بازارهای خارج از بورس
بخش اول
چکیده:
با نگاهی به گذشته مشخص می‌شود در تطور سیستم مالی کشورها بازارهای خارج از بورس در قیاس با سایر نهادهای مالی مثل بانک و بورس اهمیت روزافزونی یافته‌اند.
سام سروش *
بخش اول
چکیده:
با نگاهی به گذشته مشخص می‌شود در تطور سیستم مالی کشورها بازارهای خارج از بورس در قیاس با سایر نهادهای مالی مثل بانک و بورس اهمیت روزافزونی یافته‌اند. همچنین به نظر می‌رسد سیستم تامین مالی ایران از نظام بانک محور صرف در حال تغییر است و تشکیل این بازارها در کنار گسترش بازار بورس مورد توجه سیاستگذاران کشور قرار دارد. هم‌زمانی اجرای طرح توزیع سهام عدالت با تشکیل بازارهای خارج از بورس، موجب شد تا ایده مبادله اوراق مربوط به طرح سهام عدالت در بازارهای خارج از بورس شکل‌گیرد. این گفتار با کالبد شکافی مباحثی چند در مورد بازارهای خارج از بورس، ضمن شناسایی فرصت‌ها و چالش‌های تشکیل بازارهای خارج از بورس، آسیب‌های معامله طرح سهام عدالت در بازار خارج از بورس را نیز مورد بررسی قرار می‌دهد. با توجه به چالش‌ها و آسیب‌های یاد شده، توصیه می‌گردد که معامله سهام طرح حداقل در ابتدای تشکیل این بازارها انجام نشود.
مقدمه
چرا بازارهای خارج از بورس تشکیل می‌شود؟ بررسی پیشینه بازارهای خارج از بورس نشان می‌دهد که این بازارها در امتداد روند توسعه بازارهای مالی در کشورهای پیشرفته شکل گرفته‌اند. همچنین گسترش فرهنگ سرمایه‌گذاری در اوراق‌بهادار، تنوع ابزارهای مالی و تعدد خدمات‌دهندگان بازار، نیاز به بازارهایی با تنوع و انعطاف‌پذیری را بیش از پیش نمایان ساخته است. در این روند، بازارهای خارج از بورس را می‌توان به عنوان تکه پازل گمشده بازارهای مالی تصور کرد.
در کنار بازارهای نظام‌یافته چون بورس‌ها، بازارهای خارج از بورس نقش به‌سزایی در تسهیل مبادلات اوراق‌بهادار و جذب سرمایه برعهده دارند. به دلایلی چون مقررات سخت و دست‌وپاگیر، برقراری الزامات پذیرشی دشوار و عدم توانایی در برآورده کردن سلایق تمامی سرمایه‌گذاران از سوی بورس‌ها، بازارهای خارج از بورس با رشد و استقبال روزافزونی از جانب سرمایه‌گذاران و بنگاه‌های اقتصادی و مالی روبه‌رو شده‌اند. در سال‌های اخیر، این بازارها با سرلوحه قرار دادن تسهیل مقررات و بهره‌گیری از فناوری روز دنیا، در حوزه رایانه و ارتباطات، رقابت گسترده‌ای را با بورس‌ها آغاز کرده‌اند. بهره‌گیری مناسب ساز و کار معاملاتی مبتنی بر مذاکره و ابزار الکترونیک، افزایش نقدشوندگی اوراق، تسریع در گردش معاملات و کاهش هزینه‌های معاملاتی را برای بازارهای خارج از بورس به ارمغان آورده و گزینه سرمایه‌گذاری در این بازارها را فراروی سرمایه‌گذاران مخاطره‌جو قرار داده است. شرکت‌های پر مخاطره به سبب ماهیت فعالیت خود و برقراری الزامات پذیرشی و گزارش‌دهی ساده‌تر، نیز بازارهای خارج از بورس را محل مناسبی برای معاملات اوراق‌بهادار خود یافته‌اند که البته در تشکیل بازارهای خارج از بورس در کشور باید توجه شود شکل‌گیری و نهادینه شدن این بازار به خصوص در مراحل اولیه تشکیل، با مخاطرات و چالش‌های فراوانی همراه است، فرآیند نهادینه شدن و کارا شدن این بازارها زمانبر است و کشور ایران شاید هنوز بسترهای لازم را برای تشکیل و فعالیت این بازار ندارد. تغییرات ساختاری مورد نیاز برای فعالیت این بازار به مولفه‌های اقتصادی، وضعیت فضای کسب و کار کشور و سایر شاخص‌های مالی و حقوقی بستگی دارد که تغییرات لازم این مولفه‌ها در آینده نزدیک به نظر قابل دسترس نیست. چرخش ناگهانی بازارهای مالی کشور به سوی بازارهای مالی غیربانکی همانند بازار بورس و فرابورس با توجه به ساختار فعلی اقتصادی ملاحظات بسیاری دارد. هر چند هم‌اکنون سهام برخی شرکت‌ها در تالارهای خارج از بورس ایران دادوستد می‌شود، اما بازار منسجم با قوانین مکتوب در این حوزه در کشور موجود نیست و حجم مبادلات در این بازارها بسیار محدود است.
در این مقاله سعی شده است با ارائه تصویری از برخی وجوه بازارهای خارج از بورس نسبت به احصای فرصت‌ها و چالش‌های فراروی تشکیل بازارهای خارج از بورس در کشور اقدام شود که در این بین مبادله سهام طرح سهام عدالت در این بازار نیز بررسی می‌شود.
ضرورت تشکیل بازارهای خارج از بورس
دلایل زیادی برای ضرورت تشکیل بازارهای خارج از بورس وجود دارد که موارد زیر از جمله دلایل است.
۱ - تشکیل بازار خارج از بورس ظرف مناسبی برای به‌کارگیری سایر ابزارهای مالی است که در ایران وجود ندارد، ولی در سایر کشورها به‌شکل گسترده‌ای استفاده می‌شود.
۲ - تشکیل این بازارها برای توسعه بازار مالی و سرمایه و نیل به رشد اقتصادی لازم است.
۳ - امکان معامله سایر اوراق‌بهادار و انعطاف‌پذیری هزینه معاملات در بازارهای خارج از بورس در مقام مقایسه با بورس وجود دارد.
۴ - مقررات سخت و دست و پاگیر، برقراری الزامات پذیرشی دشوار از سوی بورس‌ها و انعطاف‌پذیری بازار خارج از بورس در این زمینه‌ها.
۵ - عدم انعطاف‌پذیری بورس در برآورده کردن تمامی نیازها و سلایق سرمایه‌گذاران و انعطاف پذیری بیشتری که در بازارهای خارج از بورس در این زمینه وجود دارد.
۶ - لزوم ساماندهی و نظارت بازارهای خارج از بورس که هم‌اکنون به طور غیررسمی و غیرمتمرکز فعالیت می‌کنند.
۷ - مخاطره سرمایه‌گذاری در بازار اولیه کاهش می‌یابد.
۸ - با استفاده از دست آوردهای حاصل از رقابت این بازار با بازارهای خارج از بورس در بازار سرمایه بورس ارتقا می‌یابد.
۹ - روند ایجاد زیرساخت‌های لازم برای دستیابی به بازارهای الکترونیکی تسریع می‌یابد.
۱۰ - ضرورت جذب سرمایه‌های سرگردان به سرمایه‌گذاری، کاهش تورم، اصلاح ساختار اقتصادی و .... از دیگر دلایل تشکیل این بازارهاست.
ویژگی‌های خاص بازارهای خارج از بورس
شناخت ویژگی‌های هر نهاد به درک کامل‌تر وجوه مختلف آن کمک می‌کند. از جمله ویژگی‌های بازارهای خارج از بورس می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:
۱)همان‌طور که از نام آنها برمی‌آید، بازار خارج از بورس هیچ مکان فیزیکی متمرکز و خاصی ندارد که دادوستد کنندگان یا متخصصین همچون بورس‌های کلاسیک گرد هم آیند.
۲) به‌طورکلی خریداران و فروشندگان در این بازارها، حضور فیزیکی ندارند. به خصوص با به‌کارگیری فناوری‌های نوین الکترونیکی و مخابراتی این ویژگی برجسته‌تر شده است.
۳)شبکه‌ای از دادوستدکنندگان (کارگزاران) مستقل است که معاملات را از طریق تلفن یا شبکه کامپیوتری بدون واسطه، انجام می‌دهند.
۴)نام آن یعنی بازار خارج از بورس (Over-The-Counter MARKET)، به صورت تاریخی برگرفته از این حقیقت است که بیشتر این معاملات درگذشته، بر روی گیشه‌های بانک‌ها انجام می‌شد. البته عنوان «بازارهای فرابورس» نیز به این بازارها اطلاق می‌شود.
۵)معمولا این بازارها به اوراق‌بهادار شرکت‌های جدید و کوچک نیز که معیارهای مورد درخواست بورس‌ها را دارا نیستند، امکان پذیرش و معامله شدن می‌دهند.
۶)امکانات الکترونیکی شبکه‌ای جدید، انجام معاملات ۲۴ ساعته را امکان‌پذیر می‌کند که بدون شک، در مقایسه با یک بورس، مزیت عمده‌ای محسوب شده و نیز برای دادوستدکنندگان از قاره‌های مختلف، مشکل تفاوت‌های ساعتی بین قاره‌ها را از بین می‌برد.
۷)تعدد اوراق‌بهادار مورد معامله از جمله ویژگی‌های خاص این بازارها است. به دلیل فقدان ضوابط محدود‌کننده در این بازار که اغلب در بورس‌های رسمی وجود دارد، تعداد شرکت‌ها و موسساتی که بر عرضه اوراق‌بهادار خود مبادرت می‌ورزند، بسیار بیشتر از بورس‌های رسمی است.
۸)معمولا ریسک بالایی در معاملات این بازارها وجود دارد. در معاملات اوراق‌بهادار در بورس‌های غیر رسمی به‌طور طبیعی باید انتظار ریسک بالاتری را نیز داشت، البته افرادی از این ریسک زیاد استقبال می‌کنند، چرا که در قبال آن سود احتمالی زیادی نیز وجود خواهد داشت.
۹)عموما در این بازارها حق ثبت ناچیز است. شرکت‌های پذیرفته شده در بورس رسمی اوراق‌بهادار باید هزینه پذیرش و ثبت نام شرکت را در فهرست رسمی بورس تحمل کنند. در حالی که در بازار جانبی بورس این نوع هزینه‌ها یا وجود ندارند یا بسیار ناچیز است.
۱۰) فقدان مقررات محدود‌کننده‌ای که در بورس رسمی وجود دارد. در بورس‌های رسمی مقررات محدود‌کننده‌ای مثل ساعات رسمی کار تالار بورس (که در سطور بالا بیان شد)، حداقل تعداد سهام مورد معامله مقررات مربوط به حق کارگزاری و غیره وجود دارد که در بورس‌های غیر رسمی مشاهده نمی‌شود.
اوراق‌بهادار قابل معامله در بازار خارج از بورس
در بازار خارج از بورس، از اوراق قرضه بدون ریسک دولتی گرفته تا پرریسک‌ترین سهام عادی مورد معامله قرار می‌گیرد. امروزه همه نوع اوراق قرضه دولتی، تجاری و شهرداری‌ها در بازار خارج از بورس مورد دادوستد قرار می‌گیرد.
اغلب اوراق‌بهاداری که در بازار خارج از بورس معامله می‌شوند، شامل موارد زیر می‌شوند:
۱.سهام شرکت‌های برتر (Blue Chips)
۲.اوراق‌بهاداری که برای اولین بار عرضه می‌شوند (IPOS)
۳.اوراق قرضه دولتی و شهرداری‌ها و راه آهن
۴.سهام شرکت‌های ورشکسته
۵.سهام شرکت‌های خارجی و بین‌المللی
۶.سهام شرکت‌های کوچک و کم ارزش (Penny Stocks)
۷.اسناد بدهی(warrant)
۸.صندوق‌های مشترک (mutual fund)
۹.قراردادهای آتی و اختیار معامله (futures-option)
۱۰.سایر موارد
نهادهای فعال در بازار خارج از بورس
سه دسته نهاد اصلی معامله‌گران، بازارسازها و کارگزاران در بازار خارج از بورس مشغول به فعالیت هستند.
معامله گران (Dealers): این افراد سهام و اوراق‌بهادار دیگر را به حساب خود خرید و فروش می‌کنند و مخاطرات مربوط به معاملات را هم می‌پردازند. حضور معامله‌گران در بازار تاثیر مهمی بر نقد شوندگی و تعادل بازار دارد، چرا که آنها در برابر یک فروشنده نقش خریدار و در مقابل یک خریدار، نقش فروشنده را دارند.
بازارسازها (Market Makers): بازارسازها کسانی هستند که به امر خرید و فروش اوراق‌بهادار می‌پردازند. بازارسازها در هر دو بازار بورس و خارج از بورس فعالیت دارند و در هر دو بازار نقش تقریبا یکسانی بر عهده دارند. خصوصیت بارز آنها تمرکز فعالیت روی یک یا چند سهم و سایر اوراق‌بهادار و حفظ بازار آنها است. در بازار خارج از بورس اکثر معامله‌گران علاوه بر خرید و فروش عادی، روی یک یا چند سهم به خصوص بازارسازی می‌کنند. بازارسازان برای هر نوع اوراق‌بهاداری که به آنان واگذار می‌شود، باید یک بازار منظم و معقول را به وسیله خرید و فروش آن اوراق‌بهادار به‌وجود آورند و از نوسانات شدید قیمت اوراق‌بهادار (به سبب عدم تعادل موقت عرضه و تقاضا) جلوگیری کنند. آنان از طریق خرید و فروش سهام، اجازه نمی‌دهند که قیمت آن سهام در یک روز چنان دچار نوسان شدید شود که بازار به طور لجام گسیخته عمل کند.
کارگزاران (Broker - Dealers): در خارج از بورس تعداد زیادی از موسسات معامله‌گر به‌عنوان کارگزار فعالیت دارند که به آنها کارگزار معامله‌گر می‌گویند. کارگزار معامله‌گر سهام را به حساب خود خرید و فروش می‌کند یا اینکه به‌عنوان نماینده، اوراق‌بهادار را به حساب دیگران دادوستد می‌کند و در قبال ارائه خدمات خرید و فروش به سایرین، کارگزاران حق‌العمل یا کارمزد دریافت می‌کنند.
مکانیسم انجام معاملات در خارج از بورس
اصول معامله در این بازار براساس فرآیند چانه‌زنی است و مکانیسم عرضه و تقاضا تعیین‌کننده قیمت در بازار است. مشتریان و کارگزاران از طریق تلفن و اینترنت با هم در ارتباط هستند و درخواست‌ها از این دو طریق ثبت می‌شود. روش کلی معاملات بدین‌ترتیب است که ابتدا تقاضای خریداران و فروشندگان در سیستم ثبت می‌شود، سپس با توافق طرفین بر روی قیمت، نقل و انتقال قطعی سهام با وکالتنامه محضری صورت می‌گیرد. در نهایت خریدار می‌تواند با مراجعه به شرکت و ارائه مدارک، نسبت به تعویض برگه سهام و تحویل برگه سهام جدید و به نام خود، اقدام کند.
هر شخص می‌تواند با ثبت یک درخواست (خرید یا فروش) وارد بازار شود و برای موفقیت در این بازار تنها کافی است که یک پیش‌بینی میان مدت از قیمت سهام مورد نظر خود داشته باشد و سپس اقدام به سرمایه‌گذاری کند. باید توجه داشت که سرمایه‌گذاری در این بازار یک پروسه کوتاه‌مدت نیست و با دید کوتاه‌مدت وارد شدن به بازار، در اکثر موارد چندان موفقیت‌آمیز نخواهد بود.
نهادهای واسطه در بازار فرابورس ملزم به گزارش دهی معاملات خود به نهاد مرجع (نهاد خود انتظام یا بورس ...) هستند.
بازارهای خارج از بورس در سایر کشورها و ایران
بازارهای خارج از بورس درآغاز قرن بیستم راه‌اندازی شدند و خرید و فروش‌ها از طریق دادن آگهی‌هایی در روزنامه‌ها و نشریات مالی صورت می‌گرفت. این بازارها در بدو امر به طور قابل توجهی ناکارا بودند. سازمان یافته‌ترین این بازارها در آمریکا شکل گرفته است. ساماندهی و تولد بازارهای خارج از بورس در ایالات متحده به سال ۱۹۰۴ بر می‌گردد. به مرور زمان در فرآیند کارا و نهادینه شدن این بازارها شکل‌گیری ساختارها، تشکیل نهادهای صنفی خودانتظام، تصویب قوانین مورد نیاز، تنظیم مقررات و تعیین ساز و کارها و رویه‌های مبادلات انجام شد. ورود فناوری‌های پیشرفته الکترونیکی، مخابراتی و سیستم اتوماسیون مبتنی بر آن انقلابی بود که ابزارهای جدید را برای گسترش یکباره بازارهای فرابورس، گردش سالم‌تر و سریع‌تر اطلاعات و انجام معاملات فراهم آورد.
در حال حاضر بازار فرابورس ایالات متحده آمریکا را می‌توان به چهار بخش زیر تقسیم کرد. هر بخش نیز به نوبه خود دارای دسته‌بندی‌هایی برای معاملات شرکت‌های مختلف به لحاظ اعتبار، قدمت و سوددهی است.
۱ -معامله‌گران و کارگزارانی که در گروه انجمن ملی جای می‌گیرند و از سیستم خودکار درج قیمت‌های NASDAQ استفاده می‌کنند.
۲ - مشارکت‌کنندگان در بازار فرابورس (OTCBB, Bulletin Board)
۳ -بازار Pink sheets،
۴ -Gray market (سایر بازارهای سهام خارج از بورس که در قالب بازارهای مذکور قبلی قرار نمی‌گیرند)
بازارهای خارج از بورس در دیگر کشورهای جهان هم وجود دارند ولی این بازارها در کشورهای مختلف به لحاظ ساختار،اندازه بازار، اوراق قابل مبادله در این بازارها، اعضا و مشارکت‌کنندگان در بازار (نهادهای فعال در بازار)، شرایط پذیرش شرکت‌ها، شبکه و روش‌های انجام معاملات تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند.
در ایران نیز ضرورت ایجاد بازارهای خارج از بورس در برنامه سوم و چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور و همچنین قانون جدید بازار اوراق‌بهادار کشور مورد توجه قرار گرفته است. ماده ۹۴ قانون برنامه سوم توسعه کشور به صراحت ایجاد شبکه رایانه‌ای بازار سرمایه را جهت انجام دادوستد الکترونیکی اوراق‌بهادار در سطح ملی و پوشش خدمات اطلاع‌رسانی در سطح ملی و بین‌المللی متذکر شده است.
در برنامه چهارم توسعه نیز در ماده ۱۵ به بازار سرمایه اشاره شده است و شورای بورس را مکلف کرده تا در وهله نخست بازار سرمایه را از طریق راه‌اندازی تالارهای منطقه‌ای و استانی، ایجاد شبکه کارگزاری و پذیرش کارگزاران محلی از نظر جغرافیایی گسترش دهد و به مقولاتی نظیر ایجاد و گسترش بازارهای تخصصی، بازارهای خارج از بورس، ارتباط با بورس‌های جهانی برای تبادل اطلاعات و پذیرش متقابل اوراق بهادار اشاره شده است. در این ماده شورای بورس موظف شده تا برای تسهیل در امر داد و ستد اوراق بهادار، شبکه الکترونیک دادوستد اوراق بهادار را طراحی و راه‌اندازی کند. همچنین در بند ۸ ماده یک قانون بازار اوراق بهادار، بازار خارج از بورس معرفی شده و در ماده ۲۸ قانون جدید بورس اوراق بهادار تشکیل این بازارها به اخذ مجوز از سازمان بورس اوراق بهادار موکول شده است. جهت ساماندهی تشکیل این بازارها نیز، دستورالعمل فعالیت بازار خارج از بورس در ۱۱ ماده و ۴ تبصره در شورای عالی بورس و اوراق بهادار به تصویب رسیده است.
همچنین در ایران در راستای تشکیل بازارهای خارج از بورس اقداماتی اجرایی انجام پذیرفته است.
به گفته آقای محمودرضا خواجه نصیری، رییس اداره امور بورس‌ها و بازارهای سازمان بورس و اوراق‌بهادار، دعوت از شرکت‌های متقاضی، راه‌اندازی بازار خارج از بورس با هدف آشنایی با وضعیت کنونی این شرکت‌ها، نخستین مرحله فعالیت‌ها بود.
در دومین گام تحقیق و مطالعه برای معرفی و شناخت بازارهای خارج از بورس، مطالعه تطبیقی بازارهای خارج از بورس، بررسی وضعیت بازارهای خارج از بورس غیررسمی در ایران، تهیه گزارش توجیهی شامل گزینه‌های پیش رو برای ایجاد بازار یا بازارهای خارج از بورس، مزایا و معایب هر یک از گزینه‌‌ها در دستور کار قرار گرفت، تا آن جا که نشریه شماره ۵۸ بورس به موضوع بازار خارج از بورس اختصاص داده شد.
در سومین مرحله، تحقیقات اجرا شده همراه با گزارش توجیهی برای بررسی و انتخاب گزینه مطلوب به هیات‌مدیره سازمان بورس اوراق بهادار ارائه شده است.
تالار فرابورس دریا، شبکه مبادلات غیربورسی اردیبهشت (سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران)، سرمایه‌گذاری بهمن (آریا)، فرابورس «احیا سپاهان»، شرکت شبکه معاملات صنعت سرمایه‌گذاری ایران (شمسا) از جمله تالارها و شرکت‌های مبادلات فرابورسی کشور هستند.
فرصت‌ها
* با تشکیل بازار خارج از بورس می‌توان یک مرکز برای تالارهای فعلی مبادله سهام تعریف کرد که این مرکز از بسیاری جهت مفید است. این بازار تخصصی یک بازار گسترده‌تر مرکزی نسبت به تالارهای مجزای مجازی موجود است که به مرور زمان رونق خواهد گرفت و مبادله سهام شرکت‌های متنوع، همچنین مبادله سایر سهام یا اوراق تجاری که دست به دست در حال معامله شدن هستند، در این بازار متمرکز، باعث افزایش نقدشوندگی سهام تالارهای مجزا می‌شود.
* با توجه به این که بورس و شرکت‌های بورسی سهم ناچیزی از تشکیل سرمایه کشور را به خود اختصاص داده اند، تمهیدات در جهت گسترش بازار سرمایه و جذب شرکت‌های بیشتر در بورس‌ها و بازارهای خارج از بورس، ضمن بسترسازی برای رشد و توسعه کشور، دسترسی به افق‌های پیش‌بینی شده در سند چشم‌انداز را امکان‌پذیرتر می‌سازد.
* در مقام مقایسه بازار فرابورس با رفع بسیاری از مشکلات شرکت‌های بورسی، به جذب بیشتر سرمایه، بازارگردانی بهتر سهام، تسریع معاملات و نقدشوندگی سهام کمک می کند.
* وجود بازار فرابورس در کنار بازار بورس اوراق بهادار این امکان را به شرکت‌ها و سهامداران می‌دهد که قبل از ورود به بازار بورس، تجربه‌ای از حضور در یک بازار مشابه را در کارنامه خود ثبت کرده و با محاسبه نقاط ضعف و قوت خود آمادگی‌های لازم را برای ورود به بازار بورس اوراق بهادار کسب کنند. به علاوه سهامداران با توجه به نحوه عملکرد شرکت‌ها در بازار فرابورس، بعد از ورود شرکت‌ها به بازار بورس اقدام به سرمایه‌گذاری می‌کنند.
* در بلند‌مدت در بازار فرابورس قیمت نهایی سهام براساس عملکرد شرکت‌ها تعیین می‌شود و به واقعیت نزدیک‌تر است، ولی نوسانات قیمت در بازار بورس اوراق بهادار به شدت تحت تاثیر جریانات سیاسی و اجتماعی قرار دارد و قیمت سهام چندان واقعی نیست.
* گسترش فرهنگ پس‌انداز-سرمایه‌گذاری با گسترش فعالیت‌های بازارهای مالی از جمله گسترش فعالیت بازارهای خارج از بورس صورت می پذیرد.
* به استناد تجارب سایر کشورها در بلند مدت، حضور در بازار فرابورس برای سرمایه‌گذاران به مراتب نسبت به بازار بورس از برخی جهات جذاب تر است. دیگر محدودیتی برای خرید و فروش وجود ندارد و سهام از نقدینگی بالایی برخوردار خواهند بود. انعطاف‌پذیری بیشتری در این بازارها موجود است و برخی هزینه‌های اضافی موجود در بورس در این بازار وجود ندارد.
* تشکیل بازار خارج از بورس می‌تواند ظرف مناسبی برای توسعه استفاده از ابزارهای مالی جدید که در خارج وجود دارند ولی در ایران از آنها استفاده نمی‌شود، باشد.
* تشکیل این بازار جهت آشنایی سرمایه‌گذاران با فرصت‌های سرمایه‌گذاری است و جهت مانیتور کردن وضعیت رسته فعالیت‌های اقتصادی کشور مفید است.
* پس از تشکیل بازارفرابورس، سرمایه‌گذاران خارجی امکان حضور در بازاری با شرایطی متفاوت از بورس را می‌یابند. تشکیل این بازار در کشور می‌تواند فرصت مناسبی برای جذب سرمایه‌های خارجی و مشارکت مالی و مدیریتی خارجی‌ها در طرح‌های سرمایه‌گذاری کشور باشد. در این بین مدیران خارجی می‌توانند با آورده سرمایه محدود از سرمایه‌های موجود در کشور استفاده کنند که خود باعث انتقال تکنولوژی و رشد کشور می‌شود.
* تسریع در امر سرمایه‌گذاری، همچنین کاهش سرمایه‌های راکد کشور از فرصت‌هایی است که با تشکیل این بازار ممکن است ایجاد شود.
* تشکیل این بازارها فرصتی است که در ابتدای امر اوراق قرضه دولتی و سایر اوراقی که ریسک کمتری دارند، مورد مبادله قرار گیرد.
* در صورت کارآ شدن و نهادینه شدن چرخه گردش اطلاعات شفاف و سالم در بازارهای فرابورس، شفاف‌سازی کامل قیمت‌ها و کارشناسی ارزش سهام نزدیک قیمت واقعی در این بازارها صورت می پذیرد.
* ایجاد بازارهای فرابورس فرصتی است که امکان عرضه شرکت‌های مشمول خصوصی‌سازی را در این بازارها در کنار بورس و سایر روش‌ها ممکن می‌سازد.
* تشکیل بازارهای فرا بورس می‌تواند باعث جذب سرمایه‌های بیکار و راکد، جهت پیشبرد توسعه اقتصادی کشور از طریق احداث و بهره‌برداری از مجتمع‌های صنعتی و تولیدی در صنایع مادر، با حداکثر مشارکت بخش‌خصوصی شود.
* حذف واسطه‌ها و ایجاد فرآیند مستقیم و مطلوب معاملات اوراق بهادار، البته شاید رسیدن به این مرحله زمان بر باشد.
* در تبیین نیاز به ایجاد بازارهای خارج از بورس ذکر این نکته ضروری است که توسعه و تنوع بازارها و ابزارهای مالی به‌عنوان زیرساختارهای توسعه اقتصادی مطرح بوده و بدون بهره‌گیری از آنها هیچ اقتصادی به شکوفایی نرسیده است.
* رشد فراگیر کاربرد فناوری اطلاعات در گستره بازارهای مالی، منافع زیادی برای بازار به ارمغان آورده و طراحان بازار نیز از این فناوری به منظور تکامل بازارهای مالی استفاده کرده‌اند. بدیهی است با عدم راه‌اندازی بازار خارج از بورس، جامعه سرمایه‌گذاری کشور از مزایای آنها بی‌بهره خواهد ماند، همچنین باعث دور ماندن از قافله رشد و ترقی بازارهای مالی خواهد شد.
*کارشناس ارشد اقتصاد
ارسال نظر