برگشت بورس به نقطه اوج

دنیای اقتصاد- بورس تهران پس از یک دوره اصلاح قیمت‌ها، در هفته جاری به مدار رشد بازگشت و با جبران همه افت‌های اخیر خود بار دیگر شاهد صعود شاخص تا کانال ۴۵ هزار واحدی بود. به این ترتیب با ثبت جهش ۶/۵ درصدی بورس در مقیاس هفتگی، بازدهی بازار سهام از ابتدای سال به ۷/۱۸ درصد رسید. هر چند برخی ابهامات تاثیرگذار بر شرکت‌های بورسی همچنان باقی است، اما بازار با نگاه خوشبینانه خریداران روند صعودی را در گروه‌های مختلف شاهد بود؛ به گونه‌ای که در این هفته بار دیگر شاهد ورود نقدینگی از سوی خریداران حقیقی بودیم. یک هفته با تپیکس بازگشت بورس به نقطه اوج گروه بورس- شروین شهریاری: شاخص بورس پس از یک دوره اصلاح قیمت‌های سهام، در هفته جاری به مدار رشد بازگشت و با جبران همه افت‌های اخیر خود از مرز ۴۵ هزار واحد گذشت. به این ترتیب با ثبت جهش ۶/۵ درصدی بورس در مقیاس هفتگی، رشد بازار سهام از ابتدای سال به ۷/۱۸ درصد رسید که فاصله اندکی با رکورد بازدهی ۲۰ درصدی که پیش‌تر در ۲۲ اردیبهشت ماه تجربه شده بود، نشان می‌دهد. در هفته مورد گزارش، کاهش ابهامات در صحنه انتخابات ریاست‌جمهوری در کنار افزایش مجدد قیمت دلار و رکود بازارهای سرمایه‌گذاری موازی مهم‌ترین عوامل ترغیب خریداران سهام بودند. این در حالی است که کماکان تکلیف برخی موارد نظیر رییس‌جمهور آینده، بهره مالکانه سنگ‌آهنی‌ها و قیمت خوراک پتروشیمی‌ها روشن نیست و همین ابهامات می‌تواند زمینه ساز افزایش نوسان قیمت‌های سهام در هفته‌های پیش‌رو باشد. هجوم نقدینگی به دو گروه سیمان و دارو دو گروه کوچک بورس در این هفته با دستورهای خرید سنگین به ویژه از سوی سهامداران حقیقی مواجه شدند. شاخص صنعت سیمان که پس از تصویب افزایش نرخ ۲۰ درصدی فروش داخلی، رالی صعودی کم‌سابقه‌ای را تجربه می‌کند با جهش قابل ملاحظه ۲۰ درصدی رو‌به‌رو شد؛ این مساله افزایش یک واحدی متوسط P/E سهام این گروه طی پنج روز معاملاتی را رقم زد که در نوع خود قابل تامل است. نکته جالب توجه درباره این صنعت، افزایش قیمت حامل‌های انرژی است که این روزها در هیاهوی اخبار مثبت مربوط به رشد قیمت فروش داخلی و صادراتی کمتر به آن پرداخته شده است؛ حال آنکه به عنوان نمونه، گزارش مالی شرکت سیمان کردستان نشان می‌دهد که بر اساس آخرین خریدها، قیمت مازوت مصرفی کارخانه از ۷۰۰ ریال به ۲۰۰۰ ریال در هر لیتر تغییر کرده است. با توجه به سهم ۲۰ درصدی هزینه انرژی در بهای تمام شده سیمان، در صورت اعمال این نرخ مازوت برای همه کارخانه های سیمانی، پتانسیل جهش سودآوری مورد انتظار بازار در این صنعت کاهش خواهد یافت. در گروه دارویی نیز تایید خبر افزایش ۳۰ تا ۴۰ درصدی قیمت انواع اقلام دارویی موجب اقبال دسته جمعی خریداران به سهام این صنعت شده است؛ امری که پس از مدت‌ها سکون و رکود، رشد جالب توجه ۵/۱۲ درصدی را در شاخص دارویی در مقیاس هفتگی رقم زد. آنچه در این رابطه حائز اهمیت است، علت اعطای مجوز افزایش نرخ اخیر به داروسازان است که همانا تبدیل ارز مورد استفاده از نرخ مرجع به مبادله‌ای است. بنابراین، تصمیم مزبور با نگاه «جبران افزایش هزینه‌ها» اتخاذ شده است، حال آنکه بازار بیشتر از منظر «افزایش درآمدها» به این موضوع می‌نگرد و پتانسیل رشد سودآوری را انتظار می‌کشد؛ مساله‌ای که برای روشن شدن آن باید به انتظار گزارش‌های مالی میان دوره‌ای داروسازان نشست. به این ترتیب به نظر می‌رسد سهام دارویی و سیمانی هر چند با اخبار مساعد بنیادین در هفته‌های اخبر مواجه بوده‌اند، اما بخشی از رشد کنونی آنها را نیز باید به حساب هجوم نقدینگی موجود در بازار به سمت سهام این صنایع به منظور کسب بازدهی کوتاه مدت گذاشت؛ امری که با توجه به کوچک بودن ارزش بازار این گروه‌ها احتمال انحراف قیمت سهام از ارزش ذاتی در کوتاه‌مدت را افزایش می‌دهد. «وپترو» و یاد ایام قدیم! آنها که سال‌های سابقه فعالیتشان در بازار سهام دورقمی است با تحولات یک مجموعه سرشناس در بورس تهران به خوبی آشنایی دارند و آن گروه سرمایه‌گذاری پتروشیمی است. «وپترو»یی که به همراه کربن، گازلوله، لاستیک سهند و دوده صنعتی پارس شگفتی‌سازان بورس در سال ۸۳ بودند و با بازدهی‌های چند صد درصدی، بسیاری از افراد را به سودهای گزاف رساندند؛ هر چند که این سهام، وفاداری همراهان بلند‌مدت خود را پاس نداشتند و آنها که با این سهام ماندند، در مقطعی از زمان تقریبا اصل سرمایه خود را با افت‌های بیش از ۹۰ درصدی از دست دادند. در شش ماه اخیر اما فیل سهام این گروه یاد هندوستان کرده و با ثبت رشدهای قیمتی اعجاب‌انگیز و صف‌های خرید میلیونی، یاد ایام قدیم را دوباره زنده ساخته‌اند. البته تحولات اخیر از پشتوانه بنیادین لازم نیز برخوردار است؛ چرا که با افزایش شدید نرخ ارز، فعالیت این کارخانه های داخلی بار دیگر توجیه اقتصادی خود را بازیافته و حتی جذابیت صادرات نیز به ویژه در بخش دوده صنعتی و لاستیک احیا شده است. از سوی دیگر، افزایش قیمت سهام این شرکت‌ها، همگروهی‌ها را با پتانسیل تعدیلات مثبت از محل بازگشت ذخیره کاهش ارزش سرمایه‌گذاری‌ها مواجه می‌کند، چرا که شرکت‌های گروه «وپترو» به صورت تو در تو در سهام یکدیگر دارای مالکیت هستند و به دلیل کاهش ارزش سهام در سال‌های گذشته مجبور به اخذ ذخایر سنگین شده‌اند؛ ذخایری که با افزایش ارزش سهام اینک قابل بازگشت است. با این حال، نقش آفرینی سنگین سرمایه‌گذاران حقیقی در طرف خرید این سهام نشان می‌دهد که ریسک بالقوه هیجان‌زدگی قیمت کماکان بالا است و این نکته‌ای است که در تحلیل وضعیت سهام این گروه می‌تواند مد نظر قرار گیرد. رویای اقتصاد بدون نفت محقق می‌شود؟ روز گذشته آمار صادرات و واردات دو ماه نخست سال ۹۲ از سوی گمرک ایران منتشر شد. نکته قابل توجه در این آمار، افت چشمگیر واردات کشور و پیشی گرفتن ارزش صادرات غیرنفتی از آن است. بر این اساس، ارزش واردات کشور در این مدت با کاهش قابل ملاحظه ۳۲ درصدی نسبت به دو ماه نخست سال گذشته به سطح ۶/۵ میلیارد دلار رسیده که رقم آن یادآور سال‌های نخست فعالیت دولت نهم است. در همین دوره زمانی، ارزش صادرات غیر‌نفتی تنها ۹/۱ درصد افت کرده و به ۱/۶ میلیارد دلار رسیده است. به این ترتیب، در دو ماه نخست سال ۹۲ کشور با یک مازاد ۵۰۰ میلیون دلاری در تراز بازرگانی مواجه بوده است. اهمیت مساله وقتی روشن می‌شود که توجه کنیم صادرات نفت در شکل‌گیری این مازاد نقشی نداشته است. به عبارت دیگر، آنچه سال‌ها از یک منظر، آرمان اقتصادی ایران بود در عمل محقق شده است. هر چند این آمار با توجه به دوره زمانی کوتاه آن قابل اتکا نیست، اما روند صادرات و واردات نشان می‌دهد که تداوم این وضعیت و دستیابی به مازاد تجاری بدون نفت برای نخستین بار در طول تاریخ اقتصاد معاصر کشور در سال ۹۲ دور از دسترس نیست؛ مساله‌ای که از یک سو برای تولید‌کنندگان داخلی (و سهام آنها) خبر خوشی تلقی می‌شود و از سوی دیگر، موانعی جدید در جهت تداوم روند افزایش نرخ ارزهای خارجی در برابر ریال را ایجاد می‌کند.