پیش‌شرط‌های انتشار اوراق مشارکت شرکت‌های بورسی
مجوز انتشار اوراق مشارکت ۳۰۰میلیارد تومانی از سوی شورای پولی و اعتبار برای شرکت‌های بورسی در سال‌جاری، با اما و اگرهای فراوانی روبه‌رو است.
اینکه آیا این اوراق می‌توانند در فضای کنونی بازار از مقبولیت برخوردار باشند یا نه؟ چه پیش‌شرط‌های اولیه‌ای برای انتشار این اوراق موردنیاز است؟ و چه باید کرد که این اوراق بتوانند برای خریداران از جذابیت هر چه بیشتر برخوردار باشند، موضوعی است که در گزارشی که در پی می‌آید مورد بررسی قرار گرفته است.
اوراق فقط برای طرح‌های تولیدی
مطابق آیین‌نامه اجرایی انتشار اوراق مشارکت شرکت‌های پذیرفته شده در بورس که مصوب هیات دولت است، تنها شرکت‌های تولیدی مجاز به انتشار اوراق مشارکت هستند.
در ماده دوم این آیین‌نامه آمده است: «آن دسته از شرکت‌های سرمایه‌گذاری که هدف بنگاه‌داری و مدیریت شرکت‌های سرمایه‌پذیر را دنبال نمی‌کنند و تنها به خرید و فروش سهام و سایر اوراق‌بهادار با هدف کسب سود اشتغال دارند، مجاز به انتشار «اوراق مشارکت» نیستند.»
البته این ماده قانونی، تبصره‌ای هم دارد. براساس آن شرکت‌های سرمایه‌گذاری در شرایطی مجاز به انتشار اوراق مشارکت هستند که در شرکت‌های زیرمجموعه خود، شرکت تولیدی داشته باشند که 51درصد از سهام آن نیز متعلق به شرکت سرمایه‌گذاری یاد شده باشد.
توسعه معادن روی، اولین متقاضی
از میان شرکت‌های بورسی که تقاضای انتشار اوراق مشارکت داده‌اند، نام شرکت‌هایی چون توسعه معادن روی، سایپا‌دیزل و لیزینگ ایران دیده می‌شود.
اما در میان این شرکت‌ها تنها توسعه معادن روی در حال پیگیری مراحل اولیه تکمیل مدارک خود است.
کارشناس حسابداری این شرکت نیز ضمن تایید درخواست انتشار اوراق مشارکت این شرکت از سازمان بورس به خبرنگار ما، گفت: هدف اصلی از انتشار این اوراق، تامین بخشی از منابع مالی لازم برای طرح یکصد هزار تنی شمش روی این شرکت است.
سیداحمد طالبی اضافه کرد: قرار است بخشی از منابع مالی لازم برای این پروژه ۲۹۶میلیارد تومانی از محل انتشار اوراق و بخشی نیز از طریق افزایش سرمایه تامین شود.
وی در مورد رقم اوراق مشارکت این شرکت و همچنین سود قطعی و زمان انتشار اوراق گفت: درحال‌حاضر شرکت در حال تهیه گزارش‌های لازم برای ارجاع به سازمان بورس است، با این وصف نمی‌توان در خصوص موارد سوال شده نظری داد.
چرا اوراق مشارکت؟
حال باید پرسید دلایل و مزایای انتشار اوراق مشارکت برای شرکت‌های بورسی چیست؟ و آیا انتشار این اوراق می‌تواند در اوضاع فعلی بازار، موفق باشد؟
کارشناسان بازار معتقدند با توجه به اینکه درحال‌حاضر شرکت‌های بورسی برای تامین منابع مالی خود فقط به افزایش سرمایه یعنی افزایش سهام خود عادت کرده‌اند، بنابراین انتشار اوراق مشارکت که در واقع افزایش اوراق بدهی شرکت است، می‌تواند به عنوان یکی از بهترین راه‌های تامین مالی لحاظ شود.
توجیه این استدلال هم در کاهش بار مالیاتی اوراق بدهی نسبت به اوراق سهام ذکر شده است.
در واقع زمانی‌که شرکت‌ها اقدام به انتشار اوراق می‌کنند، به دلیل افزودن بار تعهدات و بدهی‌های خود موظف به پرداخت مالیات کمتری می‌شوند.
میزان مالیات متعلقه به این اوراق هم همان‌طور که در آیین‌نامه آمده، معادل 5درصد از سود اوراق است.
مالیات تنها به ناشر اوراق تعلق می‌گیرد و برای خریدار از یک سو و خرید و فروش اوراق از سوی دیگر مالیاتی وجود ندارد.
الزمات انتشار
در این خصوص نصرا... برزنی، عضو هیات‌مدیره شرکت بورس می‌گوید: انتشار این اوراق تجربه‌ای است که در دنیا اجرا می‌شود و شرکت‌های خصوصی، موسسات تجاری، شهرداری‌ها و ... به این امر مبادرت می‌ورزند که این روش از لحاظ متنوع کردن اوراق عرضه شده در بورس بسیار با اهمیت است.
وی می‌افزاید: برخی از سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند که با ریسک کمتر و بازدهی قابل قبولی، سرمایه‌گذاری کنند.
از سوی دیگر شرکت‌های منتشرکننده این اوراق می‌توانند برای ادامه فعالیت از این اهرم جدید استفاده کنند، زیرا در برخی از شرایط، سیستم بانکی پاسخگوی نیاز آنها نیست و سهامداران نیز تمایلی به افزایش سرمایه شرکت متبوع خود ندارند. همچنین در مواقعی که سازمان بورس تشخیص می‌دهد که افزایش سرمایه به نفع سهامداران جزء نیست، با این کار موافقت نمی‌کند.
وی تصریح می‌کند: بنابراین انتشار اوراق مشارکت راهکاری است برای کمک به شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران برای کسب بازدهی بهتر و بیشتر.
و اما چند پیشنهاد
تحلیلگران بازار معتقدند، با توجه به استقبال کمی که بازار به اوراق مشارکت دارد، نمی‌توان به موفقیت انتشار اوراق شرکت‌های بورسی چندان امیدوار بود.
این امر زمانی تقویت می‌شود که شرکت «ایران خودرو» که اولین تجربه انتشار اوراق مشارکت با سود ۱۹درصد را داشت، نتوانست توجه چندانی را از سوی بازار برای اوراق منتشره خود به دست آورد.
از سوی دیگر اوراق مشارکت منتشره از سوی شرکت‌های بورسی باید دارای جذابیت‌های زیادی برای خریداری باشد. بخشی از این جذابیت‌ها می‌تواند از سوی سازمان و بخشی نیز از سوی خود شرکت منتشرکننده اوراق تامین شود.
سازمان بورس به عنوان نهاد ناظر می‌تواند با سخت‌گیری برای افزایش سرمایه شرکت‌ها را به سمت انتشار اوراق تشویق کند. همچنین باید ترتیبی اتخاذ شود که اوراق مشارکت شرکت‌ها قابلیت تبدیل به سهام را داشته باشند.
از آن طرف شرکت‌های منتشرکننده اوراق نیز می‌توانند با انتخاب طرح‌های زودبازده سرمایه‌گذاران و خریداران را به سمت اوراق خود ترغیب کنند.
تنوع ابزار مالی
نیاز بازار به تنوع ابزار مالی برای تسهیل معاملات امری بدیهی است. باید توجه کرد که در شرایطی مثل امروز که بازار در شرایط خوبی قرار دارد، انتشار اوراق نمی‌تواند چندان جذاب باشد.
سودده بودن بخش‌های دیگر اقتصادی، اطمینان نداشتن به ماهیت شرکت منتشرکننده اوراق، ریسک بالای خرید اوراق و... از جمله مواردی هستند که هرچه بیشتر به دور شدن اوراق و خریدار از همدیگر کمک می‌کنند.
سازمان بورس باید شرایطی فراهم کند که خریداران اوراق، دید کامل و مانعی از شرکت منتشرکننده داشته باشند. بخشی از این امر هم در سایه رتبه‌بندی شرکت‌ها میسر خواهد بود. از سوی دیگر فرهنگ‌سازی برای آشنایی بازار با این ابزار تامین مالی و شناساندن مزایای خرید آن می‌تواند به موفق بودن هر چه بیشتر انتشار اوراق مشارکت در بازار کمک کند.
برزنی با اشاره به پیش‌شرط لازم برای انتشار این اوراق نیز می‌گوید: این‌کار مستلزم وجود موسسات رتبه‌بندی یا شرکت‌های تامین سرمایه است که این اوراق را رتبه‌بندی کنند. به این منظور باید ساختار مالی شرکت‌های ناشر، تجزیه و تحلیل شود و پذیرش اوراق، تنها در شرکت بورس انجام نشود.
بحران اعتماد
برزنی، ادامه می‌دهد: در این‌حال باید موسسات یاد شده که مسوولیت آنها تعریف شده است، تضمین‌های لازم را به سرمایه‌گذاران بدهند تا آنها نیز با اطمینان خاطر بیشتری به خرید اوراق مورد نظر بپردازند.
وی سپس خاطرنشان کرد: هنگامی‌که یک موسسه رتبه‌بندی، درجه پایین‌تری را برای شرکت‌های پرریسک مشخص کند، سرمایه‌گذار با دید روشن‌تری سرمایه‌گذاری می‌کند و اطمینان بیشتری خواهد داشت، بنابراین انتشار این اوراق بدون حضور موسسات یاد شده، ممکن است خسارات جبران‌ناپذیری وارد کند.
اگر شرکتی مجوز انتشار اوراق را دریافت و اوراق را عرضه کند و بعد قادر به بازپرداخت نباشد، خسارت زیادی متوجه سهامداران جزء خواهد شد و «بحران اعتماد»، بازار را فرا خواهد گرفت. بنابراین اگر قرار است حرکتی آغاز شود، باید پیش‌شرط‌ها را رعایت کرد.
برزنی درباره تاثیر انتشار این اوراق بر قیمت سهام شرکت‌های ناشر می‌افزاید: هنگامی‌که شرکتی منابع جدیدی در اختیار داشته باشد، می‌تواند برنامه‌های شرکت را به مرحله اجرا برساند و درآمد خود را افزایش دهد، بنابراین به‌طور قطع در قیمت سهام شرکت تاثیرگذار خواهد بود.
وی در پایان می‌گوید: انتشار اوراق مشارکت از سوی شرکت‌ها، طیف وسیع‌تری از سرمایه‌گذاران را با درجات متفاوت ریسک‌پذیری، به سمت بازار جذب کرده و در رونق بازار بسیار موثر خواهد بود.
ارسال نظر