برنامه‌های جامعه حسابداران رسمی برای پیوستن به مجامع بین‌المللی حسابداری

اولین نشست سومین شورای عالی جامعه حسابداران رسمی‌ایران با حضور وزیر محترم امور اقتصادی و دارایی و با شرکت اعضای شورای عالی دوم و همچنین اعضای هیات نظارت و هیات مدیره برگزار شد. در این جلسه رییس شورای عالی دوم گزارشی از عملکرد این شورا ارائه کرد و سپس وزیر امور اقتصادی و دارایی سخنانی در ارتباط با ارتقای کیفیت کار حسابرسی، آموزش و اعتلای حرفه گفته و از خدمات اعضای شورای عالی دوم با اهدای لوح تقدیر قدردانی کردند.

پس از برگزاری این جلسه با آقای دکتر علی اصغر کبوته، عضو هیات مدیره و قائم مقام دبیرکل جامعه گفت‌وگویی انجام شد که بخشی از آن از نظر خوانندگان می‌گذرد:

اولین گردهمایی سومین شورای عالی جامعه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

یکی از بندهای دستور این جلسه یا گردهمایی آشنایی، همراهی و همدلی و تبادل نظر درباره برنامه‌های آتی جامعه بود، این جلسه در محیطی کاملا تفاهم‌آمیز و همراه با صمیمیت و به دور از هر گونه تشنج، برگزار شد. به نحوی که در همان لحظات اولیه موضوع انتخاب هیات رییسه شورای عالی به اتمام رسید.

به نظر جنابعالی مهم‌ترین اموری که شورای عالی ممکن است در برنامه‌های خود بگنجاند که بتواند به هدف «ارتقای جامعه» برسد، چیست؟ و مهم‌ترین مشکلات جامعه که در‌حال‌حاضر پیش روی شورای عالی سوم قرار دارد، کدامند؟‌

در مورد مهم‌ترین امور، اعضای محترم شورای عالی، برنامه‌های خود را اعلام خواهند کرد. اما یکی از مهم‌ترین مسائل و مشکلاتی که پیش روی جامعه و شورای عالی سوم قرار دارد، با توجه به این که جامعه حسابداران رسمی‌ایران یک تشکل جوان است، هنوز مردم و مسوولان شناخت کافی یا درستی از آن ندارند، البته در دوره‌های قبلی در این زمینه اقداماتی به عمل آمده، ولی کار انجام شده متناسب با شرایط فعلی جامعه نیست، بنابراین موضوع شناساندن جامعه و دامنه خدمات آن به مردم و مسوولان، به لحاظ گستره و کیفیت خدماتی که از سوی اعضای جامعه می‌تواند به کشور ارائه شود، از مهم‌ترین موضوعات پیش روی شورای عالی است که چنانچه با کمک رسانه‌های گروهی و به خصوص صدا و سیما به شکل گسترده‌ای برنامه‌ریزی شود، بیشتر تاثیرگذار خواهد بود. البته این ناآشنایی منحصر به مردم نیست و بسیاری از مسوولان نیز متاسفانه شناخت کافی از خدمات جامعه ندارند و این موضوع سبب کندشدن جریان رشد جامعه و بروز نیافتن اثرات مثبت حاصل از خدمات این حرفه در اقتصاد کشور شده است. در حالی که کشور به طور گسترده‌ای از بیماری مفاسد اقتصادی رنج می‌برد و بسیاری از مسوولان هنوز باور ندارند که با پشتیبانی از حسابرسی علمی‌و سیستماتیک و تقویت جامعه حسابداران رسمی‌و گسترش آن می‌توان از بسیاری از این مفاسد جلوگیری کرد.

این موضوع مسوولیت دست‌اندرکاران جامعه اعم از شورای‌عالی، هیات‌مدیره و حتی رسانه‌های عمومی ‌را بسیار سنگین می‌کند. چون انتظار اعضا از شورای عالی سوم و هیات‌مدیره تدوین برنامه‌ای است که بتواند این مهم را به انجام برساند.

به غیر از آنچه که مربوط به شناخت مردم و مسوولان از جامعه است و امیدواریم مورد توجه اعضای شورای عالی نیز قرار گیرد، چه انتظارات دیگری وجود دارد؟

موضوعی را که در اینجا باید توضیح بدهم مربوط به «فاصله انتظارات» است.

بسیاری از مسوولان که شناخت ناقصی از جامعه و به طور کلی از حرفه حسابرسی دارند، انتظار دارند که تمامی‌مشکلات و گرفتاری‌های اقتصادی و یا حتی تمامی‌ مفاسد اقتصادی از طرف حرفه حسابرسی که در حال حاضر در سازمان حسابرسی و جامعه حسابداران رسمی‌ایران خلاصه می‌شود، پاسخ داده شود. در حالی که این درک درستی از واقعیت موضوع نیست.

به زبان ساده‌تر‌، حسابرس، صورت‌های مالی دوره‌های قبل را مورد رسیدگی قرار می‌دهد، بنابراین اصل «اثربخشی» حسابرسی به عنوان یک حرفه و یا به عنوان یک دانش کاربردی، اثرات پیشگیری کننده آن است که متاسفانه قابل اندازه‌گیری نیست و تا زمانی که مسوول یا مسوولان شناخت درستی از تاثیر پیشگیری کننده

این حرفه نداشته باشند، برآورده کردن این انتظارات نیز در سیستم‌های حسابرسی متداول فعلی، امکان پذیر نیست.

آیا مشکلات و مسائلی با سازمان امور مالیاتی و یا سازمان بورس و اوراق بهادار دارید؟ چه برنامه‌هایی برای رفع آنها دارید؟

خوشبختانه با نشست‌هایی که تاکنون داشته‌ایم و همایش‌هایی که برگزار شده است و همچنین حسن نیت مسوولان سازمان امور مالیاتی، مشکل قابل توجهی که مانع از انجام و یا سبب کندی کار در امور حسابرسی مالیاتی بر اساس ماده ۲۷۲ شود، وجود ندارد. اگر هم مشکل خاصی پیش بیاید از طریق هیات هماهنگی یا سازمان و جامعه حل و فصل می‌شود. اما درباره سازمان بورس و اوراق بهادار هنوز ناهمواری‌هایی در ارتباطات وجود دارد. به این معنی که با اجرای قانون جدید بازار سرمایه مصوب ۱/۹/۱۳۸۴ و پررنگ‌تر شدن نقش ناظر بازار سرمایه، سازمان بورس و اوراق بهادار نیاز بیشتری به شفاف سازی واحدهای پذیرفته شده در بورس دارد و اتکای این سازمان نیز کار حسابرسان است که طبق قانون باید از اعضای جامعه انتخاب شوند.

در خصوص نحوه ارتباط موسسه‌های عضو جامعه با سازمان بورس و همچنین روابط جامعه با سازمان، دستورالعملی تهیه شده که به تصویب شورای عالی بورس رسیده است، ولی متاسفانه در دستورالعمل مزبور، موارد محدودکننده‌ای برای جامعه و موسسات عضو جامعه منظور شده است که در مواردی این محدودیت‌ها با قوانین موجود نیز سازگار نیست.

با توجه به مسوولیت سنگینی که مسوولان بازار سرمایه در مقام ناظر و همچنین، پاسخگویی سهامداران، به خصوص سهامداران جزء دارند آیا به آنها حق نمی‌دهید که برای ایجاد شفافیت در بازار، مقررات سخت‌تری را ایجاد کنند؟

واقعیت این است در شرایط فعلی که اجرای اصل ۴۴، خصوصی سازی و کاهش تصدیگری‌های اقتصادی دولت در دستور کار قرار دارد، به طور قطع مسوولیت سنگینی بر دوش اداره‌کنندگان سازمان بورس است و حتی جامعه نیز در این مورد ‌باید صمیمانه و با درک مسوولیت مدیران سازمان بورس، نهایت تلاش و کوشش خود را در جهت کمک به ایجاد شفافیت بیشتر در بورس به عمل آورد.

اما اعتقاد دارم فقط با تصویب دستور‌العملی از سوی یک نهاد قانونی مثل سازمان بورس برای یک نهاد قانونی دیگر چون جامعه حسابداران رسمی، به خصوص با توجه به تناقض‌های دستورالعمل مزبور با قوانین موجود، نمی‌توان به هدف رسید. «جامعه» باید توجه داشته باشد که نیازها و خواست‌های سازمان بورس به عنوان یکی از بزرگ‌ترین متولیان اجرای اصل ۴۴ چیست و براساس یک برنامه و با تفاهم کامل و متقابل نسبت به تامین نیاز سازمان بورس اقدام کند.

برای ایجاد روابط بین‌المللی، شورای عالی سوم و هیات‌مدیره چه برنامه‌هایی خواهند داشت؟

در دوره‌های قبل قدم‌هایی از قبیل عضویت (غیرپیوسته) در IFAC و یا امضای تفاهمنامه همکاری با ACCA برداشته شده است، اما این اقدامات در شرایط فعلی جامعه، کافی نیست. اکنون جامعه حسابداران رسمی‌ایران در سطح جوامع حرفه‌ای جهانی به عنوان یک مرجع حرفه‌ای و قانونی مطرح است، به نحوی که اگر در هیات مدیره انجمن حسابداران یک کشور صنعتی، تغییراتی داده شود بلافاصله موضوع را به اطلاع جامعه می‌رسانند. این امر نشان دهنده اعتبار و اهمیتی است که جوامع حرفه‌ای دیگر و حتی جوامع حرفه‌ای کشورهای صنعتی برای جامعه حسابداران رسمی‌ایران قائلند.

ولی متاسفانه ارتباط متقابل ما با این جوامع بسیار اندک و منفعلانه است. این ارتباطات باید تقویت شود و نگرانی از رفت و آمد با این انجمن‌ها وجود نداشته باشد. در همین زمینه یکی از مواردی که می‌تواند مطرح و پیگیری شود، ایجاد کنگره منطقه‌ای حسابداران رسمی ‌با کشورهای عضو «اکو» است که می‌تواند در آینده گسترش یابد.