اخراج قریب‌الوقوع تابلو چهارمی‌ها از بورس
گروه بورس- روابط عمومی و اطلاع‌رسانی بورس اوراق بهادار تهران (شرکت سهامی‌عام) بخش دیگری از سوالات و دیدگاه‌های مطرح شده سهامداران در مجمع عمومی عادی سالانه را همراه با پاسخ آن منتشر کرد.
در مجموعه‌ای از این پرسش‌ها سهامداری پرسیده است: آیا امکان پذیرش سهام شرکت بورس با توجه به قوانین و مقررات جاری و اساسنامه شرکت وجود دارد؟

شرکت بورس هم در پاسخ آورده است: برای پذیرش شرکت در بورس اوراق بهادار تهران باید ضوابط و شرایط پذیرش رعایت شود که از جمله این ضوابط، مدت فعالیت شرکت است. برای پذیرش شرکت در تابلوی اصلی، لازم است حداقل دو سال از فعالیت شرکت گذشته باشد. ضمن اینکه طبق ماده 16 اساسنامه شرکت بورس، پذیرش شرکت در بورس اوراق بهادار و بازارهای خارجی منوط به موافقت سازمان بورس است که از این بابت مشکلی وجود ندارد.
در سوال دیگری در مورد حقوق سهامداران جزء پرسیده شده و آمده است: در مورد حقوق سهامداران جزء شرکت‌هایی که به تابلوی چهارم می‌روند و حتی نسبت به خروج آنها اقدام شده، چه راهکاری پیش‌بینی شده است؟ در سال‌های قبل شرکت‌های بزرگ (بنیاد‌ها و خیریه‌ها) را مجبور به خرید سهام به قیمت تابلو و یا مبلغ اسمی می‌کردند تا به اطمینان سهامداران آنها نسبت به شرکت‌های بورس لطمه‌ای وارد نشود و خسارت اندک شود.
شرکت بورس نیز در پاسخی آورده است که: در دستورالعمل اجرای معاملات تابلوی غیررسمی چنین موضوعی پیش‌بینی نشده است. ولی توصیه به سهامداران عمده برای خرید سهام سهامداران خرد از طریق مدیریت بازار صورت می‌گیرد. نمونه آن تعهد خریدار سهام شرکت آریاالکترونیک ایران برای خرید سهام از سهامداران جزء بوده است. با وجود گذشت بیش از 10ماه از ایجاد تابلوی چهارم، سهامداران جزء تمایل زیادی به فروش سهام خود نداشته‌اند و حجم معاملات به نسبت پایین است.
بیش از ۳۳۴هزار کد جدید
سهامداری در مورد تعداد کدهای جدید ایجاد شده بعد از تشکیل شرکت بورس پرسیده و گفته از زمان تشکیل «شرکت»، چند کد جدید ایجاد شده است؟
از سوی دیگر، شرکت در پاسخ آورده است: از تاریخ تاسیس شرکت بورس ۱۵/۹/۱۳۸۵ تا پایان تیر ماه‌ امسال تعداد ۳۹هزار و ۳۳۴ کد جدید معاملاتی ایجاد شده است.
سهامدار دیگر این پرسش را مطرح کرده است: قرار بود شرکت‌ بورس کارت‌هایی تهیه کند که سهامداران بتوانند سود تمام شرکت‌ها و اطلاعات سهام خود را از طریق آن به دست آورند. آیا برای تهیه این کارت‌ها اقدامی شده است؟
مجری بازار سرمایه هم در پاسخ آورده است: این موضوع مربوط به شرکت سپرده‌گذاری مرکزی و تسویه وجوه است که در برنامه آنها قرار دارد و سپرده‌گذاری Post trade خدمات بیشتری به سهامداران ارائه خواهد کرد. با این وجود شرکت سپرده‌گذاری مرکزی از شرکت‌های بورسی که تمایل به دریافت خدمات مربوط به اداره سهام و نیز پرداخت سود سهام دارند، دعوت کرده است.
پایان شهریورماه، زمان نهایی برای تابلوی چهارمی‌ها
سهامدار دیگری هم پرسیده که در تابلوی چهارم آیا اجباری برای انجام معاملات عمده و خرد از طریق بورس وجود دارد؟ تکلیف تابلوی چهارم در خصوص خروج از بورس چیست؟
پاسخ شرکت بورس نیز به این پرسش این است که با توجه به اینکه کل سهام شرکت‌های حاضر در تابلو چهارم (غیررسمی) در بورس پذیرفته شده است، بنابراین همه معاملات سهام این شرکت‌ها اعم از عمده و خرد تا زمانی که در این تابلو درج هستند، از طریق بورس صورت می‌گیرد. چرا که در غیر این صورت مشمول معافیت‌های مالیاتی ماده 143قانون مالیات‌ها نخواهند شد. طبق نظر شورای بورس، آخرین تاریخ اعلام شده برای تعیین تکلیف شرکت‌های تابلوی چهارم، پایان شهریور ماه 1386 است. برای معامله سهام این شرکت‌ها در بازار خارج از بورس (OTC) نیز مذاکرات و اقداماتی در حال انجام است ولی بسیاری از این شرکت‌ها شرایط لازم را ندارند و از بورس حذف خواهند شد.
مهر ۸۶ با «ATOS»
زمان نهایی عملیاتی شدن نرم‌افزار «اتوس» سوال بعدی است که شرکت بورس هم در جواب این سوال آورده است: آخرین پیش‌بینی شرکت مدیریت فناوری بورس درباره عملیاتی شدن نرم‌افزار «اتوس» مهر 1386 است. از این نرم‌افزار معاملاتی پیشرفته هم اکنون در 14بورس دنیا استفاده می‌شود. این نرم‌افزار قابلیت‌ها و امکانات مناسبی برای تسریع در اجرای معاملات و مدل‌های متنوعی برای اجرای معاملات از قبیل معاملات بلوک به طور جداگانه، فروش استقراضی و معاملات اعتباری فراهم می‌آورد. همچنین دیدگاه استفاده‌کنندگان و مقامات مربوطه در نحوه استفاده از امکانات این سیستم برای روان شدن معاملات، مهم است و بنابراین امکانات نرم‌افزار به خودی خود باعث شفافیت نمی‌شود، ضمن اینکه بحث اصلی شفافیت اطلاعاتی مربوط به شرکت‌های پذیرفته شده است.
حذف تدریجی تالارها
سوال بعدی هم ضمن اشاره به «ATOS» در مورد ضرورت ادامه فعالیت تالارها است. در این سوال آمده است: آیا با راه‌اندازی سیستم «اتوس» باز هم فعالیت تالارها ضروری است؟ چرا مانند بسیاری از کشورها، تالارها از جمله حافظ و سعدی را جمع نمی‌کنید؟
شرکت بورس هم در مقام پاسخگویی این‌گونه آورده است: برای حذف تالارها فراهم بودن امکانات و شرایط مناسب، ضرورت دارد. در حال حاضر با توجه به اینکه اکثر سهامداران از طریق مراجعه به بورس به اطلاعات مورد نیاز خود دست می‌یابند و امکانات اینترنتی در اختیار کلیه فعالان بازار به خصوص سهامداران جز نیست، بنابراین تا تامین شرایط لازم، این تالارها همچنان به فعالیت خود ادامه خواهند داد. یکی از اهداف قانون برنامه سوم توسعه، نگاه فرهنگی به گسترش بازار و ایجاد تالارهای مناطق بوده است. درست است که با وجود این نرم‌افزار نیازی به حضور در مکان فیزیکی تالارها نیست اما در مقایسه با سایر کشورها زیرساخت‌ها و شرایط فرهنگی نیز باید مورد توجه قرار گیرد. به هر حال مکان‌هایی برای مشاوره سرمایه‌گذاری و ارائه خدمات سرمایه‌گذاری ضرورت دارد.
راه‌اندازی 55ایستگاه جدید معاملاتی
در سوالی دیگر مطرح شده است، برای شرایط معاملاتی برابر برای کارگزاران چه اقداماتی انجام شده است؟
اما پاسخ شرکت بورس را هم بخوانید که آورده است: اگر منظور از شرایط معاملاتی برابر، داشتن ایستگاه کاری در تالار حافظ و سعدی است، شرکت بورس به تازگی 55ایستگاه جدید در این دو تالار و دیگر تالارهای اختصاصی و منطقه‌ای با توجه به تعهدات کارگزاران و سایر شرایط مربوط واگذار کرده است. اگر منظور از شرایط معاملاتی برابر، زمان ورود به سامانه معاملاتی است، این امکان فراهم است.
به هر حال کارگزاران می‌توانند محصولات و خدمات متنوع ارائه کنند و شبکه کارگزاری خود را توسعه دهند و بورس از این موضوع استقبال می‌کند.
درآمد 280میلیون تومانی شرکت از فروش اطلاعات
سهامداری در مورد استفاده از راه‌هایی برای افزایش درآمد شرکت این پرسش را مطرح کرده است که: چرا شرکت نسبت به کسب درآمد از راه‌های دیگر از قبیل فروش اطلاعات به سرمایه‌گذاران، افزایش حق درج شرکت‌های پذیرفته شده، ارائه سمینارهای کوتاه‌مدت و دوره‌های آموزشی اقدام نمی‌کند؟
حال پاسخ شرکت بورس را بخوانید: هم‌اکنون 280میلیون تومان از محل فروش اطلاعات، عاید شرکت می‌شود که این رقم در قرارداد شرکت مدیریت فناوری بورس، لحاظ شده است. علاوه‌بر این، هیات‌مدیره شرکت ارائه خدمات مشاوره‌ای در زمینه آماده‌سازی شرکت‌ها برای ورود به بورس را تصویب کرده است که البته به لحاظ تضاد منافع احتمالی، قلمرو ارائه خدمات و نوع همکاری باید با احتیاط زیادی تعیین شود. اجرای برنامه‌های آموزشی و سمینارهای کوتاه‌مدت نیز مورد توجه است ولی این برنامه‌ها با هدف کسب سود اجرا نمی‌شود و منافع غیرمستقیم آن برای شرکت و بازار مهم است. درباره دوره‌های آموزشی بازار سرمایه که از سوی موسسات دیگر در حال حاضر ارائه می‌شود ترجیح شرکت، تقویت آنها به جای رقابت است.
سقف حق درج شرکت‌های پذیرفته شده در بورس توسط سازمان تعیین شده و ملاک عمل شرکت است. ضمن اینکه با افزایش حق درج، نباید جذابیت ورود به بورس را برای شرکت‌ها کاهش داد.
توجه کنید که شرکت‌های پذیرفته شده در بورس هزینه‌های زیادی برای افشای اطلاعات، متحمل می‌شوند که از جمله ارائه بودجه حسابرسی شده و صورت‌های میان دوره‌ای را می‌توان نام برد.
پوشش هزینه تالارها
شماری از سهامداران همچنین درباره نحوه عملکرد تالارها و دلایل پرداخت هزینه‌های آنها از سوی «شرکت» سوال کرده‌اند که شرکت بورس هم در پاسخی مفصل به تشریح این وضعیت پرداخته است:
در تقسیم‌بندی وظایف نظارتی و وظایف اجرایی، فعالیت تالارهای منطقه‌ای در مجموعه وظایف اجرایی قرار می‌گیرد و بنابراین اداره آن با بورس اوراق‌بهادار تهران است. هر چند گسترش جغرافیایی فعالیت بورس براساس قانون برنامه چهارم، بر عهده شورای بورس نهاده شده و انتظار می‌رود بخشی از هزینه‌های این تالارها از محل منابع در اختیار شورای بورس جبران شود. از طرف دیگر با اجرای سیاست‌های جدید بورس تهران مبنی بر واگذاری تالارها به کارگزاران و اعمال اصلاحات ساختاری در تالارهای منطقه‌ای، انتظار می‌رود هزینه‌های این تالارها به طور قابل توجهی کاهش یابد.
تالارهای منطقه‌ای با هدف گسترش شبکه بازار سرمایه و دسترسی عموم به محصولات بازار سرمایه ایجاد شده‌اند. تالارها توانستند، منابع جدیدی برای بازار جذب کنند و بخش عمده‌ای از هزینه‌های خود را پوشش دهند و با برنامه‌های اصلاح ساختار به مرور توجیه اقتصادی خواهند داشت. عنایت داشته باشید که چنانچه شرکت بورس نتواند دسترسی مردمی را که خارج از تهران هستند به بازار سرمایه فراهم کند، مجوز تشکیل شرکت‌های بورسی جدیدی صادر خواهد شد که در نهایت می‌تواند تاثیر منفی بر «شرکت» داشته باشد. همچنین در تعیین کارمزدهای شرکت به هزینه‌های اداره تالارهای منطقه‌ای توجه شده است.
تالارهای منطقه‌ای بخشی از وظایف اجرایی و عملیاتی است که اداره آن بر عهده شرکت بورس است. از ابتدای سال ۸۶ مبلغ ۴/۱ در هزار کارمزد معاملات تعیین شده است که هزینه‌های تالارها را پوشش خواهد شد.
ابتدای شهریور، زمان رفتن به ساختمان جدید
در سوال دیگری سهامداری از چگونگی خریداری محلی برای فعالیت‌های شرکت سوال کرده و شرکت هم پاسخ داده است: با توجه به تحولات قیمت در بازار مسکن و توافق شرکت بورس و سازمان، مقرر شد شرکت بورس در ساختمان حافظ مستقر و سازمان بورس به ساختمان جدید در خیابان ملاصدرا منتقل شود. از آنجا که تجهیز ساختمان جدید سازمان بورس زمان‌بر است، امیدواریم تا پایان مرداد این نقل مکان عملی شود.
اما سوالی در مورد مزیت‌های داشتن سهام شرکت‌ بورس برای شرکت‌های غیربورس مطرح شد که در پاسخ به این سوال آورده شده است: می‌تواند یک مزیت با منافع متقابل باشد. چون مشارکت در تصمیم‌سازی و نیز نظارت بر بورس را که به عنوان بازار دست دوم معاملات سهام آنها فعالیت می‌کند، فراهم می‌آورد. به هر حال هر شرکت باید براساس استراتژی سرمایه‌گذاری خاص خود تصمیم به خرید سهام شرکت‌های دیگر بگیرد.
صندوق‌های قابل معامله و صکوک در راه بورس
سوال دیگری نیز بدین مضمون مطرح شده است که: «یکی از اهداف شرکت در سال 86 استفاده از ابزارهای مالی جدید در بورس اوراق بهادار است. فهرست ابزارهای مالی که قصد دارید در بازار به کار ببرید را اعلام کنید و در ضمن عملیات اجرایی برای کاربردی کردن آنها چیست؟»
پاسخ شرکت به سوال مزبور اینگونه عنوان شده که صندوق‌های قابل معامله در بورس و صکوک از ابزار‌هایی هستند که انتظار می‌رود در آینده نزدیک به مجموعه ابزارهای مالی قابل معامله در بورس اضافه شوند. در این رابطه اقدامات و مطالعات اولیه در دست اجرا است و نتیجه مطالعات برای کسب مجوزهای لازم به مراجع دارای صلاحیت ارائه خواهد شد.
باز هم ماده 57 و 120میلیارد تومان بلاتکلیف
ماده ۵۷ دغدغه سهامداران نیز هست. در سوالی آمده است: «تکلیف ۱۲۰میلیارد تومانی که قرار بود به حساب شرکت بورس واریز شود، چه شد؟»
اما سازمان ضمن رد کردن واریز این پول به حساب شرکت آورده است: البته چنین قراری وجود نداشته است. تعیین تکلیف دارایی‌های سازمان کارگزاران بورس اوراق بهادار به کمیته ماده 57 که اعضای آنان از نمایندگان کارگزاران، شورا و رییس سازمان تشکیل می‌شود، واگذار شده است. تاکنون تصمیم قطعی در مورد این دارایی‌ها اتخاذ نشده است، ولی بخش عمده آن به سازمان واگذار خواهد شد.
استقبال از پیشنهاد‌های سهامداران
مشارکت دادن سهامداران به خصوص حقیقی‌ها در تصمیم‌گیری‌های شرکت سوال یک سهامدار است. از پتانسیل سهامداران استفاده نمی‌شود. سهامداران حقیقی راهی برای ارتباط با اعضای فعال شرکت داشته باشند زیرا بسیاری از آنها دارای پیشنهاد‌های خوبی هستند و می‌توانند در فعالیت شرکت کمک زیادی کنند و شرکت را به سودآوری برسانند.
شرکت بورس هم ضمن استقبال از این موضوع آورده است: «سیاست بورس، پاسخگویی شفاف به سهامداران است و به طور جدی از نظرات آنان در مورد ارتقای عملکرد خود، استقبال می‌کند. سهامداران می‌توانند از طریق
روابط عمومی شرکت یا تماس مستقیم با مدیرعامل و مدیران شرکت، ایده‌های خود را منتقل سازند.»
تدوین برنامه‌ استراتژیک
مجری برنامه‌های سازمان بورس در بازار در پاسخ به سوالی که درباره چشم‌انداز 10سال آینده پرسیده شده آورده است:
چشم‌انداز آتی شرکت بستگی تام به شرایط اقتصاد کشور دارد. با توجه به وجود پیش‌بینی‌های مثبت از روند رشد متغیرهای اقتصادی و برنامه‌های دولت برای خصوصی‌سازی و همچنین اجرای اصل ۴۴ قانون اساسی، انتظار می‌رود بازار سرمایه و به تبع آن فعالیت‌های شرکت گسترش یابد. تدوین برنامه استراتژیک از موضوعات مهمی است که پس از تثبیت شرکت در دستور کار قرار خواهد گرفت.