آقای رئیس! منتظرت بودیم...
علیرضا باغانی ۲۵ آذرماه سال جاری بود که مدیریت ۹ ساله علی صالح آبادی در سازمان بورس و اوراق بهادار پایان یافت و محمد فطانت به‌عنوان بالاترین مقام ناظر بازار سهام منصوب شد. این جابه‌جایی در نهاد ناظر نشان میداد که دولت تدبیر و امید سعی دارد تا با تغییرات مدیریتی به اوضاع و احوال بازار سرمایه بهبود بخشد، اما هرچند بیشتر فعالان بازار سرمایه برای این تغییر لحظه شماری می‌کردند، ولی با آمدن رئیس جدید هنوز اوضاع بهبود قابل توجهی نیافته است. به‌زعم قدیمی‌های بازار رخدادهای یک سال اخیر در بورس تهران حتی در سال‌های ۸۳ به بعد که حباب خیلی از سهم‌ها ترکید و همچنین در سال ۸۷ که بحران جهانی اقتصاد خیلی از صنایع را زمین‌گیر کرده بود، کم سابقه بوده است؛ به تعبیری واضح‌تر شرایط عمومی کشور و اقتصاد ایران و جهان در ماه‌های اخیر با فطانت یار نبود و متغیرهای کلیدی بازار همه از نزول و افت حکایت می‌کنند.
علیرضا باغانی ۲۵ آذرماه سال جاری بود که مدیریت ۹ ساله علی صالح آبادی در سازمان بورس و اوراق بهادار پایان یافت و محمد فطانت به‌عنوان بالاترین مقام ناظر بازار سهام منصوب شد. این جابه‌جایی در نهاد ناظر نشان میداد که دولت تدبیر و امید سعی دارد تا با تغییرات مدیریتی به اوضاع و احوال بازار سرمایه بهبود بخشد، اما هرچند بیشتر فعالان بازار سرمایه برای این تغییر لحظه شماری می‌کردند، ولی با آمدن رئیس جدید هنوز اوضاع بهبود قابل توجهی نیافته است. به‌زعم قدیمی‌های بازار رخدادهای یک سال اخیر در بورس تهران حتی در سال‌های ۸۳ به بعد که حباب خیلی از سهم‌ها ترکید و همچنین در سال ۸۷ که بحران جهانی اقتصاد خیلی از صنایع را زمین‌گیر کرده بود، کم سابقه بوده است؛ به تعبیری واضح‌تر شرایط عمومی کشور و اقتصاد ایران و جهان در ماه‌های اخیر با فطانت یار نبود و متغیرهای کلیدی بازار همه از نزول و افت حکایت می‌کنند. هرچند شاخص بورس در طول بیش از یک هفته معاملاتی گذشته رشد داشته، اما دماسنج بازار سهام از ۲۵ آذرماه ۹۳ تاکنون حدود ۶ درصد ریزش یعنی سقوطی برابر با ۳۸۰۰ واحد را نشان می‌دهد و این یعنی اوج بی‌تفاوتی بازار به اقدامات بنیادین رئیس جدید. بررسی‌ها نشان می‌دهد هرچند بازار سهام با چنین شرایطی از رئیس جدید استقبال کرده، اما او در این مدت حدودا ۲ ماهه اقدامات بنیادینی انجام داده که به‌راحتی نمی‌توان از آن گذشت. در این مدت ابهامات پالایشگاه‌ها یکی پس از دیگری رفع شد، از ماجرای کش‌و‌قوس‌دار کیفی‌سازی که مهلت قابل توجه ۵ ساله برای آنها تعیین شد و بعد از آن هم مصوبات کمیته ثبات که رابطه دولت و پالایشگاه را شفاف‌تر جلوه میداد. در ادامه هم که ریسک پتروشیمی‌ها درخصوص خوراک به میزان قابل توجهی کاهش یافت و اعلام شد که خوراک زیر ۱۰ سنت قطعی است و تا آخر سال اعلام می‌شود و این هفته اخیر هم بهره مالکانه سنگ‌آهنی‌ها ۵ درصد عقب‌نشینی کرد که البته انتظار بازار حذف بهره مالکانه است. همان‌طور که احتمالا در خبرهای هفته گذشته رصد کرده‌اید بهره مالکانه سنگ‌آهنی‌ها از اساس غیر‌قانونی است و وزیر اقتصاد هم در نامه‌ای از معاون اول رئیس جمهور خواسته تا پروانه بهره‌برداری از معادن گل گهر و چادرملو باید به این شرکت‌ها برگردد و دولت تنها می‌تواند از این شرکت‌ها طبق قانون معادن حقوق دولتی مطالبه کند. اما رئیس جدید بورس هر چند در این مدت سعی کرده تا با رفع برخی از ریسک‌های سیستماتیک شرایط شفاف‌تری را برای بازار سرمایه ایجاد کند، اما در خود بازار کارهایی انجام شده که قابل تامل است.
همه متخصصان، کارشناسان بازار و معامله‌گران می‌دانند که شاخص بورس تهران از آذرماه سال ۸۷ تغییر جهت داده و شاخصی که الان به‌عنوان شاخص کل از آن یاد می‌شود شاخص بازده نقدی و قیمت است، به این معنی که اگر همین امروز قیمت سهام شرکت‌ها صفر شود، شاخص کل به دلیل شناسایی و محاسبه سود تقسیم شده در مجامع شرکت‌ها عدد ۲۸ هزار واحد را نشان می‌دهد. اما همین شاخص در دو ماه گذشته نیز با مهندسی مواجه بود، به‌طوری که در طول بازار شاهد انجام جابه‌جایی‌های بلوکی متعددی بودیم. این را درک می‌کنیم که بخشی از مهندسی شاخص در دو ماه گذشته میراث به یادگار مانده از مدیریت قبل بود، اما دادن این تذکر لازم است که آنچه از بازار سرمایه در همه جا می‌تواند دفاع کند، شفافیت است و بس... اعتماد، دستاورد ارزشمندی بود که در طول سال‌های گذشته بازار به آن رسیده بود، اما مداخله نهاد ناظر در آن در کنار برخی از ریسک‌های تحمیل شده سبب شد تا روزهای بدی را در بازار شاهد باشیم .به نظر می‌رسد گام برداشتن رئیس جدید در راستای شفاف‌سازی و آزاد گذاشتن بازار چه در زمان صعود و چه در زمان سقوط می‌تواند اعتماد از دست رفته را تدریجا به بازار سهام بازگرداند، هرچند فطانت خود پیشقدم شفاف‌سازی است و قرار است با کمک مدیریت بورس اوراق بهادار تهران شاخص قیمت مجددا منتشر شود. اما روز شنبه رئیس جدید سازمان بورس و اوراق بهادار نخستین نشست خبری خود را برگزار کرد. با این حال همچنان سوالاتی برای فعالان بازار باقی است؛ پرسش‌هایی که پاسخ دقیق و درست به آن می‌تواند بازار را شفاف و البته احیا کند، پرسش‌هایی از سوی خیلی از سهامدارانی که نتوانسته و عملا نمی‌توانند با آقای رئیس رو‌در‌رو مطرح کرده و حتی تلفنی بپرسند. این سوالات را می‌توان در قالب موضوعات زیر طبقه بندی کرد:
*آقای رئیس برای پالایشگاه‌ها چه برنامه‌ای دارد، آیا این نمادها بازگشایی می‌شوند. ترجمه و تفسیر دقیق مصوبات اخیر کمیته ثبات درباره این شرکت‌ها چیست؟ آیا تنها ریسک کیفی‌سازی از بین رفته، ماجرای خوراک و... به کجا رسید؟
*آیا بهره مالکانه سنگ‌آهنی‌ها حذف می‌شود یا اساسا به تعدیل شدن آن به زیر ۲۵ درصد امیدی هست؟ آیا درخواست وزیر اقتصاد مبنی بر بازگرداندن پروانه بهره‌برداری معادن به سنگ‌آهنی‌ها به جایی می‌رسد.
*خوراک پتروشیمی‌ها بالاخره چند سنت است؟
*دلیل کنترل شاخص در دو ماه گذشته چه بود؟ شاخص قیمت از کی منتشر می‌شود؟ آیا بازهم برنامه مدیریت شاخص وجود دارد؟
*آیا می‌توان گفت که الان کف بازار است و اساسا در بازار کف‌سازی صورت گرفته یا نه؟ آیا فطانت سهامداران را به خرید توصیه می‌کند یا فروش یا نگهداری سهام؟
*فطانت بازار ۹۵ را چگونه می‌بیند؟ بازار۴۰ روز مانده به پایان سال را چطور؟
*او با مهم‌ترین بخش بازار یعنی سهامداران حقیقی چگونه ارتباط برقرار می‌کند؟ جایگاه حقیقی‌ها در ساختار جدید بازار چگونه است؟ حقوقی‌ها چطور؟ آیا به آنها همچنان به چشم پول و نقدینگی نگاه می‌شود؟
*آیا فطانت، معاون و مدیران میانی نهاد ناظر را تغییر می‌دهد و اساسا نیازی به این تغییرات هست؟
*آیا برنامه‌ای برای بازنگری در قانون بازار سرمایه وجود دارد؟
* سازمان بورس دوران فطانت چگونه خواهد بود؟
*زیر‌ساخت‌های خوب ایجاد شده در زمان صالح‌آبادی چقدر در پیشبرد اهداف مدیریت جدید موثر و کمک‌کننده خواهد بود؟
امیدواریم محمد فطانت برای این پرسش‌ها، پاسخ‌های مبسوط و خوبی داشته باشد.
ارسال نظر