گروه مسکن -‌ هاجر شادمانی: وزیر راه و شهرسازی دغدغه‌های مربوط به هر آنچه باعث شده هم‌اکنون اغلب کلان‌شهرها به ویژه شهر تهران به مکان‌هایی نامناسب برای سکونت تبدیل شوند را تشریح کرد. به گزارش «دنیای اقتصاد»، عباس آخوندی دو روز پیش در همایش «ایران‌شهر؛ هویت ایرانی - اسلامی در معماری و شهرسازی» که در دانشگاه تهران برگزار شد، با اشاره به سه چالش عمده شهرنشینی امروز، به تعریف معضلات سکونتی در پایتخت پرداخت و راه‌حل برون‌رفت از این شرایط را «بازخوانی اندیشه ایران‌شهر در روزگار معاصر» برشمرد.

وی در توضیح مفهوم بازخوانی اندیشه ایران‌شهر در روزگار معاصر با اشاره به نمادها و اسطوره‌های شهرنشینی در ایران باستان، بر ضرورت بازیابی هویت ملی و توجه به مسائل بنیادین در معماری و شهرسازی تاکید کرد.

به گفته آخوندی، هم‌اکنون مسائل بنیادین قابل توجهی در شهرنشینی ما وجود دارد که می‌توان آنها را در سه دسته طبقه‌بندی کرد و مورد توجه قرار داد.

«چالش قابل زندگی بودن کلان‌شهرها» به خصوص در شهر تهران، «چالش حرکت و جابه جایی درون‌شهری و بین‌شهری» و «چالش کالایی شدن شهر»، سه معضلی است که وزیر راه‌و‌شهرسازی در این نشست به تشریح آن پرداخت. وی بیان کرد: هر چند باید در راس مسوولیت وزارت راه‌وشهرسازی به امور جاری و مشکلات موجود پرداخته و برای آنها چاره‌اندیشی شود، اما غفلت از مسائل بنیادین سکونتی و فرهنگی اشتباهی بزرگ است. وی در توضیح چالش قابل زندگی بودن کلان‌شهرها گفت: هم‌اکنون بسیاری از حقوق شهروندان به خصوص در کلان‌شهرها و به ویژه در شهر تهران توسط مدیران دولتی و محلی دادوستد می‌شود، این در حالی است که مساله جابه‌جایی هم به معضلی بغرنج در پایتخت تبدیل شده و مردم تهران به صورت مداوم در معرض فرسایش روحی قرار دارند. بریدگی بین جابه‌جایی درون‌شهری و برون‌شهری هم معضل دیگری است که باید به صورت بنیادین مورد توجه و اصلاح قرار بگیرد.

انسان محوری، پیش‌نیاز بهبود وضع شهرسازی

وزیر راه‌وشهرسازی پیش‌زمینه هر گونه اقدام برای اصلاح و بهبود وضعیت شهرنشینی در کلان‌شهرها را شناسایی جایگاه انسان و ویژگی‌های متعالی شهرنشینی عنوان کرد و چالش‌هایی همچون تخریب محیط زیست، بدقوارگی شهری، نبود سرزندگی، دلنشین نبودن محیط، عدم حس تعلق و عبوس بودن مناظر شهری را از مهم‌ترین مشکلات جامعه انسانی ساکن در کلان‌شهرها دانست.

وی همچنین طردشدگی و بی‌عدالتی اجتماعی، نبود یکپارچگی در سیستم حمل و نقل درون‌شهری و برون‌شهری، چالش گفت‌و‌گوی شهری و حرکت اجتماعی، بیکاری و بی‌ثباتی اقتصادی در شهر و عدم تناسب با ساختار اقتصادی کلان‌شهرها را از دیگر عوامل بروز نابسامانی سکونتی در شهرها عنوان کرد.

آخوندی همچنین با اشاره به پدیده مشکل‌ساز تراکم‌فروشی و دادوستد شهر بین سرمایه‌داران و مدیران محلی، چالش کالایی شدن شهر را منجر به سلب حقوق شهروندی از ساکنان کلان‌شهرها دانست و تاکید کرد: اگر بخواهیم برای این مشکلات چاره‌اندیشی کنیم باید ابتدا از بحث هویت و بازیابی هویت ایرانی - اسلامی در شهرسازی آغاز کنیم.

وی توضیح داد: متاسفانه در حال حاضر شهرهای جدید ما به ساکنان آنها احساس تعلق و هویت نمی‌دهند.

وزیر راه‌وشهرسازی با بیان اینکه توجه به عدالت جغرافیایی و رفع عدم تعادل‌های منطقه‌ای یکی از مهم‌ترین ملزومات ایجاد حس هویت و تعلق در شهرهای جدید و سایر شهرها است، ادامه داد: از دیگر الزامات این امر می‌توان به برقراری ارتباط بین طرح‌های جامع شهری و نظام کنترل ساختمان، پوشش سرزمین ایران با مدیریت حریم‌های شهری با محوریت شهرداری‌ها و همچنین پذیرش مقیاس‌های اجتماعات محلی در کنار مقیاس‌های ملی اشاره کرد.

الزامات برنامه وزیر برای کلان‌شهرها

آخوندی همچنین توجه به «جنبه‌های آموزشی» و «فرآیندهای اجرایی» به صورت توامان را مهم‌ترین برنامه‌های وزارت راه و شهرسازی برای ساماندهی به وضعیت ساخت‌و‌سازها عنوان کرد و افزود: ساخت‌و‌سازهای غیر اصولی بیش از آنکه جنبه اداری داشته باشند اغلب جنبه فرهنگی دارند و این بی‌مایگی‌های فرهنگی است که عملا منجر به ایجاد معضلات عدیده شهرسازی در کلان‌شهرها شده است.

وی تاکید کرد: نادیده گرفته شدن طرح‌های شهری در اجرای پروژه‌ها و دادوستد این طرح‌ها منجر به بروز بی‌انضباطی شهری شده است و اگر شرایط به گونه‌ای مهیا شود که این داد و ستد از بین برود، انضباط شهری محقق خواهد شد.