دنیای اقتصاد: به‌رغم افت 843 واحدی (1/1 درصد) شاخص کل طی هفته گذشته، رکورد بیشترین حجم معاملات هفتگی از ابتدای سال 93 شکسته شد. افزایش متوسط حجم سهام معامله‌شده در هر نوبت نشان می‌دهد تمایل سهامداران به نوسان‌گیری کاهش یافته است. در حال حاضر، گرچه برخی شرکت‌ها سودهای مقطعی را به ثبت رسانده‌اند، اما مداوم نبودن آنها نمی‌تواند نسبت P/E متوسط بازار (8/6 مرتبه) را کاهش دهد؛ بنابراین، شرکت‌ها نیاز به افزایش سودآوری از محل بنیادی و به‌طور دائمی دارند تا بار دیگر رونق واقعی به بازار سهام بازگردد. بررسی هفته پایانی اردیبهشت‌ماه نشان داد
بورس در انتظار محرک‌های بنیادی


گروه بورس- بهزاد بهمن‌نژاد: ثبات در شرایط فعلی اقتصاد کلان در دومین ماه سال جاری تداوم پیدا کرد و تمامی بازارهای سرمایه‌گذاری نیز تحت تاثیر این وضعیت و ادامه‌دار شدن انتظار جهت به وجود آمدن محرک‌های اقتصادی وضعیت متعادلی را سپری کردند.


به این ترتیب، طی هفته پایانی اردیبهشت ماه، شاخص بورس اوراق بهادار تهران با 843 واحد (معادل 1/1 درصد) افت مواجه شد، در حالی که دلار و سکه توانستند به ترتیب رشد 4/1 و 45/0 درصدی را به ثبت برسانند.
علت اصلی این امر را می‌توان به موکول شدن مذاکرات هسته‌ای به هفته‌های آینده نسبت داد که امیدواری به وضعیت بورس را به تعویق انداخت و در مقابل رشد ملایمی را برای دلار و سکه به همراه داشت.
در خصوص دلار و سکه می‌توان به اتفاقات ژئوپلتیک اوکراین نیز اشاره کرد که می‌تواند افزایش قیمت آنها را در پی داشته باشد. آنچه به وضوح در شرایط فعلی بازارهای سرمایه‌گذاری مشاهده می‌شود، فروکش کردن هیجانات و واکنش منطقی معامله‌گران به اخبار هیجانی است. بر این اساس، سرمایه‌گذاران به‌منظور جهت‌یابی مناسب برای ورود به بازار مناسب، در فاز انتظار به سر می‌ برند و تا معین شدن وضعیت سیاست‌های داخلی و خارجی دولت، وضعیت متعادلی در تمامی بازارها پیش‌بینی می‌شود.


رکوردشکنی حجم معاملات هفتگی در سال ۹۳
طی هفته پایانی اردیبهشت‌ماه، 4 میلیارد و 382 میلیون سهم به ارزش 12 هزار و 392 میلیارد ریال معامله شد. به این ترتیب، رکورد بیشترین حجم معاملات هفتگی از ابتدای سال شکسته شد؛ گرچه از منظر ارزش معاملات، هفته منتهی به 31 اردیبهشت ماه بالاترین نبود، اما حجم معاملات نسبت به رکورد قبلی خود، 20 درصد افزایش را تجربه کرد.


تحلیلگری به جای نوسان گیری
در بررسی دیگر «دنیای اقتصاد» مشاهده می‌شود به‌رغم افزایش 60 درصدی حجم معاملات، تعداد دفعات معاملات تنها 20 درصد رشد داشته است.
این امر نشان می‌دهد حجم معاملات در هر دفعه معامله افزایش پیدا کرده است.
به عبارت دقیق تر، در فروردین به‌طور میانگین در هر دفعه، 8 هزار و 630 سهم و در اردیبهشت به ازای هر بار معامله، 10 هزار و 349 سهم معامله شده است؛ این رقم برای سال 92 به‌طور میانگین 11 هزار و 265 سهم بوده است. در واقع، نزدیک شدن میانگین حجم معاملات به میانگین سال‌های گذشته این نوید را در پی دارد که تمایل به نوسان‌گیری در میان سهامداران رو به کاهش است. بنابراین نوسان‌گیری که در ابتدای سال به شدت در میان سهامداران رواج پیدا کرده بود، در حال حاضر بر اساس شواهد موجود جای خود را به تحلیلگری‌های بنیادی داده است.


P/E تنها ملاک خرید نیست
به گزارش سازمان بورس اوراق بهادار، در پایان فروردین‌ماه نسبت قیمت به درآمد (P/E) متوسط بازار برابر 65/6 بوده است؛ این نسبت از تقسیم ارزش بازار بر مجموع سودآوری شرکت‌ها به دست می‌آید.
بر این اساس، در کوتاه‌مدت می‌توان به‌منظور محاسبه نسبت یادشده، میزان سودآوری شرکت‌ها (مخرج کسر) را ثابت فرض کرده و تغییرات در ارزش بازار را معادل میزان تغییرات P/E متوسط بدانیم.
به این ترتیب، با توجه به اینکه در ابتدای سال P/E برابر 1/7 مرتبه بود و ارزش بازار طی فروردین ماه، 5/6 درصد افت پیدا کرده است، در پایان فروردین این نسبت برابر 6/6 مرتبه محاسبه می‌شود.
بنابراین، مشاهده می‌شود پیش‌بینی سود شرکت‌های بورسی در این مدت تغییر زیادی پیدا نکرده است و با توجه به بالا بودن نسبی قیمت‌ها در بازار، این مساله یکی از مهم‌ترین عوامل عدم تغییر قابل توجه شاخص کل به شمار می‌آید.
در این خصوص، برخی کارشناسان معتقدند در حال حاضر سهامی با P/E حدود 4-5/4 وجود دارند که به گفته این افراد، جذابیت خرید دارند؛ با این حال باید توجه شود که نسبت مزبور تنها یکی از ملاک‌های ارزشمند بودن سهام است. به عنوان مثال، این نسبت برای سپرده‌های بلندمدت بانکی (با فرض ثبات 22 درصد) برابر 5/4 مرتبه خواهد بود که با توجه به امنیت بسیار بالای سرمایه‌گذاری در سیستم بانکی کشور ما، این سپرده‌ها می‌توانند در رقابت با سهام یادشده پیروز شوند.
سال گذشته، سوء‌تفاهمی را برای بسیاری از معامله گران مبنی بر سودآوری سریع و تغییرات قابل توجه نسبت P/E ایجاد کرده است.
در حالی که این مساله مربوط به زمانی بود که شرکت‌های بورسی به‌طور دسته‌جمعی در حال صعود بودند و در نتیجه P/E پایین ارزشمند محسوب می‌شد (لازم به یادآوری است که نسبت P/E متوسط بازار در اردیبهشت ماه سال قبل، 7/5 واحد بوده است). در شرایط فعلی، تعادل در وضعیت اقتصادی نمی‌تواند سودآوری شرکت‌ها را با جهش مواجه کند؛ بنابراین، سهامداران باید پارامترهای دیگری را به هنگام انجام معاملات در نظر بگیرند.


تعدیل سودها مقطعی است
در حال حاضر P/E متوسط بازار حدود 8/6 مرتبه است که با توجه به میانگین سال‌های گذشته رقمی نسبتا بالا محسوب می‌شود. در این شرایط، گرچه سودآوری برخی شرکت‌ها با تعدیل‌های مثبتی همراه بوده، اما عمده این کسب سودها به‌طور موقتی بوده است (مثلا فروش یا ارزیابی مجدد دارایی ها). حتی در خصوص بعضی شرکت‌های صادراتی نیز که با افزایش نسبی قیمت دلار در ماه‌های ابتدایی سال جاری می‌توانند سود بیشتری کسب کنند، سود مزبور مقطعی است.
تداوم حضور کمرنگ اما حمایتی حقوقی‌ها
به عبارت دقیق تر، با توجه به پایین بودن احتمال رشد نرخ دلار در ادامه سال، نمی‌توان افزایش سودآوری شرکت‌های یادشده را به عنوان یک عامل بنیادی تلقی کرد. بر این اساس، آنچه می‌تواند وضعیت فعلی بازار سهام را با تغییر جدی مواجه کند، ایجاد یک تحول اقتصادی یا سیاسی نظیر توافق کامل در مذاکرات هسته ای است؛ در غیر این صورت، نباید انتظار داشت شرکت‌های بورسی و در نتیجه شاخص کل، رشد قابل توجهی را در میزان سودآوری خود تا پایان سال به ثبت برسانند.
گرچه برخی افراد از فروشنده شدن سهامداران حقوقی طی روزهای اخیر سخن می‌گویند، بررسی آمار و ارقام خلاف این ادعا را نشان می‌دهد. به بررسی «دنیای اقتصاد» طی هفته گذشته (از شنبه تا سه‌شنبه) تغییر مالکیتی به ارزش ۵۰۲ میلیارد ریال (معادل ۶۵/۵ درصد ارزش کل معاملات) از سوی سهامداران حقیقی به حقوقی انجام شده است. بنابراین، همان‌طور که در نمودار مربوطه نیز مشاهده می‌شود، حتی در روزهای یکشنبه و سه‌شنبه نیز که شاخص کل مثبت بوده است، تغییر مالکیت به نفع سهامداران حقوقی انجام شده است که نشان از حمایت نسبی آنها دارد. با این حال، مشاهده می‌شود که حضور سهامداران مزبور در معاملات به شدت کمرنگ شده است و به‌طور میانگین حدود ۷۰ درصد حجم معاملات در اختیار سهامداران حقیقی است.


شاخص کل در کف حمایتی است؟
مهرداد خالقی، تحلیلگر تکنیکال بازار سرمایه در خصوص وضعیت شاخص می‌گوید: از منظر تکنیکی برخی از چارتیست‌ها معتقدند شاخص کل در حال تکمیل الگوی سر و شانه کف است. در مورد این نظریه باید عنوان کرد که هنوز برای شناسایی این الگو خیلی زود است و نباید قبل از شکل‌گیری یک الگو در مورد آن پیش‌داوری کرد. ثانیا در شانه چپ و سر الگوی مفروض هیچ واگرایی مثبتی شکل نگرفته است. در حال حاضر ظاهرا واگرایی مخفی منفی بین قیمت و اندیکاتور rsi کارساز شده و باعث افت ارزش شاخص کل در روزهای گذشته شده است.
وی می‌افزاید: اکنون سه سطح حمایتی مهم در پیش روی شاخص کل قرار دارد:
۱ - تراز ۵۰ درصد فیبوناچی Ret = ۷۶۱۳۵ واحد
2 - تراز 61 درصد فیبوناچی Ret = 75545 واحد
۳ - تراز ۷۸درصد فیبوناچی Ret = ۷۴۷۰۶ واحد
با توجه به وضعیت اسیلاتور DT در پارامتر بهینه، بسیار بعید است که در مقطع کنونی شاخص کل هر سه سطح حمایتی ذکر شده را بی‌اعتبار کند. این اسیلاتور در پارامتر 5-5-8-13 وارد محدود OS یا فروش هیجانی شده است و این نوید را می‌دهد که شاخص جای ریزش آنچنانی ندارد و کم کم به برگشت بازار (حتی اگر شده به صورت موقت) نزدیک می‌شویم. این کارشناس بازار سرمایه در پایان اشاره کرد: در بعد زمانی کلاسترهای حمایتی تا 3 خرداد به بازار فرصت برگشت خواهند داد، در غیر این صورت شاخص کل تا
نیمه خرداد ماه به سیکل اصلاح فرسایشی خود ادامه خواهد داد.


افت و خیزهای شدید در اختیار کوچک‌ترها
همواره صنایع بزرگ هستند که با اقبال سهامداران مواجهند و مسیر شاخص کل را تعیین می‌کنند. این در حالی است که کوچک‌ترها بر خلاف روند متعادل شاخص کل، تغییرات قابل توجهی را طی هفته گذشته تجربه کرده‌اند. به بررسی «دنیای اقتصاد» طی هفته گذشته، محصولات چرمی، سایر واسطه گری‌های مالی و سیمانی‌ها به ترتیب با ۷/۲۶، ۸/۱۲ و ۱/۵ درصد رشد صنایع پیشتاز به شمار می‌آیند. در مقابل، ساخت دستگاه‌ها و وسایل ارتباطی، استخراج زغال سنگ و حمل و نقل بیشترین افت شاخص گروه را تجربه کردند. این در حالی است که گروه‌های شاخص سازی مثل خودرو، پتروشیمی و فلزات اساسی در رتبه‌های میانی تغییرات شاخص قرار گرفته‌اند. به عنوان نمونه، صنعت خودرو در حالی در مجموع هفته گذشته ۹/۰ درصد رشد را تجربه کرده است که در بسیاری از روزها بیشترین تغییرات شاخص را در میان گروه‌های بورسی در اختیار داشت. این مساله به وضوح نشان از وضعیت
غیر متعادل و هیجانی این گروه دارد که رشد آن در مقابل اخبار منفی به شدت شکننده است.