ادغام و تملیک یکی از پیچیده‌ترین کسب و کارهایی است که اگر طبق فرآیند علمی، صحیح و مطالعه شده صورت گیرد، فواید و مزایای زیادی برای شرکت‌ها، سهامداران صنایع و در نهایت جامعه و اقتصاد خواهد داشت. بسیاری از کارشناسان براین عقیده‌اند که خلأ سیستم ادغام و تملیک سال‌ها است در بازار سرمایه احساس می‌شود و کاربرد آن می‌تواند در بلند‌مدت باعث بهبود فعالیت شرکت‌ها و متغیرهای مالی شود. نخستین همایش ادغام و تملیک، مبانی و کارکردهای آن در بازار سرمایه صبح امروز در حالی برگزار می‌شود که علی نقوی، مدیر عامل مرکز مالی ایران درخصوص این همایش عنوان کرد: مبحث ادغام و تملیک مبحث مهمی است که در دنیا روی آن کار شده و در ایران نیز مبحث جدیدی است که احتیاج به توسعه دارد. وی در این خصوص ادامه داد: ادغام و تملیک از مباحث مرتبط با بازار سرمایه است که در این راستا، شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و مرکز مالی ایران با برنامه‌ریزی‌های انجام شده نخستین همایش ادغام و تملیک را در روز ۲۷بهمن ماه (امروز) برگزار می‌کنند. اما ادغام و تملیک چیست و چه کارکردی برای شرکت‌ها و بالاخص بازار سرمایه دارد؟ دکتر محمد مسعود غلامپور، مدیر تحقیقات و بازاریابی تامین سرمایه نوین در گفت‌وگویی با «سنا» در پاسخ به این پرسش گفت: فرآیند ادغام و تملیک در راستای مدیریت استراتژیک و مالی شرکتی بنگاه‌های اقتصادی تبلور می‌یابد و در قالب تصمیمات استراتژیک شرکت از یکسو مرتبط با مباحث مالی شرکتی است و از سوی دیگر حیث سودآوری دارایی‌ها در ارتباط با مدیریت سرمایه‌گذاری شرکت‌ها است. این فرآیند که شامل تحصیل، واگذاری یا تصاحب شرکت‌های دیگر با هدف رشد درآمدها و بهبود عملکرد و بازده دارایی‌های آنها است، به‌طور کلی جزئی اساسی از فرآیند تجدید ساختار بنگاه‌های اقتصادی به حساب می‌آید و به لحاظ استراتژیک و نوع عملیات شرکت هدف عموما در سه قالب افقی، عمودی و نامرتبط صورت می‌پذیرد.

منظور از شرکت هدف یا Target company، شرکتی است که فرآیند ادغام و تحصیل در مورد آن برنامه‌ریزی می‌شود. به لحاظ مفهومی دلیل اصلی انجام فرآیند ادغام و تملیک، خلق هم‌افزایی در زنجیره ارزش بنگاه‌های اقتصادی در راستای رشد درآمدی و توسعه کسب و کارها از منظر سودآوری است.

وی همچنین درخصوص ویژگی‌های مهم این ابزار گفت: شرکت‌ها با استفاده از ابزارهای ترکیب از جنبه‌های مشترک یکدیگر بهره‌مند شده و با هم‌افزایی گروهی در مقابل تهدیدهای محیط رقابتی ایستادگی می‌کنند. ادغام و تملیک شرکت‌ها یکی از مکانیزم‌های تدوین شده جهت پاسخگویی به تغییرات محیطی دنیای امروزی است، ادبیات تحقیقات در حوزه ادغام و تملیک حاکی از بهبود شاخص‌هایی همچون ارزش افزوده اقتصادی، نرخ بازدهی سرمایه، جریان نقدی عملیات و نرخ رشد فروش در اکثر کشورها بوده است. اگرچه در برخی کشورها روند معکوس داشته که این موضوع بیشتر به واسطه عدم تناسب ادغام با چرخه تجاری اقتصادی بیان شده است.

به‌طور کلی برآیند ادغام و تملیک در شرکت‌ها باید موجب بهبود ارزش افزوده اقتصادی یا همان مازاد سود عملیاتی نسبت به بازده مورد انتظار سهامداران شود. وی در رابطه با هزینه‌های این خدمات افزود: هزینه‌های مرتبط با ادغام در دو بخش قرار می‌گیرد که اولی شامل هزینه مشاوره تجدید ساختار و اجرای فرآیند ادغام است و دیگری هزینه‌های احتمالی مرتبط با طراحی و انتشار مناسب‌ترین روش تامین مالی موردنیاز است که به‌طور کلی بین ۲ تا ۴ درصد پیش‌بینی می‌شود. همچنین میثم علی‌محمدی کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگویی با روابط عمومی شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه گفت: هر کدام از این دو کسب و کار، به شیوه‌های مختلفی صورت می‌گیرد که انتخاب آن به وضعیت شرکت هدف و نوع صنایع شرکت‌های مرتبط با ادغام و تملیک بستگی دارد. محمدی اظهار کرد: صرفه‌جویی در مقیاس، بین‌المللی شدن شرکت‌ها، کاهش هزینه‌های مالیاتی و عملیاتی شرکت، حذف مدیریت ناکارآ در شرکت، افزایش سهم بازار و دستیابی به قدرت بازار از مهم‌ترین مزایای ادغام و تملیک است.

محرک‌ها و ضدمحرک‌های صنعتی در بورس