گروه بورس- همایون دارابی: بورس اوراق بهادار به‌‌رغم تجربه نزدیک به سه هفته مناسب در آبان ماه سرانجام هفته آخر را با افت ۷۵/۱درصدی به پایان برد؛ افتی که بار دیگر زیان معامله‌گران در سال‌جاری را به مرز ۵درصد بازگرداند. در بازار سهام عمده بحث‌ها در آخر هفته به دلایل این افت معطوف بوده است؛ افتی که دو دلیل غیراقتصادی و اقتصادی درون بازار را شامل می‌شود. پرسشی که اینک مطرح است این است که کدام عامل سهم بیشتری در چرخش بازار داشته‌است.

در صحنه مذاکرات هسته‌ای همان‌گونه که انتظار اولیه وجود داشت مذاکرات با فراز و فرودهای شناخته‌شده توام بوده و به سوی یک توافق موقت در حال حرکت است. هرچند حصول به یک توافق جامع می‌تواند بازار سهام را به‌صورت روانی تقویت کند اما حرکت در یک مسیر برای توافقی موقت فضای بازار را چندان متحول نکرده و نمی‌توانست تاثیری شدید در ارزش ۳۳۹ هزار میلیارد تومانی بازار و نزدیک به ۵هزار میلیارد تومان زیان برجای بگذارد.

این امر در شرایطی است که بازار‌های موازی نظیر ارز نیز کوچک‌ترین‌ واکنشی به شرایط کنونی نشان نداده‌اند. همین مساله تردیدهایی را در مورد انگیزه معامله‌گران برای فروش‌های هفته گذشته ایجاد کرده است. هر چند بخشی از این فروش‌ها می‌تواند ناشی از رشد بازار در روزهای ابتدای ماه جاری ارزیابی شود اما به نظر می‌رسد آنچه بیش از مذاکرات هسته‌ای بر بازار موثر بوده برخی از تحولات درون بازار است.

در هفته گذشته انتشار بی‌سابقه گزارش‌های شفاف‌سازی در کنار بروز مجدد مشکلات معاملاتی موجب کاهش شدید انگیزه‌ها در بازار شد. انتشار گزارش‌های شفاف‌سازی بدون لحاظ اطلاعات جدید در این گزارش‌ها موجب شد تا بخشی از نقدینگی فعال بازار نگران از احتمال توقف نمادها و تله بازار از روند معاملات خارج شود. ادامه توقف نمادهای پالایشگاهی به‌عنوان یک نمونه نامناسب که هزاران سهامدار را برای نزدیک به یک سال در بلاتکلیفی نگه داشته است موجب ترس بازار از تکرار شرایط مشابه در نمادهای دیگر شد. در کنار بحث شفاف‌سازی‌ها آنچه روز چهارشنبه در بازگشایی نماد پارس خودرو رخ داد بار دیگر نشان داد که بازار سهام در ایران در چه شرایطی قرار داشته و تا ایجاد یک بازار کارآ راه درازی مانده است. پارس خودرو روز چهارشنبه در شرایطی بازگشایی شد که شرکت سود ۱۴ریالی هر سهم خود را که پذیرش آن از ابتدای سال از پارس خودرو عجیب و شگفت‌انگیز بوده است به زیانی ۳۱۸ریالی معادل ۲۱۵میلیارد تومان تبدیل کرد. این زیان که با توجه به عملکرد سال گذشته شرکت شگفت‌آور نبوده و سال گذشته نیز شرکت ۲۲۶میلیارد تومان زیان ساخته بود در بازگشایی نماد به رشد ۳۵درصدی منجر شد تا پس از این کشف قیمت عجیب دامنه نوسان در مورد قیمت جدید قرار داده شده و در نهایت سهام با رشد ۳۲درصدی به صف فروش نزدیک به ۷۰میلیون سهم برسد و همه این اتفاق‌ها در فضایی رخ داد که سایت tsetmc، سایت مرجع معاملات سود هر سهم پارس خودرو را همچنان ۱۴ریال نشان می‌دهد. چنین رفتارهایی در بازار ضمن برهم ریختن تحلیل و برداشت تحلیلی از تحولات بازار نشان‌دهنده مشکلات بازار به لحاظ مقررات معاملاتی و اطلاع‌رسانی است.پذیرش اعلام سود ۹میلیارد تومانی از پارس خودرو در ابتدای سال و حفظ آن تا هشت ماه در حالی که شرکت در سه ماهه ۶۱میلیارد تومان زیان ساخته بود در کنار مقررات معاملاتی که اجازه می‌دهد چنین سهمی با این شرایط جهش قیمتی را تجربه کند و دامنه نوسانی که در نهایت به رفتار غیرتحلیلی حاشیه امن ۴درصدی در برابر جهش ۳۵درصدی می‌بخشد بخشی از مشکلاتی است که عملا به رغم تکرار فراوان همچنان ادامه دارد.