گروه بورس- محبوبه مغانی: جو هیجانی ناشی از وقوع جنگی دیگر در خاورمیانه در هفته‌ای که گذشت بازار سرمایه را یک دست سرخ‌پوش کرد. اگرچه مخالفت مردم در کشورهای غربی سبب شده تا برخی از تحلیلگران به‌رغم اعلام یک مسوول کاخ سفید مبنی بر ورود آمریکا حتی بدون وجود هیچ حامی به خاک سوریه؛ احتمال جنگ گسترده را در سوریه کمرنگ توصیف کنند. با این حال به تعویق افتادن هرگونه حمله نظامی حتی محدود در سوریه، بازار سرمایه را با سردرگمی مواجه کرده است. مساله ای که سبب به تعویق افتادن عرضه سهام پتروشیمی جم در فرابورس شد و در نهایت از بازدهی شاخص بورس تهران به میزان ۹۹/۰ درصد کاست. اما در عرصه بین‌المللی فارغ از مباحث و مسائل مربوط به سوریه، در ایالات متحده آمریکا افزایش تولید بخش کارخانه‌ای ماه اوت به بالاترین سطح خود در سال گذشته و افزایش مخارج ساخت‌و‌ساز این کشور در ماه ژوئیه، انتظار عقب‌نشینی بانک مرکزی آمریکا در ۱۷ سپتامبر درخصوص تصمیم‌گیری در کاهش خرید دارایی‌ها توسط این بانک را تقویت کرد. اما در اتحادیه اروپا؛ به‌رغم بهبود شاخص اعتماد اقتصادی در ماه اوت در منطقه یورو، مازاد تجاری آلمان و فرانسه در ماه ژوئیه از کاهش برخوردار شد. از سوی دیگر به‌رغم انتظار تکرار تعهد بانک مرکزی اروپا به حفظ نرخ‌های بهره پایین، نرخ بهره از سوی بانک مرکزی این منطقه کاهش یافت. این گزارش‌ها در کنار تاخیر حمله احتمالی آمریکا به سوریه و همچنین بهبود وضعیت اقتصادی چین و اروپا تقاضا برای طلا را کاهش داد. اما پس از موفقیت رییس‌جمهور آمریکا در جلب حمایت‌های دو نماینده بانفوذ حزب جمهوری‌خواه در کنگره درخصوص حمله محدود آمریکا به سوریه، روز چهارشنبه قیمت طلا از افزایش برخوردار شد. اگرچه در این بین کشف و افشای آزمایش سیستم موشکی مورد حمایت آمریکا از سوی رژیم صهیونیستی در دریای مدیترانه توسط روسیه نیز در افزایش قیمت جهانی طلا بی‌تاثیر نبود، اما در نهایت روز گذشته رشد تراز تجاری آمریکا و ایجاد خوش‌بینی نسبت به آینده اقتصادی آمریکا قیمت طلا را افزایش داد. در این میان معاملات جهانی نفت در ابتدای هفته گذشته پس از مخالفت پارلمان انگلیس به درخواست دیوید کامرون برای مشارکت این کشور در حمله احتمالی آمریکا به سوریه و موکول شدن هرگونه حمله نظامی به سوریه تا پایان تعطیلات تابستانی واشنگتن در ۹ سپتامبر با کاهش آغاز شد. اگرچه در این میان مدیرعامل شرکت فرانسوی توتال پیش‌بینی کرد که نگرانی‌ها در مورد احتمال حمله نظامی آمریکا و غرب به سوریه سبب افزایش قیمت‌های جهانی نفت در کوتاه‌مدت خواهد شد اما در بلندمدت قیمت نفت در سطوح ۱۰۰ تا ۱۱۰ دلار به ازای هر بشکه تثبیت خواهد شد. در عین حال برخی دیگر از تحلیلگران عنوان کرده‌اند که در صورت حمله نظامی به سوریه و سرایت آن به دیگر کشورهای خاورمیانه، قیمت جهانی طلای سیاه به ۲۰۰ دلار نیز افزایش خواهد یافت. این تحلیل‌ها پس از آن مطرح شد که برخی از منابع آگاه در کاخ سفید اعلام کردند که آمریکا قبل از حمله به سوریه به وضعیت دقیق بازار نفت خواهد پرداخت تا به این واسطه برای برداشت از ذخایر استراتژیک این کشور با هدف مهار رشد قیمت نفت تصمیم‌گیری کند. یادآور می‌شود که آمریکا در سال ۲۰۱۱ میلادی در واکنش به بحران عرضه نفت در پی اوج‌گیری بیداری اسلامی، بخشی از ذخایر نفت خود را در بازار عرضه کرده بود. با این حال تعطیل شدن بزرگ‌ترین پالایشگاه نفت در لیبی نیز در افزایش قیمت نفت بی‌تاثیر نبود، اما در ادامه نوسانات قیمت نفت بهبود شرایط اقتصادی در پی انتشار آمار رسمی شاخص مدیران خرید چین و افزایش فعالیت صنعتی در منطقه یورو مانع از رشد قیمت نفت شد و حتی از این قیمت نیز کاست. اگرچه بلافاصله پس از آن با کاهش عرضه جهانی نفت و حمایت قانون‌گذاران آمریکایی از اقدام نظامی علیه سوریه، نگرانی‌ها در مورد قطع عرضه نفت در بیشتر مناطق خاورمیانه، بهای نفت را افزایش داد. یاد‌آور می‌شود که ظرفیت صادرات لیبی به دلیل افزایش سلطه گروه‌های مسلح بر این بخش، به میزان ۱۰ درصد کاهش یافته است. در آخرین روز هفته‌ای که گذشت قیمت نفت خام تحت تاثیر خبر کاهش ذخایر نفت خام در آمریکا در ۵ منطقه متوالی از افزایش برخوردار شد، اما در بازار داخلی؛ نرخ تورم ۳۹ درصدی در ۱۲ ماهه منتهی به مردادماه، تاکید بر عدم کمبود ارز و عدم انحلال مرکز مبادلات ارزی، تاکید مسکو برای برگزاری هرچه سریع‌تر نشست ۱+۵ و عدم تغییر نرخ سود سپرده‌های بانکی از جمله اخبار در عرصه اقتصادی کشور محسوب می‌شوند؛ اخباری که سبب شد تا هر دلار آمریکا در مرکز مبادلات ارزی از ۲۴ هزار و ۸۱۲ ریال به ۲۴ هزار و ۸۳۰ ریال و هر یورو از ۳۲ هزار و ۸۰۸ ریال به ۳۲ هزار و ۷۵۴ ریال تغییر یابد. اما در بازار مسکن؛ با شروع تخلیه حباب قیمت مسکن در هفته‌های اخیر، گروهی از تحلیلگران معتقدند، «افت تدریجی» در بازار حاکم شده و مسیر بازگشت قیمت‌ها برای مدت مشخصی ادامه دارد اما در مقابل این نظریه گروهی دیگر این کاهش را «یکباره» توصیف می‌کنند و پایین آمدن قیمت مسکن را واکنش هیجانی و زودگذر به تغییر و تحولات سیاسی از جمله تغییر کابینه می‌دانند. این در حالی است که رییس اتحادیه مشاوران املاک تهران به خریداران توصیه کرده است تا ۲ ماه دیگر برای انجام معاملات دست نگه دارند. از سوی دیگر معاون وزیر راه و شهرسازی ادامه کاهش قیمت مسکن را تا پایان سال پیش‌بینی و اعلام کرد: امسال، سال وفور عرضه مسکن است، به طوری که در نیمه نخست سال ثبات و آرامش به گونه‌ای وارد بازار مسکن شد که قیمت‌ها را در تابستان ۴ درصد نسبت به فصل بهار کاهش داد، بر این اساس پیش‌بینی می‌شود این شرایط تا پایان سال نیز ادامه‌دار باشد. اما در بازار سرمایه پس از خروج ۵۲ درصدی معامله‌گران از بازار سرمایه، حجم و ارزش معاملات به ترتیب از کاهش ۶۰ و ۶۸ درصدی برخوردار شد. بر این اساس پس از کاهش ۵۴ درصدی دفعات معامله در هفته منتهی به سیزدهم شهریورماه امسال یک میلیارد و ۶۸۳ میلیون سهم و حق‌تقدم به ارزش ۶ هزار و ۱۹۷ میلیارد ریال مورد معامله قرار گرفت تا پس از کاهش ۵۸۱ واحدی شاخص بورس تهران رقم این شاخص در ۵۸ هزار و ۱۴۶ واحد متوقف شود.

بورس در سایه بحران خاورمیانه