گروه بورس- بهزاد بهمن‌نژاد: هفته گذشته بازار در حالی با افت قابل توجه ۲/۴ درصدی شاخص کل مواجه بود که این بار خریداران حقوقی در نقش حمایت‌کننده از بازار، حضور فعال‌تری نسبت به حقیقی‌ها داشتند. بررسی «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد ارزش معاملات طی هفته گذشته به صورت میانگین، روزانه ۳۱۱ میلیارد تومان بوده است که حاکی از عقب نشینی سهامداران حقیقی در معاملات است. بر این اساس، طی هفته گذشته (شنبه‌تا سه‌شنبه) تغییر مالکیت ۵۸۳ میلیارد ریالی (معادل ۲/۶ درصد ارزش کل معاملات) از سوی سهامداران حقوقی به حقیقی انجام شد. این امر، در نگاه اول باعث تعجب است که در یک بازار بسیار منفی، تغییر مالکیت به نفع سهامداران حقیقی انجام شده است، اما باید به عرضه اولیه بزرگ‌ترین هلدینگ دارویی، «تیپیکو»، در روز دوشنبه هفته گذشته توجه داشت که باعث این تغییر مالکیت شده است. به این ترتیب، اگر معاملات مربوط به این نماد در نظر گرفته نشود، تغییر مالکیت ۶۳۳ میلیارد ریالی (معادل ۳/۸ درصد ارزش کل معاملات) از سوی سهامداران حقیقی به حقوقی طی هفته گذشته (شنبه تا سه‌شنبه) انجام شده است. طی هفته سپری‌شده، ترس از افت بازار در کنار گزارش‌های ۹ ماهه که عموما ضعیف‌تر از انتظار سهامداران بود منجر به نزول شدید بورس شد. در واقع، سهامداران به ویژه حقیقی‌ها که با هیجان بسیار زیاد طی ماه‌های اخیر در صف‌های فروش باعث رشد بیش از اندازه شاخص کل شده بودند، اکنون با فروکش کردن این هیجانات، تمایلی زیادی به انجام معامله در بورس ندارند و با سرعتی مشابه قبل اما این بار در نقش فروشنده در حال عرضه سهام خود هستند. با این حال، انتظار می‌رود پس از یک دوره تقریبا دو هفته‌ای که در تمامی گروه‌های بورسی اصلاح قیمت انجام شد، در این هفته بازار کمی متعادل‌تر رفتار کند و از مسیر نزولی فاصله گیرد. مهم‌ترین علت این پیش‌بینی، حضور قابل توجه حقوقی‌ها به عنوان خریدار است، زیرا این گروه از سهامداران معمولا سکان دار مسیر حرکت بورس هستند و اکنون که مالک مقدار قابل توجهی از سهام موجود شده‌اند تمایلی به افت قیمت‌ها ندارند و سعی می‌کنند برای حفظ ارزش دارایی‌های خود از افت بیشتر بازار جلوگیری کنند.

در این مطلب، نحوه تغییرات مالکیت سهامداران حقوقی به حقیقی در هفته پیشین در ۱۲ نماد با بیشترین حجم معاملات طی ماه گذشته مورد بررسی قرار گرفته است. ۱۲ نماد مورد بررسی در این گزارش عبارت است از: بانک صادرات ایران «وبصادر»، سرمایه گذاری نفت و گاز تامین «تاپیکو»، گروه مپنا «رمپنا»، ملی صنایع مس ایران «فملی»، ایران خودرو «خودرو»، سایپا «خساپا»، مخابرات ایران «اخابر»، صنایع آذر آب «فاذر»، بانک ملت «وبملت»، سایپا دیزل «خکاوه»، گروه بهمن «خبهمن» و بانک پاسارگاد «وپاسار». برای درک شهودی از این تغییرات مالکیت، نمودارهایی رسم شده است که در طول متن با ارائه مثال‌های عددی توضیح داده خواهند شد.

در نماد «وبصادر» طی هفته گذشته (شنبه تا سه‌شنبه) تغییر مالکیت ناچیز ۲/۳ میلیارد ریالی (معادل ۴/۰ درصد ارزش کل معاملات) از سوی سهامداران حقوقی به حقیقی روی داد. همانطور که در نمودار مشاهده می‌شود، در روز سه‌شنبه تغییر مالکیت به ارزش ۵/۳ میلیارد ریال از سوی سهامداران حقوقی به حقیقی انجام شده است که نسبت به ارزش کل معاملات «وبصادر» در آن روز، یعنی ۶۰ میلیارد ریال، ۹/۵ درصد کل را نشان می‌دهد. به عبارت دیگر، سهام با ارزشی معادل ۵/۳ میلیارد ریال توسط حقوقی‌ها فروخته و به وسیله حقیقی‌ها خریداری شده که ۹/۵ درصد کل معاملات را شامل می‌شود. بنابراین در نمودار، میزان تغییر مالکیت در این روز با رنگ سبز و در بالای منحنی قرار گرفته است. به‌طور مشابه، اگر معاملات روز شنبه در نظر گرفته شود، ۱/۰ درصد از کل ارزش معاملات باعث تغییر مالکیت سهام از سوی سهامداران حقیقی به حقوقی‌ها شده است که با رنگ قرمز و در پایین نمودار نمایش داده شده است (یعنی تغییر مالکیت از سوی حقیقی‌ها به حقوقی‌ها). بررسی معاملات «وبصادر» نشان می‌دهد به‌رغم نزولی بودن قیمت، سهامداران حقوقی در نقش فروشنده حضور نسبتا فعال‌تری داشتند. اما از میان خریداران این سهم می‌توان به دولت جمهوری اسلامی اشاره کرد که طی هفته سپری شده ۱۳۰ میلیون سهم این نماد را خریداری کرده است.

از سوی دیگر، در نماد «تاپیکو» طی معاملات هفته گذشته، تغییر مالکیت ۸/۸ میلیارد ریالی (معادل ۲/۵ درصد ارزش کل معاملات) از سوی سهامداران حقیقی به حقوقی روی داده است. در واقع، حقوقی‌ها در این نماد به ویژه در ابتدای هفته حضور فعالی در نقش خریدار داشته‌اند. خرید ۴/۱۰ میلیون سهم این نماد توسط شرکت سرمایه گذاری صبا تامین طی هفته گذشته قابل توجه است.

همچنین، «رمپنا» طی هفته گذشته تغییر مالکیت قابل توجه ۲/۸۴ میلیارد ریالی را (معادل ۹/۱۵ درصد ارزش کل معاملات) از سوی سهامداران حقیقی به حقوقی تجربه کرده است. حضور حمایتی سهامداران حقوقی به عنوان خریدار در حالی که این نماد روزهای منفی را سپری می‌کرد کاملا طبیعی بود. در این میان، می‌توان به خرید ۵/۱ میلیون سهم «رمپنا» توسط شرکت آینده‌نگر توسعه خاورمیانه اشاره کرد.

در این شرایط، نماد «فملی» طی هفته گذشته تغییر مالکیت قابل توجه ۵/۵ میلیارد ریالی (معادل ۵ درصد ارزش کل معاملات) را از سوی سهامداران حقیقی به حقوقی شاهد بوده است. خرید قابل توجه سهام این نماد در روز دوشنبه توسط حقوقی‌ها عامل اصلی این تغییر مالکیت به شمار می‌آید.

در نماد «خودرو» نیز طی هفته گذشته، تغییر مالکیت ۶/۱۲ میلیارد ریالی (معادل ۴/۷ درصد ارزش کل معاملات) از سوی حقیقی‌ها به حقوقی‌ها انجام شد. سهامداران حقوقی‌ به ویژه در ابتدای هفته حضور قابل توجهی در نقش خریدار این سهم داشته‌اند. در این میان، خرید ۹/۷ میلیون سهم توسط شرکت سرمایه گذاری سمند قابل توجه است.

همچنین، در نماد «خساپا» تغییر مالکیت ۲/۱۰ میلیارد ریالی (معادل ۸/۹ درصد ارزش کل معاملات) از سوی سهامداران حقیقی به حقوقی انجام شده است. در این نماد نیز در ابتدای هفته خریداران حقوقی حضور پررنگی داشته‌اند اما در روز سه‌شنبه با متعادل شدن نسبی بازار، این روند تغییر پیدا کرده است. طی هفته گذشته، ۵ میلیون سهم «خساپا» توسط شرکت سرمایه گذاری سایپا خریداری شده است.

در این شرایط، در نماد «اخابر» تغییر مالکیت ۸۵۰ میلیون ریالی (معادل یک درصد ارزش کل معاملات) از سوی سهامداران حقیقی به حقوقی انجام شد. بر خلاف روند حضور حقوقی‌ها در این نماد طی ماه‌های اخیر، در هفته گذشته این سهامداران در نقش خریدار حضور قابل توجهی داشته‌اند.

«خبهمن» نیز تغییر مالکیت ۵/۵ میلیارد ریالی (معادل ۸/۷ درصد ارزش کل معاملات) را از سوی حقیقی‌ها به حقوقی‌ها شاهد بوده است. قرمزرنگ بودن نمودار مربوط به این نماد نشان از حضور فعال حقوقی‌ها در نقش خریدار دارد.

در این میان، «وبملت» تغییر مالکیت ۹/۱۴ میلیارد ریالی (معادل ۴/۹ درصد ارزش کل معاملات) از سوی سهامداران حقیقی به حقوقی را تجربه کرده است. حقوقی‌ها در ابتدای هفته که این نماد منفی بوده است در نقش خریدار ظاهر شده‌اند اما روز سه‌شنبه با مثبت شدن نماد حقوقی‌ها در نقش فروشنده حضور فعال‌تری پیدا کرده‌اند.

از سوی دیگر، «سایپا دیزل» تغییر مالکیت قابل توجه ۷/۱۴ میلیارد ریالی (معادل ۵/۲۴ درصد ارزش کل معاملات) را از سوی سهامداران حقوقی به حقیقی تجربه کرد. عرضه سنگین حقوقی‌ها در روز شنبه (تنها روز مثبت این نماد طی هفته گذشته) عامل اصلی این تغییر مالکیت است.

«خبهمن» نیز تغییر مالکیت ۷/۵ میلیارد ریالی (معادل ۵/۷ درصد ارزش کل معاملات) را از سوی سهامداران حقوقی به حقیقی شاهد بوده است. سبزرنگ بودن نمودار این نماد در تمامی روزهای هفته نشان از عرضه‌های قابل توجه حقوقی‌ها به‌رغم منفی بودن آن طی هفته گذشته دارد.

در نهایت، نماد «وپاسار» طی هفته گذشته شاهد حضور نسبتا پررنگ حقوقی‌ها در نقش خریدار بوده به طوری که در این نماد تغییر مالکیت قابل توجه ۲۲ میلیارد ریالی (معادل ۲/۱۸ درصد ارزش کل معاملات) از سوی سهامداران حقیقی به حقوقی صورت گرفته است؛ همین امر باعث قرمزرنگ بودن نمودار این نماد در تمامی روزهای هفته شده است.

حقوقی‌ها مانع افت بیشتر بورس می‌شوند؟