غلامحسین دوانی *
چندگاهی است که جامعه حسابداران از چند جهت مورد بی‌مهری از طرف اعضا و غیراعضا واقع شده است. از یک سو به دفعات، موضوع نظارت بر عملکرد جامعه حسابداران رسمی از طرف سایر مراجع غیرحرفه‌ای مطرح می‌شود. به تازگی نیز چند نفر از حسابداران رسمی که در بزنگاه انتخابات شروع به مقاله نوشتن کرده‌اند و به ظاهر در انتخابات شورای‌عالی جامعه هم بی‌نصیب بوده‌اند، شعارهای انتخاباتی را تکرار می‌کنند که در این رابطه می‌توان به یکی از یادداشت‌های مندرج در روزنامه اشاره کرد.

نامبرده مقاله خود را با ذکر چند پرسش به چاپ رسانیده و در ظاهر از پاسخ‌های آن ادعای بی‌اطلاعی کرده است. شاید بخشی از این پرسش‌ها بدانجا بازگردد که شورای عالی دوم جامعه حسابداران رسمی گزارش عملکرد خود را به رغم آماده بودن به اعضا ارائه نداد. قرار بود. این گزارش روز انتخابات بین اعضای جامعه توزیع شود که به دلیل تذکر هیات عالی نظارت مبنی بر اینکه ممکن است این گزارش جنبه تبلیغات داشته باشد، از توزیع آن خودداری شد.
بنابراین جهت اطلاع همه اعضای جامعه اعلام می‌‌شود که به استناد گزارش عملکرد شورای عالی دوم جامعه حسابداران در سال‌های ۸۵-۱۳۸۴ از پرونده‌های ارجاعی به هیات‌های انتظامی تعداد ۱۰۲ پرونده تخلف قطعی اعلام و رای متناسب با تخلف منطبق با اساسنامه جامعه حسابداران رسمی صادر و به افراد یا موسسات متخلف ابلاغ شده که این آرا شامل بوده است.
شورای عالی جامعه به‌استناد اساسنامه جامعه و برای حفظ حرمت اعضای جامعه با انتشار عمومی آن مخالفت کرده و فقط آرای تعلیق در روزنامه رسمی چاپ شد. به نظر می‌رسد بیشتر اعضای جامعه این موضوع را می‌دانند به ویژه کسانی که خود در دایره این آرا بوده‌اند. بنابراین اظهار بی‌اطلاعی یا طرح پرسش‌های معنی‌دار به ویژه توسط افراد خاص‌ تردیدهایی را ایجاد می‌کند. حسابداران رسمی در همه گزارشات حسابرسی کلمه «منصفانه» را در اظهارنظر خود برای دیگران به‌کار می‌برند. شرط احتیاط و عقل آن است که همین کلمه را در مورد خودمان هم به کار ببریم و منصفانه مقاله بنویسیم.
«آنجا که می‌گوییم افراد فعال از حرفه خارج شده‌‌اند» منظور کدام فعال حرفه‌ای است؟ آیا آنان که پاسپورت و اقامت کشورهای دیگر را گرفته‌اند و برای سرکشی به ایران می‌آیند، فعال حرفه‌ای در ایران هستند؟
آیا کسانی که تحت نام موسسه 3 الی 4 نفر نیمه وقت، پاره‌وقت و چند وقته به نام «موسسه حسابرسی» و «حسابدار رسمی» مشغول کار هستند، فعال حرفه‌ای تلقی می‌شوند؟ کدام فعال حرفه‌ای است که نداند حسابدار رسمی یا موسسه حسابرسی نمی‌تواند در یک زمان به یک مشتری همه نوع خدمات حسابداری و حسابرسی را ارائه کند؟! به طور اتفاقی جامعه حسابداران رسمی ایران از طریق بررسی وب‌گاه روزنامه رسمی متوجه شد که برخی به اصطلاح فعالان حرفه حسابرسی همه‌گونه خدمات حسابرسی را همزمان به یک صاحبکار ارائه می‌دهند!! و سازمان امور مالیاتی هم بعنوان نماینده دولت، یقه برخی از این افراد و موسسات را گرفته که دوستان نیک می‌دانند چه شده است، بنابراین بازی «کی بود کی بود من نبودم» در شرایط کنونی تماشاچی نخواهد داشت.
کدام فعال حرفه‌ای است که نداند حجم کل بازار حسابرسی کشور حدود ۶۰میلیارد تومان است که ۳۰میلیارد تومان در اختیار سازمان حسابرسی و ۳۰میلیارد تومان دیگر در اختیار ۱۳۷ موسسه و ۲۰۰ نفر حسابدار رسمی است؟
کدام فعال حرفه‌ای است که با دسترسی به آمار و اطلاعات بازار حسابرسی جهان نداند درآمد موسسه حسابرسی رتبه اول کشور یونان معادل 57میلیارد تومان برابر کل بازار حسابرسی ایران است؟! آیا این موسسه حسابرسی یونانی هم انحصارگر است و حداقل باید اعدام شود!
چگونه به خود اجازه می‌دهیم مدعی جامعه شویم، ولی یک قدم مفت و مجانی برای حرفه بر نمی‌داریم؟ آنانی که مدعی ارتباط با موسسات بین‌المللی هستند و یک نفره معادل برخی موسسات، درآمد و سرمایه‌گذاری دارند دیگر چرا می‌نالند! خدا بیشترش کند!
در آستانه انتخابات شورای عالی شاهد انتشار مقالات متعدد از طرف کاندیداها بودیم که در آن طرح مباحثی همچون مبارزه با انحصار در حرفه حسابرسی هم مطرح شده بود. غافل از آنکه موسسات دارای درآمد بالا (از دیدگاه این دوستان) در قبل از تاسیس جامعه حسابداران رسمی به وجود آمده و معیشت 40 الی 50 نفر را عهده‌دار هستند (نه 3 الی 5 نفر پاره وقت و نیمه وقت).
نمایه زیر درآمد ده موسسه برتر حسابرسی ایران در سال‌های ۸۵- ۱۳۸۴ را نمایش می‌دهد.
1384 1385
رتبه درآمد به میلیون ریال دلار رتبه درآمد به میلیون ریال دلار
1 12444 1352608 1 14000 1521806
۲ ۱۱۴۰۳ ۱۲۳۹۴۵۶ ۲ ۱۰۹۵۰ ۱۱۹۰۳۸۲
3 10142 1102391 3 9929 1079368
۴ ۹۹۱۴ ۱۰۷۷۷۲۸ ۴ ۹۴۷۴ ۱۰۲۹۷۸۲
5 9815 1066965 5 9118 991086
۶ ۸۴۴۴ ۹۱۷۹۴۲ ۶ ۸۴۲۳ ۹۱۵۵۴۳
7 7094 771087 7 8300 834782
۸ ۶۲۷۱ ۶۸۱۶۳۰ ۸ ۶۳۰۰ ۷۹۰۲۱۷
9 5750 625000 9 5412 728260
۱۰ ۵۷۱۸ ۶۲۱۵۲۱ ۱۰ ۴۸۸۶ ۶۷۰۱۸۷
جمع کل 86995 9455978 جمع کل 89709 9752006
برخی از این موسسات دارای سابقه فعالیت بیش از سه دهه و حداقل دارای ۵۰ الی ۷۰ نفر پرسنل هستند و اعتبار و شهرت خود را از قدمت و سابقه به دست آورده­اند. حرفه حسابرسی بیش از سایر حرفه­ها به «اعتبار و شهرت» بستگی و دوام دارد و بر همین اساس هم صاحبکاران در انتخاب حسابرسان خود تصمیم می­گیرند. بدیهی است برای پایداری اعتبار و شهرت موسسات ناچار، سقف کاری خود را از طریق افزایش ظرفیت متناسب با کارکنان حفظ کنند و این الفبای این حرفه است که شاید مدعیان و فعالان حرفه از آن بی­اطلاع هستند!
شاید نتیجه آرای انتخابات شورای عالی جامعه حسابداران بتواند به عنوان یک قرینه مناسب جهت آن عده از دوستان که بر اشتباه خود را فعال حرفه­ای می‌دانند مطرح شود. زیرا در یک جامعه حرفه­ای فعال بودن گزافه­گویی نیست، بلکه اعتبار به «شهرت، دانش و‌ توانایی» بستگی دارد نه چیز دیگر. در حرفه حسابرسی فعال بودن نه به سن و سال است و نه به معلومات دانشگاهی مکتسبه چهل سال پیش، بلکه فعال حرفه­ای در رشته حسابرسی کسی است که معیشت زندگی خود را از این حرفه به دست می­آورد و دانش و معلومات کتابی خود را با تجربه عملی روزآمد می­سازد و اعتبار حرفه­ای خود را با حضور در عرصه حسابرسی کشور خرج می­کند.
اجازه بدهید بدون تعارف صحبت کنیم. آیا نگارنده مقاله و همراهان ایشان علاقه‌مند به انتشار عام آرای انضباطی جامعه حسابداران رسمی هستند؟


* حسابدار رسمی