بازدهی 40 تا 60 درصدی بورس در سال 93

گروه بورس - مسعود رضا طاهری: «روند تعدیل شاخص در بازار سهام مثبت است؛ با این حال بازدهی بیش از اندازه این بازار در سالی که گذشت نگران‌کننده است. تدابیر دولت شرایط مثبتی را برای سال آینده بازار سهام رقم خواهد زد. باید انتظارات سهامداران را مدیریت کرد. چالش به‌وجود‌آمده بر سر نرخ خوراک را نباید بیش از اندازه بزرگ کرد. در معامله، حق مسوولان بازار است. در اقتصاد اتفاق خاصی نیفتاده که با افزایش مقطعی شاخص به رونق دوباره آن امیدوار باشیم. به بازدهی ۱۰ تا ۳۰ درصد بالاتر از تورم در سال ۹۳ می‌توان دلخوش بود.» این جملات بخش‌هایی از نظرات کارشناسی دکتر شاهین شایان آرانی، حسابدار و کارشناس ارشد بازار سرمایه است که در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» به شرح شرایط فعلی و سال آینده بازار و لزوم تحلیل زیربنایی آن پرداخته است. نظرات وی را روز گذشته در حالی جویا شدیم که شاخص بورس تهران با ۳۷۵ واحد افزایش و شاخص بازار فرابورس با نزدیک به ۱۵ واحد رشد روبه‌رو شدند. این افزایش پس از ریزش‌های شدید بازار از منظر برخی مسوولان، تحول مهمی به حساب می‌آید. به نقل از یکی از مسوولان بورس بازار یک دوره رکود میان‌مدت ناشی از ابهامات متعدد را پشت‌سر گذاشته است. از یک‌طرف لایحه بودجه ۹۳ نهایی شده و ماجرای نرخ خوراک پتروشیمی‌ها و بهره مالکانه معادن هم برای بازار روشن شده و نمادهای پتروشیمی نیز به بازار برگشته و در حال معامله هستند، در عین حال، نمادعمده‌ای هم در بازار متوقف نیست.

از طرفی دیگر تکانه موقت بازار دلار و سکه به نظر می‌رسد که پایان یافته و این بازار‌های تک محصولی فرصت دوباره‌ای برای عرض اندام ندارند. در همین حال بودجه ۹۳ شرکت‌ها هم تقریبا به صورت کامل از طریق سامانه کدال اطلاع‌رسانی شده است. بر این اساس مجموع این متغیرها، شرایط شفافی را پیش روی سهامداران برای تصمیم‌گیری درخصوص سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت و میان‌مدت و حتی بلندمدت قرار داده و شرایط امروز از ورود موج جدید نقدینگی به بازار سرمایه در پس این شرایط حکایت دارد.

روز گذشته همچنین حضور دوباره مثبت اکثر شرکت‌های پتروشیمی با قیمت‌های افزایش یافته در فرابورس به عنوان لیدر‌های ماه‌های اخیر بازار تقاضای محسوسی را برای خرید دوباره روانه بازار کرد. در بورس تهران نیز سهام برخی بانک‌ها و دارویی‌ها نمادهای قابل توجه بازار بودند.

به‌تحلیل دکتر شایان آرانی امیدهای هیجانی در بازار، عامل رونق بازار سهام است. او در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» درخصوص روند قابل‌انتظار برای رشد بازار سهام معتقد است پیش‌بینی برای رونق باید مبتنی‌بر واقعیت‌های اقتصادی باشد. وی می‌گوید: اتفاقی در اقتصاد نیفتاده و اتفاقا خیلی خوب شد که با افت شاخص، بازار توانست نفسی بکشد؛ چراکه این روند بازار را به سمت تطابق با واقعیت‌های اقتصادی پیش می‌برد.

وی البته سخنان مطرح شده را برای برخی ذی‌نفعان بازار دارای اهمیت دانست. او رفت و برگشت‌های تصنعی را برای بازار مفید نمی‌داند و بازدهی بیش از ۱۰۰ درصد در سال ۹۲ را چندان مثبت ارزیابی نمی‌کند. شایان آرانی معتقد است که این بازدهی قابل‌قبول و منطقی نیست. به گفته وی با توجه به نرخ تورم ۴۰ درصدی حداکثر نرخ بازدهی بازار سهام نباید از ۶۰ تا ۷۰ درصد بالاتر برود. اینکه بازار سهام در سال۹۲ به بازدهی تقریبا ۱۳۵ درصدی نیز رسید، بازدهی اضافی به حساب می‌آید که هنوز هم جا دارد تا بازار با افت شاخص به تعادل بهتر و منطبق‌تری بر واقعیت‌های اقتصادی دست یابد. افزایش شدید و نوسان بالا در شاخص‌های بازار سرمایه به معنی بی‌ثباتی است.

به گفته وی، بازدهی بازار که این روزها تقریبا ۱۱۰ درصد است، جای نگرانی دارد. برخی سهام در یک چنین فضایی امکان زیان دهی دارند و باید به فضای بازدهی بر اساس تورم توجه داشت. شایان آرانی با اشاره به اینکه در شرایطی که شاخص در وضعیت پایداری باشد، بازدهی خالص و تورم باید تناسب داشته باشند افزود: نمی‌توان ۷۰ درصد بالاتر از تورم انتظار بازدهی داشت. به گفته او بازدهی بازارها در دنیا معمولا ۱۰ تا ۳۰ درصد بالاتر از تورم است که باید در بازار داخلی نیز با توجه به تورم، بازدهی معقولی در بورس به دست آورد.

او می‌گوید: من به سلامت بازار نگاه می‌کنم و دورنمای یک تا دو‌سال را برای آن در نظر می‌گیرم. باید انتظارات را مدیریت کند، وگرنه آبروی بازار زیر سوال می‌رود.

او در عین حال نوسان‌های بازار را مقطعی می‌داند و معتقد است: برخی به‌دنبال موج سواری در بازار هستند. او می‌گوید مخالف این دیدگاه هستم که بگوییم، دوران رونق بازگشته است. البته اینکه بازار به تعادل برسد، خوب است و جا دارد باز هم قدری از شاخص کاسته شود. او البته تاکید دارد که شیب کاهشی شاخص باید ملایم باشد تا کسانی که قصد دارند از بازار خارج شوند، این امکان را با زیان کمتری داشته باشند. شایان آرانی در عین حال بر پتانسیل بالای بازار سرمایه تاکید کرد و افزود: سیاست‌های اقتصادی دولت به‌طور زیربنایی در حال اجرا است و البته این برنامه‌ها اصولی است. به گفته وی، تورم در حال مهار شدن است، ارز با وجود نوسان‌هایی تقریبا مهار شده و نقدینگی نیز در حال مدیریت شدن است.

این کارشناس بازار سرمایه در عین حال با اشاره به فضای تحریمی که در آن هستیم، سیاست‌های دولت را مثبت ارزیابی کرد و گفت: این سیاست‌ها به احتمال زیاد اثرات خود را نشان می‌دهند. اگر این روند و مدیریت فعلی ادامه یابد، سال ۹۳ را سال خوبی برای بورس می‌بینم. به گفته شایان آرانی با فرض تورم تقریبا ۳۰ درصدی در سال آینده، بازدهی ۴۰ تا ۶۰ درصدی را می‌توان برای بازار سهام در سال آینده انتظار داشت.

او درخصوص شرایط بازار با وجود نرخ ۱۳‌سنتی خوراک پتروشیمی‌ها، معتقد است؛ این نرخ اثر مقطعی دارد و نباید آن را در فضای خبری خیلی بزرگ کرد. به گفته وی قیمت تمام شده محصولات پتروشیمی به طرق مختلف می‌تواند اصلاح شود تا این زیان را جبران کند.

نظر شایان آرانی را نیز درخصوص محدودیت در فروش سهام جویا شدیم. در این زمینه او بر این باور است در زمان‌هایی که نگرانی و وحشت به هر دلیل در بورس حاکم می‌شود، مسوولان قانونا حق دارند که از امکانات موجود استفاده ابزاری هم بکنند تا به مهار وضعیت موجود بینجامد. مسوولان زیر فشار باید تمهیداتی را فراهم کنند تا شیب کاهش شاخص را ملایم کنند. این پدیده مقطعی است تا بازار به تعادل برسد و همان‌طور که خودشان اعلام کرده‌اند نیز این مقررات مقطعی است و نباید به هیجانات این اتفاق دامن زد.