رونق «حتاید» با توافق نهایی

وحید هلالات و محمد بحرانی کارشناسان بازار سرمایه شرکت تایدواتر خاورمیانه در سال ۱۳۴۷ با مشارکت شرکت تایدواتر آمریکا و با نام شرکت داریوش تاسیس شد. پس از انقلاب، این شرکت تحت پوشش و نظارت دادستانی انقلاب قرار گرفت و بارها سهامدار شرکت تغییر کرد، اما در نهایت مالکیت آن به سازمان بنادر و دریانوردی واگذار شد که به دلیل پاره‌ای از مشکلات مدیریتی ۴۵ درصد از سهام تاید واتر به صندوق پس‌انداز کارکنان سازمان بنادر و دریانوردی انتقال یافت. این شرکت در دی ماه سال ۱۳۸۳ برای اولین بار در بورس اوراق بهادار با سرمایه اسمی ۱۴۴ میلیارد ریالی در قیمت ۱۹ هزار ریال عرضه شد، از آن تاریخ تاکنون ۲ نوبت افزایش سرمایه داده و آخرین سرمایه ثبتی آن به ۶۲۸ میلیارد و ۵۶۰ میلیون ریال رسیده است. شرکت قصد دارد پس از اخذ مجوزهای لازم نسبت به انجام افزایش سرمایه ۳۷۱ میلیارد و ۴۴۰ میلیون ریالی (۵۹درصد) از محل آورده نقدی اقدام کند.

بررسی صورت‌های مالی

الف) ترازنامه

شرکت تاید‌واتر خاورمیانه سال مالی منتهی به اسفند ماه دارد، بر اساس تراز مقایسه‌ای منتهی به آذر‌ماه سال جاری، در مقابل ۳ هزار و ۴۷ میلیارد ریال دارایی جاری، ۳هزار و ۳۹۳میلیارد ریال بدهی جاری قرار گرفته است بنابراین نسبت جاری اندکی کمتر از یک واحد است.

در بخش غیر‌جاری ترازنامه، ۵۱۷ میلیارد ریال سرمایه‌گذاری‌های بلند مدت و یک هزار و ۶۳۴ میلیارد ریال دارایی ثابث ثبت شده در حالی که شرکت بدهی بلند‌مدت با اهمیتی به جز ذخیره مزایای کارکنان ندارد.

در ۹ ماه سال ۱۳۹۳، سرمایه‌گذاری‌های کوتاه‌مدت از یک هزار و ۱۳۰میلیارد ریال به ۴۹۹ میلیارد ریال تنزل یافته است، ۷۲۰ میلیارد ریال از مبلغ سرمایه‌گذاری‌های کوتاه‌مدت سپرده سرمایه‌گذاری نزد بانک‌ها با نرخ ۲۱ درصد سود بوده که شرکت به دلیل خروج نقدینگی حاصل از فعالیت عملیاتی، پرداخت سود مصوب سهام و مالیات موضوعه، ۶۲۷ میلیارد ریال از آن را برداشت کرده است. این موضوع ضرورت انجام یک افزایش سرمایه از محل آورده نقدی را تداعی می‌کند. الباقی سرمایه‌گذاری کوتاه مدت عمدتا سهام فخوز، مبارکه، همراه اول، غدیر و امثالهم است.

حساب‌های دریافتنی تجاری به ارزش

۶۷۱ میلیارد ریال نسبت به ابتدای سال تغییر خاصی نداشته است؛ ضمن اینکه این رقم طلب بابت خدمات ارائه شده به بیش از ۱۰۰ شرکت است که به نظر می‌رسد دوره وصول مطالبات به شکلی است که شرکت در عموم موارد چنین طلبی از مشتریان دارد.

سایر حساب‌های دریافتنی نسبت به ابتدای دوره افزایش محسوسی داشته، این طلب عمدتا از

زیر مجموعه‌ها و شرکت‌هایی است که در مجمع خود تقسیم سود انجام داده‌اند. بخش سرمایه‌گذاری‌های بلند‌مدتی هم مربوط به شرکت‌های فرعی و وابسته است.

در بخش بدهی، مجموع حساب‌های پرداختنی به ارزش ۲هزار و ۷۸۸ میلیارد ریال نسبت به ابتدای سال تغییر با اهمیتی نداشته، بخش با اهمیتی از این مبلغ، بدهی شرکت به اداره‌های مختلف سازمان بنادر و دریانوردی است که پیش‌تر در بسیاری موارد منجر به اختلاف بین سازمان و شرکت شده بود که گفته می‌شود به تازگی راه‌حلی برای برون رفت ازاین شرایط تعیین شده است. ماهیت فعالیت شرکت به گونه‌ای است که سازمان بنادر کارفرمای اصلی محسوب می‌شود و به همین دلیل بدهی شرکت عمدتا به سازمان مزبور است.

ضمنا شرکت اصلی بدهی بانکی بابت تسهیلات اخذ شده ندارد و تا تاریخ تهیه گزارش‌ها، تسهیلات اخذ شده تسویه شده است.

در بخش حقوق صاحبان سهام شرکت در پایان آذر ماه با کسب ۳۰۶میلیارد ریال سود خالص و تصویب ۵۰۳ میلیارد ریال سود نقدی برای سهامداران، یک هزار و ۵۶ میلیارد ریال سود انباشته (یک هزار و۶۸۰ ریال به ازای هر سهم) دارد. با توجه به اینکه فعالیت عملیاتی شرکت در نیمه نخست منجر به خروج ۱۴۸ میلیارد ریال نقدینگی شده است و در حالی که میزان بدهی شرکت به سازمان بنادر و دریانوردی عدد با‌اهمیتی است و نقدینگی سپرده‌گذاری شده نزد بانک‌ها صرف پرداخت سود تقسیمی مجمع و مالیات شده، به نظر می‌رسد انجام افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و سود انباشته به همراه کاهش در سیاست تقسیم سود اجتناب‌ناپذیر باشد. شرکت در گزارش ۹ماهه، صورت جریان نقدی خود را منتشر نکرده با این حال بررسی روند و شرایط کلی صورت جریان وجوه نقد شرکت در فصول مختلف، از دید تحلیلی با اهمیت است.

ب) صورت سود و زیان

تایدواتر طی سال ۱۳۹۲ موفق به کسب

۷۷۴ میلیارد ریال سود خالص شد در حالی که برای سال ۱۳۹۳ سود پیش‌بینی شده در سطح ۴۹۰ میلیارد ریال است و برای سال جاری نیز سود ۴۱۱ میلیارد ریالی پیش‌بینی شده است. یکی از مهم‌ترین‌ علل کاهش سودآوری این است که شرکت قرارداد ترمینال ۲ بندر شهید رجایی را از دست داد و فعالیت آن در بندر شهید رجایی به ترمینال ۱ محدود شد. ترمینال ۲ از لحاظ گستره فعالیت و امکانات، شرایط بهتری نسبت به ترمینال ۱ دارد و در سنوات اخیر حجم فعالیت در ترمینال ۲ بیشتر از ۱ بوده، نهایتا ترمینال ۲ شهید رجایی به شرکت سینا واگذار شده است. تایدواتر نیز به علت برخی شرایط سیاسی قرارداد ترمینال ۱ را به پیمانکار دیگری واگذار کرده که در صورت مالی به نام درآمد حاصل از اجاره و واگذاری تجهیزات و ماشین‌آلات طبقه‌بندی شده است.

جدول درآمد تایدواتر طی سال ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۴ نشان می‌دهد که عمده درآمد حتاید از محل فعالیت در ترمینال ۱ شهید رجایی و ترمینال اختصاصی است اما کیفیت سودآوری در شرکت‌های خدماتی - پیمانکاری به رقم قراردادها نیست و در واقع حاشیه سود خدمات متفاوت است. گاه برای دریافت یک قرارداد باید فعالیت‌های دیگری نیز انجام داد که کیفیت سود پایینی دارند یا حتی زیان‌ده هستند. در اینجا نیز در حالی که ترمینال ۱ بیشترین سود را ایجاد می‌کند، ترمینال اختصاصی در واقع زیان‌ده است و باید فعالیت‌ها به‌صورت تفکیک‌شده بررسی شوند.

بخش با اهمیت سودآوری، یعنی ترمینال ۱ شهید رجایی که به‌صورت غیر مستقیم در اختیار تایدواتر است؛ اهمیت زیادی از حیث سودآوری دارد بنابراین به‌صورت جداگانه مورد بررسی قرار می‌گیرد. مشاهده می‌شود که روند فعالیت در بندر شهید رجایی تا سال ۱۳۹۰ صعودی بوده اما پس از تحریم‌های یکجانبه دولت ایالات متحده ورودی کشتی‌های کانتینری به بندر شهید رجایی کاهش می‌یابد و در سال ۱۳۹۲ به کمترین میزان خود می‌رسد و به گواه آمار ۴۲ تا ۴۳ درصد از این حجم در ترمینال ۱ و بقیه در ترمینال ۲ خدمات‌دهی می‌شود. بنابراین حجم تخلیه - بارگیری

ترمینال ۱ در سال ۱۳۹۳ به میزان ۷۷۵ هزار کانتینر فرض می‌شود، این در حالی است که بر‌اساس آمار واقعی حجم فعالیت سال جاری نسبت به سال ۱۳۹۲ رشد داشته اما چشمگیر نبوده است. مشاهده می‌شود که روند حاشیه سود بسیار بی‌ثبات است، در واقع ارقام درآمدی را نباید مورد توجه قرار داد، بلکه سود نهایی با اهمیت است، مشاهده می‌شود که درآمد کل بندر شهید رجایی از محل ترمینال ۱ و ۲ تابعی از تعداد کانتینرها بوده، در صورتی که اگر تغییرات نرخ ارز، مقدار خدمات، سهم شرکت از درآمد بندر و... را تجمیع کنیم به سودآوری ۳۵۵ میلیارد ریالی خواهیم رسید که جزئیات محاسبه درآمدی آن به شرح جدول همراه است: برای سال مالی ۱۳۹۴، سود فعالیت شهید رجایی ۳۵۵ میلیارد ریال فرض شده که بسیار به سود تحلیلی ما برای سال ۹۳ نزدیک است و به نوعی تایید‌کننده مفروضات فوق است اما با مقدار TEU پیش‌بینی شده افشا نشده، فرض دلار ۲۸هزار و۵۰۰ریالی و افزایش سهم حتاید از ۳۲ به ۴۰درصد در بندر شهید رجایی، سود نهایی این بخش به شرح جدول قابلیت تغییر خواهد داشت.

مشاهده می‌کنید که برای سال جاری مقدار کل فعالیت را افزایش داده ایم که مبنای آن افزایش فعالیت در نیمه دوم سال ۱۳۹۴ به سبب بهبود شرایط سیاسی است، همچنین می‌بینید که در نهایت سود فعالیت به ۵۵۹ میلیارد ریال رسیده که هرچند عددی نزدیک به سود سال ۱۳۹۰ است اما ناشی از فعالیت تنها یک ترمینال است. این رشد سودآوری عملا مدیون افزایش بهای دلار خواهد بود.

در بخش درآمد سرمایه‌گذاری سال ۹۳، ۲۶۱ میلیارد ریال سود پیش‌بینی شده که ۵۳درصد از سود خالص شرکت را ایجاد می‌کند، این سودآوری عمدتا از سپرده‌های بانکی، شرکت رهیاب

رایانه گستر، پایانه کانتینری بندرعباس آریا و چند شرکت بورسی و غیر‌بورسی دیگر تامین می‌شود که بر‌اساس بررسی‌ها قابلیت تحقق کامل دارند.

در بخش درآمد سرمایه‌گذاری سال جاری،

۱۲۴ میلیارد ریال سود پیش‌بینی شده است، در واقع سود حاصل از سرمایه‌گذاری به دو علت کاهش یافته، اولا ثبت ذخیره کاهش ارزش سرمایه‌گذاری به میزان ۵۱ میلیارد ریال که جزئیات آن افشا نشده و ثانیا کاهش حجم سپرده‌های بانکی که سود سرمایه‌گذاری را کاهش داده است.

در بخش سایر درآمدهای متفرقه سال ۹۳، از کل ۸۷ میلیارد ریال درآمد، ۴۵ میلیارد ریال درآمد حاصل از فروش دارایی‌ها است. برای سال جاری این درآمد در سطح ۱۳ میلیارد ریال پیش‌بینی شده است که به دلیل عدم تکرار پذیری درآمدهای سال قبل است. با مشروحات و مفروضات فوق، می‌توان گفت درآمد و هزینه در اکثر آیتم‌ها به شکل معقول و قابل اتکایی پیش‌بینی شده اما در بخش شهید رجایی تا حد زیادی محافظه کارانه است. صورت سود و زیان سال ۹۳، ۹۴ و پس از برداشته شدن تحریم‌ها به شکل جدول همراه قابل بررسی است.

نتیجه نهایی اینکه این شرکت بر اساس صورت جریان وجوه نقد شدیدا نیاز به وصول درآمدها، انجام افزایش سرمایه از آورده نقدی و همچنین کاهش سیاست تقسیم سود دارد. بر اساس

یکسری مبانی معقول امکان رشد سودآوری کاملا مهیا است و تنها نگرانی در عدم تحقق سناریوهای فوق، عدم تزریق نقدینگی به شرکت است که منجر به دریافت تسهیلات بانکی می‌شود. قطعا در پروسه بلند مدت و با فرض برداشته شدن تحریم ها، سود سرمایه‌گذاری شرکت رشد می‌کند و در کنار آن خدمات جنبی نیز می‌توانند از زیان دهی خارج شوند. نباید فراموش کرد که میزان فعالیت در بندر شهید رجایی به دلیل تحریم‌های سال ۱۳۹۰ از ۲.۷ میلیون TEU به ۱.۷ میلیون تنزل یافته و برگشت به سطح فعالیت سنوات اخیر به دلیل آن که نرخ دلار افزایش یافته، پتانسیل اصلی حتاید خواهد بود.