آشنایی با ارکان و ساختار بورس مالزی

کریم کریمی

اگرچه کشور مالزی از زمان پیدایش «بورس اوراق بهادار مالایا» در سال ۱۹۶۰ صاحب جایگاه دادوستد قانونمند بوده است، اما بورس مالزی - که پیشتر «بورس اوراق بهادار کوالالامپور» نامیده می‌شد - به شکل کنونی در سال ۱۹۷۳ تاسیس شد. بورس اوراق‌بهادار کوالالامپور در ۵ ژانویه ۲۰۰۵ از شکل شرکت سهامی با مسوولیت محدود به شکل شرکت سهامی عام تغییر ساختار و در ۲۰آوریل ۲۰۰۵ به بورس مالزی تغییر نام داد. پس از این تغییر و تحولات، فعالیت‌های کاری بورس اوراق بهادار کوالالامپور به شرکت زیرمجموعه و تحت تملک بورس مالزی به نام «بورس اوراق بهادار» منتقل شد. بورس مالزی در ۱۸ مارس ۲۰۰۵ در تابلوی اصلی خود، پذیرفته شد.شرکت «پایاپای اوراق بهادار بورس مالزی» - که به عنوان یک شرکت زیرمجموعه و تحت تملک بورس مالزی به شمار می‌رود - وظیفه امور تسویه و پایاپای در زمان T+۳ را بر عهده دارد. شرکت «سپرده‌گذاری بورس مالزی» عملیات سیستم سپرده‌گذاری مرکزی (CDS) را انجام می‌دهد. این شرکت در اکتبر ۱۹۸۷ به عنوان یک شرکت خصوصی که ۷۵درصد از سهام آن در اختیار بورس مالزی است، تاسیس شد. در ژانویه ۲۰۰۶، بورس مالزی موافقت کرد تا ۲۵درصد از سهام باقیمانده را نیز به دست آورد. علت این امر، به دست گرفتن امور تمام نهادهای بازار سرمایه کشور توسط « بورس مالزی» بوده است.

همچنین «گروه بورس مالزی»، فعالیت بازار ابزار مشتقه به نام «بورس مشتقه مالزی» و نیز بورس خارج از کشور به نام «بورس مالی بین‌المللی لابوان (LFX)» را نیز در دست دارد. بورس مشتقه مالزی در ۱۱ ژوئن ۲۰۰۱ و پس از ادغام «بورس ابزار اختیار و آتی مالی کوالالامپور (KLOFFE)» و «بورس کالا و پول مالزی (COMMEX)»به وجود آمد.

پایاپای دادوستد ابزار مشتقه توسط شرکت «پایاپای مشتقه بورس مالزی» انجام می‌شود. همچنین از ژوئیه ۲۰۰۵، پایاپای دادوستد قراردادهای ابزار مشتقه خارج از بورس (OTC) نیز توسط همین شرکت انجام می‌شود.

مرجع اصلی قانونگذار بازارهای اوراق بهادار و مشتقه، «کمیسیون اوراق بهادار (SC)» است. این مرجع طبق قانون کمیسیون اوراق بهادار ۱۹۷۳ تاسیس شده که کاملا تابع قوانین و مقررات وزارت دارایی مالزی است.

تسویه، پایاپای و سپرده‌گذاری

دو نوع کاربر امور پایاپای در شرکت «پایاپای اوراق بهادار بورس مالزی» وجود دارد: کاربر پایاپای معامله‌گر و کاربر پایاپای غیرمعامله‌گر. تا پایان ۲۰۰۵، تعداد ۳۵ کاربر پایاپای معامله‌گر شامل شرکت‌های کارگزاری و تعداد ۹ کاربر پایاپای غیرمعامله‌گر شامل نهادهای مالی و سرمایه‌گذاران نهادی وجود داشته است.

هر سرمایه‌گذاری که قصد معامله در بورس اوراق بهادار را داشته باشد، باید از طریق «عامل سپرده‌گذاری مجاز ADA)») در شرکت سپرده‌گذاری بورس مالزی، یک حساب گشایش کند. ADAها، «سازمان‌های کاربری» هستند که توسط شرکت سپرده‌گذاری بورس مالزی و برای تامین تسهیلات و خدمات CDS به عموم منصوب می‌شوند. علاوه بر ADAها، برخی نهادهای دیگر نیز مجاز به افتتاح و انجام عملیات CDS به صورت مستقیم با شرکت سپرده‌گذاری بورس به عنوان «اعضای مستقیم مجاز ADMs)») هستند. نهادهایی مانند بانک‌ها، شرکت‌های مالی و بیمه می‌توانند به عنوان ADM انتخاب شوند. تا پایان ۲۰۰۵، تعداد ۳۹ ADA و ۲۷ ADM در شرکت سپرده‌گذاری بورس وجود داشته‌اند.همچنین سرمایه‌گذاران و سهامداران می‌توانند از طریق CDS به آخرین اطلاعات سهامداری خود دسترسی داشته باشند. «ضبط الکترونیکی سپرده‌گذاران و نشر شرایط از طریق تحویل اینترنت (eRapid)» - که ابزار ارتباطی مبتنی بر شبکه هستند - در اوت ۲۰۰۵ معرفی شد. این امکان، به ADAها، ADMها و ناشران سهام، امکان دسترسی به اطلاعات CDS، درخواست و بارگذاری اطلاعات و سایر امور مربوط را فراهم می‌کند.

شرکت «پایاپای مشتقه بورس مالزی»، ریسک اعتباری اعضای پایاپای خود را تقبل کرده و مدیریت مرکزی مخاطره را بر عهده دارد. تا پایان سال ۲۰۰۵، تعداد ۱۵ عضو پایاپای در این بورس وجود داشته است.

اقدامات در دست اجرا:

بورس مالزی به عنوان بخشی از راهبرد تجاری، قصد دارد تا در سال ۲۰۰۶ ابزارهای جدیدی را معرفی کند. از جمله ابزارهای پیشنهادی می‌توان به سهام آتی، آتی بر شاخص‌های جدید و «صندوق‌های قابل معامله» (ETF)» اشاره کرد.

همچنین بورس مالزی در مورد معرفی یک سیستم «پخش نرخ» و سیستم «مخزن» برای بازار اوراق قرضه تلاش می‌کند که جایگزین سیستم فعلی به نام «اطلاعات و پخش اوراق قرضه (BIDS)» - که عملیات آن توسط بانک مرکزی مالزی صورت می‌گیرد - باشد. بورس مالزی در ژوییه ۲۰۰۵، «ETF اوراق قرضه» را در تابلوی اصلی بورس معرفی کرده است. « ETF اوراق قرضه» بخشی از اقدامات «صندوق‌های اوراق قرضه آسیایی‌۲» است که توسط ۸ کشور عضو EMEAP (نشست اجرایی بانک‌های مرکزی شرق آسیا و پاسیفیک مرکزی) به نام‌های مالزی، کره، تایلند، اندونزی، فیلیپین، سنگاپور، هنگ کنگ و چین تاسیس شده است.

بورس اوراق بهادار مالزی

ساختار:

«بورس اوراق بهادار»، سازمان‌های مشارکت‌کننده را در مورد دادوستد اوراق بهادار و اجرای شرایط پذیرش که متضمن استانداردهای افشای اطلاعات برای شرکت‌های سهامی عام پذیرفته شده است، را راهنمایی و مسوولیت نظارت بر بازار را بر عهده دارد.

امور این بورس بر عهده یک «هیات مدیره» بوده که ریاست این هیات بر عهده یک «رییس» است. همچنین کمیته‌های مختلفی بر مبنای بهترین راهکار اصول حاکمیتی، این هیات را یاری می‌کنند. یک «پانل مشاوره‌ای» متشکل از بخش‌های مختلف بازار و امور تسویه، باعث انتفاع کاربران بازار از اظهارنظر نمایندگان بخش‌های مختلف صنعت می‌شود.

واسطه‌گری‌های امور دادوستد:

خرید و فروش اوراق بهادار توسط شرکت‌های کارگزاری - که «سازمان‌های کاربر» بورس اوراق‌بهادار به شمار می‌روند - انجام می‌شود. تا پایان سال ۲۰۰۵، تعداد ۳۷ سازمان کاربر (شامل ۶ کارگزار جهانی و ۵ کارگزار خارجی) با شبکه‌ای از ۵۸ شعبه در حال فعالیت هستند.

کارگزاران جهانی، سازمان‌های کاربری هستند که قادرند طیف گسترده‌ای از ابزارها و خدمات در بازار سرمایه را ارائه کنند. «تسهیلات دسترسی الکترونیک (EAF)»، سایت‌های فیزیکی هستند که مشتریان سازمان‌های کاربر می‌توانند در آن، سفارش‌های موجود در بورس اوراق بهادار را خرید و فروش کنند. «تسهیلات دسترسی الکترونیک با فعالیت‌های مجاز (EAFPA)»

خدمات اضافه‌ای ‌را فراهم می‌آورد که شامل امکان حضور نمایندگان کارگزاران در سایت، جایگزینی و به کارگیری پایانه‌های CDS و عملیات پشتیبانی محدود هستند.

۵ کارگزار خارجی به نام‌های Credit Suisse، UBS، CLSA، Macquarie و JP Morgan از سال ۲۰۰۵ فعالیت خود در مالزی را آغاز کردند.

ساعات رسمی دادوستد:

ساعات اداری: ۸:۴۵ الی ۱۷:۳۰.

ساعات دادوستد: ۹:۰۰ الی ۱۲:۳۰، و ۱۴:۳۰ الی ۱۷:۰۰

اندازه بازار:

ارزش جاری بازار تا پایان ۲۰۰۵ معادل ۲/۶۹۵میلیارد دلار (تابلوی اصلی ۶/۶۷۱میلیارد، تابلوی ثانویه ۱/۱۵میلیارد، بازار Call Warrant ۰.۷۱ میلیارد و بازار MESDAQا ۷.۸۲ میلیارد) و تعداد شرکت‌های پذیرفته شده جمعا ۰۲۷/۱ است (تابلوی اصلی ۶۵۲، تابلوی ثانویه: ۲۶۸ و بازار MESDAQ ۱۰۷).

شاخص‌های اصلی:

• شاخص مرکب کوالالامپور (KLCI)

• شاخص تابلوی اصلی (EMAS)

• شاخص محصولات مصرف‌کنندگان

• شاخص محصولات صنعتی

• شاخص ساخت و ساز

• شاخص خدمات

• شاخص مالی

• شاخص املاک و مستغلات

• شاخص معدن

• شاخص‌ کشاورزی

• شاخص‌ فن‌‌آوری

• شاخص تابلوی ثانویه

• شاخص بازار MESDAQ

• شاخص Syariah

شاخص مرکب کوالالامپور (KLCI) - که پیش‌تر شاخص مرکب KLSE نامیده می‌شد - نماگر اصلی بازار سهام به شمار می‌رود. این شاخص مرکب از ۱۰۰ شرکت شاخص صنعت مرکب از ۳۰ شرکت است. بقیه شاخص‌ها، شاخص کل سهام هستند: شاخص‌هایی که در آن بخش صنعتی یا گروه مرتبط قرار داشته یا به عنوان ترکیبی از آن شاخص شمرده می‌شوند.

اوراق قرضه قابل دادوستد:

سهام عادی، سهام ترجیحی، سهام قرضه، سهام وام، برات، اوراق قرضه، انواع وارانت، حق تقدم پذیره‌نویسی شده قابل انتقال، REIT، صندوق‌های قابل معامله در بورس (ETF)، و صندوق‌های با بنیان بسته.

سیستم دادوستد:

بورس مالزی از یک سیستم دادوستد خودکار استفاده می‌کند که از دو سیستم رایانه‌ای عمده تشکیل شده است:

• سیستم SCORE (سیستم مسیریابی سفارش رایانه‌ای و اجرا) که موتور رایانه‌ای مرکزی مسوول «جور کردن» سفارش‌ها است.

• سیستم WinSCORE (سیستم داد ستد قابل مشاهده توسط کارگزار) که مسوولیت مدیریت نظارت اعتباری، مسیریابی سفارش و دادوستد، و تایید را بر عهده دارد.

جزئیات حمایت از سهامدار:

به طور کلی، حمایت از سرمایه‌گذار در «قانون صنعت اوراق بهادار (SIA)» در سال ۱۹۸۳، «قانون کمیسیون اوراق بهادار در سال ۱۹۹۳، و قوانین و مقررات بورس اوراق بهادار برای اطمینان از بازار سهام کارآ، بی‌طرف و منظم پیش‌بینی شده است. SIA، فعالیت‌های مرتبط به امور کارگزاری که به مجوز «کمیسیون اوراق بهادار» نیاز دارد را شرح داده است. فروش استقراضی از اوت ۱۹۹۷ به حالت تعلیق در آمده است، گرچه مقررات و شروط لازم آن در SIA پیش‌بینی شده است. دادوستد بر اساس اطلاعات محرمانه منع شده است. SIA بورس اوراق بهادار را ملزم به ایجاد یک «صندوق جبران» با کمک اعضای آن در جهت جبران قصور ناشی از تعهدات شرکت‌های کارگزاری یا مدیران آنها، نمایندگان کارگزاری یا کارکنان آنها، یا انحلال شرکت‌های کارگزاری، کرده است.

همچنین شرکت‌های کارگزاری موظفند دارایی‌های مشتریان را در حساب‌های مجزا از حساب‌های دارایی‌های خود، ذخیره کنند.

منبع: sena.ir