گروه بورس- علیرضا باغانی: صحبت از تامین سرمایه‌ها است. نهادهای نوپایی که اعلام موجودیت آنها در ایران به ۷ سال هم نمی‌رسد. بند ۱۸ ماده یک قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران، مصوب آذرماه ۱۳۸۴ مجلس شورای اسلامی چنین تعریفی از تامین سرمایه‌ها دارد: «شرکت تامین سرمایه شرکتی است که به‌عنوان واسطه بین ناشر اوراق بهادار و عامه سرمایه‌گذاران فعالیت می‌کند و می‌تواند فعالیت‌های کارگزاری، معامله‌گری، بازارگردانی، مشاوره، سبدگرانی، پذیره‌نویسی، تعهد پذیره‌نویسی و فعالیت‌های مشابه را با اخذ مجوز از سازمان بورس و اوراق بهادار انجام دهد». مطابق بند ۵ ماده ۴ قانون بازار اوراق بهادار، صدور، تعلیق و لغو مجوز فعالیت شرکت‌های تامین سرمایه توسط شورای عالی بورس‌و‌اوراق بهادار انجام می‌شود.

همان‌طور که قانون بازار اوراق بهادار تصریح کرده، یکی از وظایف اصلی شرکت‌های تامین سرمایه، تعهد پذیره‌نویسی اوراق بهادار است. موضوعی که سال‌ها مغفول مانده بود، اما تامین سرمایه‌های بزرگ توانستند انجام این مهم را در بازار سرمایه اصطلاحا جا بیندازند. بررسی‌های «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد: به جز سهم پایین شرکت‌های تامین سرمایه در تعهد پذیره‌نویسی افزایش سرمایه شرکت‌های پذیرفته شده در بورس و فرابورس، در سایر موارد شرکت‌های تامین سرمایه سهم قابل قبولی را به خود اختصاص داده‌اند.

این بررسی حاکی از آن است: با توجه به قرار گرفتن فعالیت‌هایی چون تعهد پذیره‌نویسی، بازار گردانی اوراق بهادار، خدمات مشاوره عرضه و پذیرش، مدیریت دارایی‌ها و سایر درآمدها در فهرست درآمدهای اصلی شرکت‌های تامین سرمایه، در سال ۹۲ انجام این فعالیت ها، شرکت‌های تامین سرمایه را به درآمد ۱.۹۱۵.۰۴۰ میلیون ریالی رساند. از مجموع این درآمدها، ۱.۰۳۱.۲۱۸ میلیون ریال (معادل ۵۴ درصد آن) به فعالیت تعهد پذیره‌نویسی تعلق داشته است. بر‌اساس این گزارش، در سال گذشته ۱۲۵.۳۷۶.۸۷۳ میلیون ریال اوراق بهادار منتشر شده که مجوز آن از سوی سازمان بورس و اوراق بهادار صادر شده است. بیشترین حجم از این اوراق، مربوط به افزایش سرمایه شرکت‌های پذیرفته شده در بورس و فرابورس از محل مطالبات و آورده نقدی بوده است. در بررسی فعالیت شرکت‌های تامین سرمایه در تعهد پذیره‌نویسی در سال ۹۲، آنها تعهد پذیره‌نویسی مجموع ۵۷.۲۷۹.۹۱۸ میلیون ریال اوراق بهادار منتشره در دو بازار پول و سرمایه را برعهده داشتند که از این میزان، ۴۹ درصد آن مربوط به بازار پول و ۵۱ درصد دیگر آن مربوط به بازار سرمایه بوده است.

اما در بازار سرمایه بیشترین تعهد پذیره‌نویسی اوراق بهادار به اوراق اجاره و مرابحه تعلق داشته است. انتشار سهام شرکت‌های سهامی عام در شرف تاسیس نیز در رتبه سوم از این فعالیت شرکت‌های تامین سرمایه قرار گرفته است.

در بررسی این بخش از فعالیت‌های اصلی شرکت‌های تامین سرمایه، مشاهده شده است که شرکت‌های تامین سرمایه علاقه چندانی به تعهد پذیره‌نویسی افزایش سرمایه شرکت‌های بورسی و فرابورسی از محل مطالبات و آورده نقدی نداشته‌اند. بر این اساس در مقایسه‌ای که در میان شرکت‌های تامین سرمایه در این عرصه صورت گرفته، مشاهده شده است که تامین سرمایه بانک ملت از بالاترین سهم برخوردار بوده است. شرکت‌های تامین سرمایه نوین و امین هم در رتبه‌های دوم و سوم از فعالیت تعهد پذیره‌نویسی اوراق بهادار دارای مجوز سازمان بورس اعم از افزایش سرمایه و اوراق بهادار با درآمد ثابت برخوردار بوده‌اند.

دو شرکت تامین سرمایه سپهر و آرمان نیز ترجیح دادند که فعالیت زیادی در این خصوص در بازار سرمایه نداشته باشند. اما در بازار پول، تامین سرمایه بانک ملت از نخستین رتبه در تعهد پذیره‌نویسی اوراق بهادار دارای مجوز از سوی بانک مرکزی برخوردار بوده است. از سوی دیگر شرکت‌های تامین سرمایه امین و نوین نیز در رتبه‌های دوم و سوم از این فعالیت در بازار پول قرار گرفته‌اند. در این میان شرکت‌های تامین سرمایه امید، لوتوس پارسیان و آرمان فعالیت قابل رصدی را در این زمینه به ثبت نرساندند.

در این راستا می‌توان این‌گونه نتیجه‌گیری کرد که شرکت تامین سرمایه بانک ملت با برخورداری از سهم ۵۸ درصدی، تامین سرمایه امین با سهم

۱۹ درصدی و تامین سرمایه نوین با سهم ۱۶ درصدی از کل اوراق منتشر شده در بازارهای پول و سرمایه، در رتبه‌های اول تا سوم قرار گرفتند.

کارنامه تامین سرمایه‌ها در تعهد پذیره‌نویسی

کارنامه تامین سرمایه‌ها در تعهد پذیره‌نویسی