«دنیای اقتصاد» یک خلأ مهم بازار سهام را بررسی می‌کند
جای خالی بازارسازها در بورس تهران
گروه بورس- مسعود‌رضا طاهری: روز گذشته نوسان شاخص در کانال ۶۵ هزار واحدی برای چهاردهمین روزتکرار شد و در پایان معاملات بورس تهران، داد‌و‌ستد ۵۸۵ میلیون سهم به ارزش ۱۵۰ میلیارد تومان، شاخص کل با تقریبا ۱۶ واحد افزایش به کار خود پایان داد. دیروز شاخص کل از ابتدای معاملات با دست به دست شدن سهام «همراه»، «شپدیس» و «وغدیر» با افزایش ۱۳۴ واحدی به رقم ۶۵هزارو ۹۰۵ واحد رسید اما درادامه بازار این شاخص در پی تاثیر منفی نمادهای «پارسان»، «کگل»، «فارس» و «وتجارت» مسیر کاهشی با افت ۱۱۸ واحدی را در پیش گرفت و در نهایت بر رقم ۶۵هزار و ۷۸۷ واحد توقف کرد.
گروه بورس- مسعود‌رضا طاهری: روز گذشته نوسان شاخص در کانال 65 هزار واحدی برای چهاردهمین روزتکرار شد و در پایان معاملات بورس تهران، داد‌و‌ستد 585 میلیون سهم به ارزش 150 میلیارد تومان، شاخص کل با تقریبا 16 واحد افزایش به کار خود پایان داد. دیروز شاخص کل از ابتدای معاملات با دست به دست شدن سهام «همراه»، «شپدیس» و «وغدیر» با افزایش 134 واحدی به رقم 65هزارو 905 واحد رسید اما درادامه بازار این شاخص در پی تاثیر منفی نمادهای «پارسان»، «کگل»، «فارس» و «وتجارت» مسیر کاهشی با افت 118 واحدی را در پیش گرفت و در نهایت بر رقم 65هزار و 787 واحد توقف کرد. این تغییرات در شرایطی است که رئیس سازمان بورس دیروز در نشست مطبوعاتی خود بار دیگر ضرورت تقویت بازارگردانی و بازار‌سازی در بورس اوراق بهادار را مورد تاکید قرار داد. این در حالی است که محدودیت‌های موجود در بازار سهام کشور هنوز اجازه حضور بازارگردان‌های واقعی را نداده و توقع از حقوقی‌ها برای بر عهده گرفتن این وظیفه، با اما و اگرهایی همراه بوده است. فطانت گفت: اتفاقات عجیب و غریبی که هر روز دنبال هم می‌افتد باعث می‌شود که عده‌ای از سهامداران سهام ارزشمند را عرضه کنند یا برعکس در
فضای مثبت بازار، سهامی که ارزش ندارد، خریدار داشته باشد. وی تصریح کرد: این مسائل به دلیل غیبت بازارسازها و ابزارهایی است که باید در بازار سرمایه وجود داشته باشد و در همه دنیا ابزارهای کنترلی در شرایط شیب‌های تند نزولی یا شیب تند صعودی بازار به کار گرفته می‌شوند. در این رابطه به عقیده غلامرضا سلامی نوع فعالیت بازارسازان در بازارهای سهام دنیا همانند صرافان است که مرتبا برای سهام قیمت تعیین میکنند، به گفته شایان‌آرانی نیز بازارگردانها و بازارسازها نهادهای دارای مجوزی هستند که در بورس‌های بزرگ جهان مسوولیت به تعادل رساندن قیمت سهام و جلوگیری از حبابی شدن قیمت آنها را بر عهده دارند.این شرکت‌ها در بازارهای بزرگ به‌طور تخصصی بر روی برخی صنایع کار میکنند و به مرور با بررسی و ارزیابی‌های دقیق از شرایط سهم در پروسه تعادلی عرضه و تقاضا قیمت آنها را هدایت میکنند.
غلامرضا سلامی درخصوص کارآیی بازارگردانها در بورس، حجم مبنا و دامنه نوسان را مانع تحقق کارآمدی فعالیت بازارگردانها در بازار سرمایه می‌داند. او به «دنیای اقتصاد» گفت: اولا کار بازارگردانها یک کار اقتصادی است. بازارسازها و بازارگردانها در بازار سهام با خرید و فروش، ریسک‌هایی را تقبل میکنند و در این راستا باید همانند صرافان مرتبا به اعلام قیمت اقدام کنند و قیمتی را برای خرید و فروش در نظر داشته باشند که بازار بتواند خود را با آنها وفق دهد.
در این میان نباید با مواردی مانند حجم مبنا و دامنه نوسان برای فعالیت آنها محدودیت‌هایی قائل شد. او با بیان اینکه حقوقی‌ها در بازار وظیفه‌ای برای حمایت ندارند، تاکید کرد: نهاد بازارگردان در بازار مسوول است که باید در مواقع لزوم اقدام به خرید و فروش سهم کند.
وی با بیان اینکه سازمان بورس از حقوقی‌ها انتظار دارد تا از بازار حمایت کنند، گفت: در برخی مواقع این اقدامات عمدتا به نفع شرکت حقوقی تمام می‌شود و کمکی به بازار نمی‌کند. سلامی با اشاره به اینکه در برخی مواقع رانت‌های اطلاعاتی از بازار و شرکت‌ها انگیزه این نوع فعالیت‌ها را فراهم می‌کند، یاد‌آوری کرد بورس باید در استفاده از مکانیسم‌های اجرایی بازار به استانداردهای جهانی توجه کند و موانعی مانند حجم مبنا در این مسیر بیش از اینکه برای بازار منافعی داشته باشد، زیانبار‌تر است. شاهین شایان‌آرانی، کارشناس بازار سرمایه نیز به «دنیای اقتصاد» گفت:
MARKET MAKERS یا JOBERS نهادهایی هستند که با داشتن مجوزهای خاص همانند یک کارگزار با سرمایه خود در بازار سهام سرمایه‌گذاری میکنند و هنگام عرضه زیاد سهم متقاضی می‌شوند و هنگام کاهش عرضه اقدام به فروش آن در بازار میکنند. این عملیات، قیمت سهم را در یک محدوده مشخص هدایت کرده و بر آن تاثیر می‌گذارند. این شرکت‌ها بنا بر تشخیص خود و نه بر اساس دستور و الزام سازمان بورس، اقدام به معامله میکنند. به گفته وی این رویه بر 2 محور سرمایه‌گذاری و کسب سود و همچنین به تعادل رساندن قیمت‌ها استوار است. بازارگردانها در عین حال که دارای مجوزهای ویژه هستند، از امتیاز‌های خاصی نیز برخوردارند تا در زمان زیان از معاملات بتوانند به کار خود همچنان ادامه دهند. به‌طور مثال کارمزد معاملات برای آنها از سایرین کمتر و شاید یک‌دهم باشد. بازارسازها البته در قبال تخطی از وظیفه خود مسوول هستند و قاعدتا پاسخگو خواهند بود.
به گفته شایان‌آرانی آنها بر اساس الگوریتم و دستور‌العمل‌های خاص بازار را به سمت تعادل می‌برند و هم برای خود سهام می‌خرند و هم در راستای جلوگیری از نوسان‌های زیاد قیمت انجام وظیفه میکنند. در ایران همانند شرکت‌های مذکور در بازار سهام وجود ندارد. از این رو اینکه از شرکت‌های حقوقی خواسته شود تا این وظیفه را تنها برای حمایت ظاهری از بازار انجام دهند، البته جواب نخواهد داد؛ به ویژه اینکه این فعالیت‌ها اقتصادی نیز نباشد.
به گفته شایان‌آرانی راه‌اندازی صندوقی که اخیرا به نام صندوق تثبیت بازار برای تامین حاشیه امنیت بازار ایجاد شده با فعالیت واقعی بازارگردانان واقعی تفاوت دارد چراکه تعادل بازار هدف اصلی و تکلیف بازارگردانان است.
وی در این میان البته تعیین قیمت نهایی توسط این بازارگردانان را رد و تاکید کرد که نفس تعیین قیمت در بازار از اساس غلط است، اما از آنجا که این نهادها هر یک به‌طور تخصصی در یک صنعت خاص برای سال‌ها فعالیت میکنند، تسلط و اطلاع از جزئیات مالی شرکت‌ها ویژگی مهم آنها است. از این رو هدایت سهم با عرضه و تقاضا هنگام خرید و فروش توسط آنها، خود به خود اعتماد بازار به ارزندگی قیمت‌های اعمال شده توسط بازارگردانها را با اقبال عمومی مواجه می‌کند. او درخصوص اینکه آیا وجود حجم مبنا و دامنه نوسان در این مسیر خللی وارد نمی‌کند، معتقد است هر قدر که بازار بزرگ‌تر باشد، محدودیت‌های دامنه نوسان کمتر است و بازارگردانها نقش مهم‌تری دارند.
غلامرضا سلامی درخصوص کارآیی بازارگردانها در بورس، حجم مبنا و دامنه نوسان را مانع تحقق کارآمدی فعالیت بازارگردانها در بازار سرمایه می‌داند. او به «دنیای اقتصاد» گفت: اولا کار بازارگردانها یک کار اقتصادی است. بازارسازها و بازارگردانها در بازار سهام با خرید و فروش، ریسک‌هایی را تقبل میکنند و در این راستا باید همانند صرافان مرتبا به اعلام قیمت اقدام کنند و قیمتی را برای خرید و فروش در نظر داشته باشند که بازار بتواند خود را با آنها وفق دهد.
در این میان نباید با مواردی مانند حجم مبنا و دامنه نوسان برای فعالیت آنها محدودیت‌هایی قائل شد. او با بیان اینکه حقوقی‌ها در بازار وظیفه‌ای برای حمایت ندارند، تاکید کرد: نهاد بازارگردان در بازار مسوول است که باید در مواقع لزوم اقدام به خرید و فروش سهم کند.
وی با بیان اینکه سازمان بورس از حقوقی‌ها انتظار دارد تا از بازار حمایت کنند، گفت: در برخی مواقع این اقدامات عمدتا به نفع شرکت حقوقی تمام می‌شود و کمکی به بازار نمی‌کند. سلامی با اشاره به اینکه در برخی مواقع رانت‌های اطلاعاتی از بازار و شرکت‌ها انگیزه این نوع فعالیت‌ها را فراهم می‌کند، یاد‌آوری کرد بورس باید در استفاده از مکانیسم‌های اجرایی بازار به استانداردهای جهانی توجه کند و موانعی مانند حجم مبنا در این مسیر بیش از اینکه برای بازار منافعی داشته باشد، زیانبار‌تر است. شاهین شایان‌آرانی، کارشناس بازار سرمایه نیز به «دنیای اقتصاد» گفت:
MARKET MAKERS یا JOBERS نهادهایی هستند که با داشتن مجوزهای خاص همانند یک کارگزار با سرمایه خود در بازار سهام سرمایه‌گذاری میکنند و هنگام عرضه زیاد سهم متقاضی می‌شوند و هنگام کاهش عرضه اقدام به فروش آن در بازار میکنند. این عملیات، قیمت سهم را در یک محدوده مشخص هدایت کرده و بر آن تاثیر می‌گذارند. این شرکت‌ها بنا بر تشخیص خود و نه بر اساس دستور و الزام سازمان بورس، اقدام به معامله میکنند. به گفته وی این رویه بر 2 محور سرمایه‌گذاری و کسب سود و همچنین به تعادل رساندن قیمت‌ها استوار است. بازارگردانها در عین حال که دارای مجوزهای ویژه هستند، از امتیاز‌های خاصی نیز برخوردارند تا در زمان زیان از معاملات بتوانند به کار خود همچنان ادامه دهند. به‌طور مثال کارمزد معاملات برای آنها از سایرین کمتر و شاید یک‌دهم باشد. بازارسازها البته در قبال تخطی از وظیفه خود مسوول هستند و قاعدتا پاسخگو خواهند بود.
به گفته شایان‌آرانی آنها بر اساس الگوریتم و دستور‌العمل‌های خاص بازار را به سمت تعادل می‌برند و هم برای خود سهام می‌خرند و هم در راستای جلوگیری از نوسان‌های زیاد قیمت انجام وظیفه میکنند. در ایران همانند شرکت‌های مذکور در بازار سهام وجود ندارد. از این رو اینکه از شرکت‌های حقوقی خواسته شود تا این وظیفه را تنها برای حمایت ظاهری از بازار انجام دهند، البته جواب نخواهد داد؛ به ویژه اینکه این فعالیت‌ها اقتصادی نیز نباشد.
به گفته شایان‌آرانی راه‌اندازی صندوقی که اخیرا به نام صندوق تثبیت بازار برای تامین حاشیه امنیت بازار ایجاد شده با فعالیت واقعی بازارگردانان واقعی تفاوت دارد چراکه تعادل بازار هدف اصلی و تکلیف بازارگردانان است.
وی در این میان البته تعیین قیمت نهایی توسط این بازارگردانان را رد و تاکید کرد که نفس تعیین قیمت در بازار از اساس غلط است، اما از آنجا که این نهادها هر یک به‌طور تخصصی در یک صنعت خاص برای سال‌ها فعالیت میکنند، تسلط و اطلاع از جزئیات مالی شرکت‌ها ویژگی مهم آنها است. از این رو هدایت سهم با عرضه و تقاضا هنگام خرید و فروش توسط آنها، خود به خود اعتماد بازار به ارزندگی قیمت‌های اعمال شده توسط بازارگردانها را با اقبال عمومی مواجه می‌کند. او درخصوص اینکه آیا وجود حجم مبنا و دامنه نوسان در این مسیر خللی وارد نمی‌کند، معتقد است هر قدر که بازار بزرگ‌تر باشد، محدودیت‌های دامنه نوسان کمتر است و بازارگردانها نقش مهم‌تری دارند.
ارسال نظر