بهاره‌ نوری: طی چند ماه گذشته مسوولان هرچه در چنته داشتند رو کردند تا اعتماد را به بازار برگردانند و سرمایه‌گذاران دست به نقد را برای ورود دوباره به بازار ترغیب کنند و هرچند تا حد زیادی نزول‌های پی‌درپی شاخص بورس مهار شد اما حمایت و تزریق پول در صندوق توسعه بازار که به دستور وزیر انجام شد نیز نتوانست روند صعودی قابل قبولی را در بازار ایجاد کند. به نظر می‌رسید مساله لغو تحریم‌ها و برگزاری دوباره نشست پیرامون مسائل هسته‌ای بتواند تکاپویی در بازار ایجاد کند و سهامداران را به رشد بازار و بازگشت شاخص به روزهای اوج امیدوار کند، با این حال بازگشت تیم هسته‌ای بدون توافق امیدها را به نگرانی‌ تبدیل کرد و حاصل این امر افت ۷۱۵ واحدی شاخص در روز گذشته بود. به نظر می‌رسد با زمزمه‌های مربوط به توافق احتمالی صنایعی که طی این مدت از تحریم‌ها بیشترین آسیب را دیده‌ بودند، طی روزهای اخیر لیدری بازار را به دست گرفتند و صنعت خودرو به عنوان دومین صنعت بزرگ کشور پیشتاز شد. طی این مدت صنایع خودرو، بانک و پتروشیمی از جمله صنایعی بودند که به صورت جدی از تحریم‌ها آسیب دیده بودند و انتظار می‌رفت با برداشته شدن تحریم‌ها هر کدام از این صنایع به نوعی با رشد قیمت و سودآوری مواجه شوند. اما سوال آن است که این صنایع با چه چالش‌هایی برای خروج از رکود مواجهند؟ در کنار صنعت خودرو، صنعت بانک نیز اگر بتواند به سیستم سوئیفت دسترسی پیدا کند و فعالیت‌های بین‌المللی را از سر گیرد می‌تواند فرصت‌های سودآوری را برای خود رقم بزند و به تبع آن فعالیت بانک‌ها در بازار سرمایه از افق روشنی برخوردار خواهد شد.

در کنار مبحث مبادلات بین‌المللی که برای کلیه بانک‌ها سودآوری به همراه دارد قطعا بانک‌هایی که تعداد شعب خارج از کشور زیادی دارند نیز می‌توانند با از سرگیری فعالیت خود از سودآوری بهتری نسبت به دیگر شرکت‌های فعال در این صنعت برخوردار شوند. ورود سرمایه‌گذاران خارجی و عقد قراردادهای تجاری و تولیدی با شرکت‌های بزرگ تولیدکننده خودرو در جهان نیز از جمله فرصت‌هایی است که می‌توانست با رفع تحریم‌ها به ایجاد امید در بازار سرمایه و این صنعت منتهی شود، با این حال مساله‌ای که سرمایه‌‌گذاران باید در نظر بگیرند که مشکلات این صنعت تنها مربوط به تحریم نیست و حتی در صورت لغو تحریم‌های بین‌المللی و عقد قرارداد با خودروسازان بزرگ دنیا باز هم شرکت‌های خودروسازی با مشکلاتی که ناشی از قوانین و محدودیت‌های وضع شده در داخل است دست به گریبان هستند و به این راحتی نمی‌توانند این مشکلات را پشت سر بگذارند و بهتر است که فعالان بازار سرمایه در کنار در نظر گرفتن فرصت‌های پیش روی این صنعت تمام جوانب و تهدیدات صنایع را نیز بررسی کنند تا در آینده با ناکامی مواجه نشوند.

کارشناسان اقتصادی معتقد هستند صنعت پتروشیمی نیز از جمله صنایعی است که در انتظار رفع مشکلات بین‌المللی است. برخی شرکت‌ها از جمله پتروشیمی زاگرس که از ظرفیت‌های بلااستفاده برخوردار هستند با رفع تحریم بیمه و حمل‌ونقل به طور قطع ظرفیت‌های تولیدی خود را افزایش می‌دهند و این مساله در صورت‌های مالی این گروه از شرکت‌ها خود را سریع به نمایش می‌گذارد. این کارشناسان می‌گویند اما در شرکت‌هایی نظیر پتروشیمی جم یا فن‌آوران که فعالیت در ظرفیت‌های پایین به دلیل ناتوانی در فروش و صادرات صورت می‌گیرد، این امر بیشتر به دلیل مشکلات تامین مالی است. در این راستا بهره‌برداری از طرح‌های توسعه فازهای پارس جنوبی و در مرحله بعد تامین به موقع خوراک برای به حداکثر رساندن ظرفیت تولید این بخش‌ها از اهمیت بسزایی برخوردار است.

خودرو در ابتدای صف رفع تحریم

در جریان تحریم‌ها با وجودی که قیمت دلار سه برابر شده بود طی سه سال گذشته سهام این شرکت‌ها نتوانست به قیمت‌های قبلی خودشان برسد.

علیرضا شوافی، از کارشناسان بازار سرمایه در ادامه مطلب فوق افزود: صنعت خودرو طی سال جاری با رشد قابل ملاحظه‌ای روبه‌رو شده چراکه صرفا بحث کاهش تحریم‌ها و ثبات اقتصادی اخیر باعث شده که تولید خودرو در داخل نزدیک به دو برابر شود. برای مثال ایران‌خودرو در حال حاضر ۱۵۰۰ خودرو در روز تولید می‌کند در حالی که این رقم سال گذشته ۸۰۰ دستگاه بود.

وی همچنین گفت: در کنار بحث افزایش تولید و رشد سودآوری صنعت خودرو این بخش باید ورود سرمایه‌گذاران خارجی و تمایل آنها برای سرمایه‌گذاری صنعت را نیز لحاظ کنیم تا به درستی بتوانیم ابعاد رشد این صنعت را در شرایط کنونی بررسی کنیم.

این کارشناس بازار سرمایه صنایع بانک و پتروشیمی را نیز از صنایعی دانست که از پتانسیل‌های بالایی برخوردارند که برای استفاده از آنها باید شرایطی در ابعاد سیاسی و اقتصادی فراهم شود. به گفته وی، سهام بانک‌ها طی چند ماه اخیر و به تبع خبر لغو تحریم‌ها به نسبت از رشد کمتری نسبت به شرکت‌های خودرویی برخوردار بوده‌اند چراکه بانک‌ها پس از لغو تحریم‌ها و از سرگیری مبادلات و فعالیت‌های بین بانکی با بانک‌های بین‌المللی رشد اصلی خود را آغاز می‌کنند و می‌توانند از تسعیر ارزی که در آینده به دست می‌آورند سودآوری قابل ملاحظه‌ای داشته باشند. با این حال روند روز گذشته بازار سرمایه که در آن همه گروه‌های بانکی شاهد افت بودند نشان داد تا چه میزان بازار به تحریم‌ها حساسیت دارد.

شوافی شرکت‌های پتروشیمی را که زیر ظرفیت اسمی خود طی مدت اخیر مشغول به فعالیت بودند از دیگر شرکت‌هایی دانست که برای سودآوری مناسب نیازمند رفع چالش‌های بین‌المللی هستند.

واقعی نبودن برآورد سودآوری برخی صنایع پس از تحریم

عیسی حسین‌پناه از جمله کارشناسانی است که معتقد است در حال حاضر کلیه صنایع چه از طریق تامین و تدارک و چه از طریق صادرات و واردات با محدودیت‌هایی روبه‌رو هستند که در صورت آزاد شدن بازار همه صنایع به سمت شرایط مطلوب فعالیت پیش خواهند رفت.

وی ادامه داد: مهم‌ترین مشکلی که در حال حاضر تحریم‌ها در اقتصاد ایجاد کرده نقل و انتقال پول است و می‌توان گفت در این زمینه تقریبا تمام صنایع درگیر هستند، اما مساله نگران‌کننده اینجا است که بسیاری از تحرکات اخیر در بازار و شنیده‌ها در راستای سفته‌بازی است و صنعت خودرو در راس این صنایع قرار دارد.

حسین‌پناه همچنین اظهار کرد: صنعت خودرو در سال‌های ۹۰-۸۹ در بهترین شرایط از بُعد سودآوری قرار داشت؛ در حالی که بازار در آن زمان نیز به این صنعت P/E معادل ۳ یا ۵/۳ داده بود.

نگرانی نسبت به این صنعت زمانی بیشتر می‌شود که اقبال عمومی بازار و سرمایه‌گذاری حقیقی‌های کوچک در این صنعت مصادف با سفته‌بازی عده‌ای از سهامداران بزرگ و لطمه دیدن سرمایه‌گذاران خرد است.

این کارشناس بازار سرمایه در ادامه گفت: در حال حاضر شرکت‌هایی با زمینه‌های بنیادی بسیار قوی در بازارهست که با وجودی که به زمان برگزاری مجمع نزدیک می‌شوند اما P/E حدود ۵ دارند در حالی که این شرکت‌ها هم از لحاظ سودآوری و هم فعالیت در موقعیت مطلوب‌تری نسبت به خودرو قرار دارند.

وی صنعت بانکداری را از جمله صنایعی دانست که مورد بی‌مهری بازار قرار گرفته و عنوان کرد: این صنعت در صورت روشن شدن موضوعات سیاسی و اقتصادی به واسطه رشد روزافزون گردش مالی می‌تواند سودآورتر از قبل باشد؛ چراکه هرچه مبادلات اقتصاد داخلی و خارجی بیشتر شود نقش و فعالیت بانک‌ها پررنگ‌تر خواهد بود.