابل تمدید نیست زیرا تمدید آن تعهدات بانک مسکن برای تسهیلات‌دهی را تحت تاثیر قرار می‌دهد، اما راهکاری برای آن پیشنهاد شده است. امیر هامونی در گفت‌وگو با «ایسنا»، به وضعیت اوراق تسهیلات مسکن اشاره کرد و گفت: از زمان راه‌اندازی بازار اوراق تسهیلات مسکن در فرابورس تاکنون بالغ بر ۵۵۰ هزار نفر توانستند از این وام استفاده کرده و خانه‌دار شوند که آمار قابل توجهی است.

وی افزود: این در حالی است که به دلیل رکود حاکم در بخش مسکن، ارزش معاملات این اوراق در سال جاری با کاهش مواجه شده و در بهار امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۲۷ درصد کاهش یافته است.

مدت اعتبار اوراق مسکن قابل تمدید نیست

مدیرعامل فرابورس ایران به زمان اعتبار این اوراق اشاره و تاکید کرد: درخصوص اعتبار اوراق اطلاع‌رسانی‌های دقیقی به‌طور مداوم صورت ‌گرفته که کمتر به آن توجه شده است؛ این اوراق در زمان پذیرش در فرابورس، با مدت زمان معین اعتبار، ‌پذیرش شد و بانک مرکزی و بانک مسکن تاکید داشتند که اعتبار این اوراق دو ساله باشد زیرا مادام‌العمر شدن آن ریسک بانک مسکن را افزایش می‌دهد.

هامونی با بیان اینکه تاکنون بالغ بر ۸۵ تا ۹۰ درصد خریداران این اوراق، از آن استفاده کردند، تصریح کرد: از سال گذشته که مدت اعتبار این اوراق منقضی شد، ۱۰ درصد مابقی مراجعه کرده و با منقضی شدن اوراق خود مواجه شدند که پیگیری‌های لازم در این خصوص انجام شد تا اوراق آنها زنده شود ولی چون اطلاع‌‌رسانی دقیقی صورت گرفته است، بانک مسکن، بانک مرکزی و شورای پول و اعتبار نمی‌توانند مدت زمان اوراق را تمدید کنند، زیرا تمدید آن می‌تواند تعهدات بانک مسکن را برای تسهیلات‌دهی تحت تاثیر قرار دهد.

مدیرعامل فرابورس ایران یادآور شد: یکی از مواردی که در بازار‌های مالی و اسلامی وجود دارد این است که باید در مدت زمان مقرر از اوراق استفاده شود وگرنه ارزش آن صفر می‌شود چون این اوراق از زمان انتشار، بلندمدت و مادام‌العمر با نگاه سرمایه‌گذاری نبوده و بانک مسکن بازده‌ای را برای این اوراق تعیین کرده‌ است تا متقاضیان بتوانند از آن استفاده کنند؛ بنابراین کارقانونی جلو رفته است.

وی از ارائه پیشنهادی جدید برای معامله اوراق تسهیلات مسکن خبر داد و افزود: راهکارهایی توسط فرابورس پیشنهاد شده که اجرایی شدن آن منوط به تصویب بانک مرکزی و بانک مسکن به‌عنوان ناشر اوراق است.

هامونی در پاسخ به این سوال که آیا اوراق تسهیلات مسکن توانست به اهداف اولیه خود برسد و از ایجاد بازار سیاه جلوگیری کند، گفت: تا زمانی که بازار اوراق تسهیلات مسکن شکل نگرفته بود، این اوراق در بازار غیررسمی و بنگاه‌ها با نرخ‌ها و کارمزد‌های بالا معامله می‌شد و هر اوراق ۵۰۰ هزار تومانی با نرخ ۱۱۰هزار تومان مورد معامله قرار می‌گرفت.

وی اضافه کرد: بنابراین بعد از اینکه بازار این اوراق در فرابورس راه‌اندازی شد و هر استفاده‌کننده می‌توانست به یک تابلوی مرجع مراجعه کند، این اوراق در مدت کوتاه یک‌ ماهه و در بدو شروع بازار ارزشی کمتر از نصف به خود گرفت. علاوه بر اینکه کارمزد اوراق برای وام ۴۰ میلیونی مسکن در بازار فرابورس بین ۱۰ تا ۲۰ هزار تومان است در صورتی که قبل از راه‌اندازی بازار، کارمزد ۴۰۰ هزار تومانی برای اوراق دریافت می‌شد.

به گفته‌ مدیرعامل فرابورس، سر و سامان دادن به این بازار غیررسمی یکی از مسائلی بود که توانست بازار «تسه»‌ها را شکل دهد ولی اعتبار اوراق اتفاقی بود که قطعا باید رخ می‌داد زیرا بسیاری از مردم از حق خود استفاده نکرده یا نمی‌خواستند استفاده کنند یا بنا به هر دلیلی فرصت استفاده پیدا نکردند یا تصور می‌کردند که می‌توانند در این اوراق بلند‌مدت سرمایه‌گذاری کنند، بنابراین با نگاه بلند‌مدت این اوراق را خریداری کردند که واقعا نگاه اشتباهی است.

وی یادآور شد: بعد از تغییرات فاحشی که سال گذشته در قیمت این اوراق ایجاد شد، محدودیت سقف کد خرید برای خرید اوراق ایجاد شد تا هر کد معاملاتی نتواند بیش از ۹۰ برگه خرید کند زیرا عده‌ای با دید بلند‌مدت در این اوراق سرمایه‌گذاری کرده و چندین وام می‌گرفتند تا در آینده بتوانند از افزایش نرخ اوراق کسب بازدهی کنند که این کار نه به صلاح جامعه و نه به صلاح استفاده‌کنندگان بود؛ بنابراین با این محدودیت توانستیم جلوی آن را بگیریم و از نگاه سفته‌بازانه برخی افراد جلوگیری کنیم.

نرخ اوراق رکود مسکن را نشان می‌دهد

هامونی در پاسخ به این سوال که آیا نرخ اوراق منطقی است، گفت: در حال حاضر قیمت «تسه»‌ها براساس شرایط فعلی اقتصاد تعیین شده و واقعیت‌های صنعت ساختمان را نشان می‌دهد، زیرا ارتباطی بین معامله این اوراق با وضعیت مسکن وجود داشته و قیمت آن کاملا تحت تاثیر بخش واقعی مسکن تعیین می‌شود بنابراین رکود حاکم بر مسکن در اوراق قابل مشاهده است.

تاثیر وام مسکن بر قیمت اوراق

مدیرعامل فرابورس در پاسخ به این سوال که اگر تسهیلات جدید مسکن به تصویب برسد، قیمت این اوراق با مشکل مواجه نمی‌شود، گفت: وام جدید ۸۰ میلیون تومانی که اخیرا به تصویب شورای پول و اعتبار رسید، ارتباطی به تسهیلات مسکن فعلی ندارد بنابراین مصوبات اخیر شورای پول و اعتبار تاثیر مستقیمی روی «تسه»ها نداشته و کاملا مستقل از یکدیگر هستند.

وی خاطرنشان کرد: این در حالی است که اگر عرضه تسهیلات و وام در کشور زیاد باشد، قطعا می‌تواند بازار را از لحاظ قیمت تحت تاثیر قرار دهد. اما قبلا که وام مسکن ۲۰ میلیون تومان بود، هر شخص نهایتا می‌توانست ۴۰ برگه خریداری کند که شورای پول و اعتبار سقف تسهیلات را به ۳۵ میلیون تومان افزایش داد، در این راستا از سوی بانک مسکن پیشنهاد شده است که بازار دیگری راه‌اندازی شود تا این نماد معاملاتی صرفا برای اوراق ۱۲۰ برگه‌ای و وام ۶۰ میلیون تومانی باشد.

هامونی یادآور شد: در حال حاضر نرخ سود تسهیلات بانک مسکن از ۱۵ درصد به ۱۶ درصد رسیده است که با خرید این اوراق به نرخ ۷۰ هزار تومان، رقم ریالی که برای اوراق پرداخت شده است، از مبلغ وام کم شده و با محاسبه قسط‌هایی که بابت بازپرداخت وام لحاظ می‌شود، کمتر از ۲۰ درصد سود توسط سرمایه‌گذار پرداخت می‌شود اما در زمان قیمت ۱۰۰ هزار تومانی، این اوراق به صرفه نبود و با نرخ ۱۰۰ هزار تومانی نرخ اوراق برای کسانی که متقاضی دریافت وام بودند بهره ۶/ ۲۱ درصدی تعلق می‌گرفت.

وی یاد‌آور شد: در حال حاضر وام جدید ۶۰ میلیون تومانی کاملا با این بازار رقابت می‌کند، چون این بازار متشکل از دو بخش است، ۱۶ درصد سود تسهیلاتی که به بانک مسکن پرداخت می‌شود و مابه‌‌التفاوت ۲۰ درصد که اوراق خریداری می‌کند.

هامونی در پاسخ به این سوال که تاکنون چه میزان تسهیلات مسکن وارد فرابورس شده و چه میزان تقاضای واقعی برای این اوراق وجود دارد، گفت: در سه ماه گذشته ۲۴ هزار و ۸۰۰ نفر مراجعه کرده و یک هزار و ۱۱۷ میلیارد تومان وام گرفته‌اند.

وی در ادامه به میزان اوراق ابطالی اشاره کرد و گفت: در سه ماه ابتدای امسال معادل ۲۲۶ میلیارد تومان اوراق تسهیلات مسکن ابطال شده است که ارزش آن صفر شده و به حساب بانک مسکن نرفته است.

به گفته‌ هامونی، در حال حاضر ۷۰ درصد از استفاده‌کنندگان این اوراق، وارد فرابورس نمی‌شوند زیرا این افراد سپرده‌گذار بانک مسکن بوده بنابراین اوراق خود را در فرابورس به فروش نمی‌رسانند و از این سازو‌کار اطلاعی ندارند یا اینکه از اوراق خود استفاده کرده و اصلا به فرابورس مراجعه نمی‌کنند که بخواهند معامله‌ای انجام دهند، ولی بودند کسانی که در فرابورس معامله کرده و اوراق آنها به تاریخ انقضا رسیده و ارزش معاملات آنها صفر و نماد معاملاتی مربوطه بسته شده است.