دنیای اقتصاد- مدیران بورس و سازمان خصوصی‌سازی پس از عرضه سهام دو شرکت ملی صنایع مس ایران و فولاد مبارکه اصفهان در بورس، از تعبیر ورود نهنگ به حوض آب استفاده کرده بودند. این تعبیر تاحدود زیادی درست است، چرا که این دو شرکت هرکدام در حدود 10درصد ارزش بورس تهران را به خود اختصاص داده‌اند و...

دو نهنگ در تنگ
گروه بورس-علیرضا کدیور: مدیران بورس و سازمان خصوصی‌سازی پس از عرضه سهام دو شرکت ملی صنایع مس ایران و فولاد مبارکه اصفهان در بورس، از تعبیر ورود نهنگ به حوض آب استفاده کرده بودند.
این تعبیر تاحدود زیادی درست است، چرا که این دو شرکت، مشمول سیاست‌های کلی صدر اصل ۴۴ قانون اساسی، پس از اولین عرضه در بورس، عنوان با ارزش‌ترین شرکت‌های بورس را از آن خود کردند.
در حقیقت این دو شرکت که هرکدام در حدود 10درصد ارزش بورس تهران را به خود اختصاص داده‌اند، در‌حال‌حاضر مجموعا 19درصد ارزش 41میلیارد دلاری بورس را از آن خود کرده‌اند. به بیان دیگر یک پنجم بورس تهران به این دو شرکت تعلق دارد. هرچند تاکنون تنها 5درصد سهام فولاد مبارکه و 7درصد سهام مس ایران توسط سازمان خصوصی‌سازی و به وکالت از طرف شرکت توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) در بورس عرضه شده است. با توجه به این موارد، طبیعی است که این دو شرکت به دلیل ارزش بازار بالا، تاثیر زیادی بر شاخص‌های بورس داشته باشند. در جدول زیر ارزش معاملات از ابتدای خردادماه جاری و ارزش معاملاتی دو شرکت مس و فولاد قابل ملاحظه است. همچنین تغییرات شاخص کل و تاثیر این دو نماد بر شاخص کل طی 38 روز معاملاتی اخیر محاسبه شده است.همان‌گونه که در جدول گزارش می‌شود، این دو شرکت به دلیل ارزش بازارشان در اکثر روزها جهت حرکت شاخص کل را مشخص کرده‌اند. به بیان دیگر هرگاه تاثیر این دو نماد بر شاخص کل مثبت بوده، شاخص کل نیز افزایش مقدار را تجربه کرده است و برعکس در روزهایی که قیمت سهام این دو شرکت با افت روبه‌رو بوده، شاخص نیز در سراشیبی به حرکت خود ادامه داده است. همچنین در اکثر روزها، تغییرات شاخص کل بدون در نظر گرفتن معاملات این دو نماد منفی بوده است. (لازم به ذکر است که تاثیر دو نماد مس و فولاد به صورت مجموع آورده شده است.)
نکته جالب توجه در این میان، تاثیر ۳۰۰واحدی این دو نماد بر شاخص کل طی ۳۸ روز گذشته است و این در حالی است که شاخص کل در عدد ۹۰۶۶ واحد قرار دارد. مقایسه ارزش معاملات این دو نماد نسبت به ارزش معاملات بورس تهران نیز در نوع خود حائز اهمیت است. با وجود اینکه تاکنون درصد کمی از سهام این دو شرکت در بورس عرضه شده، اما نقش این دو شرکت در اکثر روز‌های معاملاتی، بیش از ۳۰درصد بوده است.
در حقیقت از مجموع 920میلیاردتومان سهام معامله‌شده طی این مدت، سهام دو شرکت مس و فولاد در حدود 400میلیارد تومان معامله شده است. رقمی که ارزش معاملات این دو شرکت را در حدود 43درصد (حدود نیمی از ارزش معاملات) نشان می‌دهد. مرور جدول نشان می‌دهد رکود معاملات سهام این دو شرکت در بعضی از روزها باعث کاهش ارزش معاملات شده و رونق معاملات نماد این نیز رونق نسبی بورس تهران را به همراه داشته است.در واقع با دقت در این جدول ملاحظه می‌شود که دو شرکت مس و فولاد در اکثر روزها در حدود نیمی از ارزش معاملات (به جز در زمان انجام معاملات عمده) و بخش عمده تغییرات شاخص کل (به جز در روز‌های بازگشایی نمادها) را به خود اختصاص داده‌اند. شرکت‌هایی که با رکود معاملات خود، بورس را با رکود مواجه می‌کنند، اما در زمان رونق معاملات نیز به دلیل عدم تزریق نقدینگی جدید از خارج از بازار، سهام سایر شرکت‌ها را دچار رکود می‌کنند. هرچند که این دو شرکت بزرگ به لحاظ مالی و سودآوری در زمره شرکت‌های برتر کشور محسوب می‌شوند، اما به نظر می‌رسد عرضه سهام آنها در بورس تهران قدری با عجله صورت گرفته است و عرضه سایر شرکت‌های اصل 44 می‌توانست با شرکت‌هایی در مقیاس کوچک‌تر آغاز شود و در مراحل بعد نوبت به فولاد و مس برسد.


نکات قابل توجه در رابطه با ارزش معاملات:
1 - روز 24 تیر ماه، معامله عمده مارگارین و عرضه اولیه سیمان دشتستان به ارزش 5/47میلیارد ریال
۲ - روز ۱۹ تیر ماه، معامله بلوکی بانک اقتصاد نوین به ارزش ۹۳میلیارد ریال
3 - روز 12 تیر ماه، انجام معامله بلوک ترجیحی فولاد
۴ - روز ۶ تیر ماه، جابه‌جایی بلوک سیمان تهران به ارزش ۱۹۵میلیارد ریال
5 - روز 4 تیر ماه، معامله بلوکی بانک اقتصاد نوین به ارزش 73 میلیارد ریال
۶ - روز ۳۰ خرداد ماه، معامله عمده بین‌المللی توسعه ساختمان و گروه بهمن جمعا به ارزش ۷۹۶میلیارد ریال
7 - روز 23 خرداد ماه، معامله عمده بانک کارآفرین به ارزش 32میلیارد ریال
۸ - روز ۲۱ خرداد ماه، واگذاری سهام فولاد به کارگزاری سهام عدالت
9 - روز 12 خرداد ماه، معامله عمده سیمان شرق به ارزش 283میلیارد ریال
۱۰ - روز ۹ خردادماه، معامله عمده سیمان به ارزش ۹۶۷ و عرضه سهام ترجیحی مس به ارزش ۸۰۳میلیارد ریال
11 - روز 5 خرداد ماه، معامله عمده بانک کارآفرین به ارزش 32میلیارد ریال
لازم به توضیح است که نماد شرکت ملی مس در فاصله ۱۲ خرداد ماه تا دوم تیر ماه به دلیل برگزاری مجمع سالانه بسته بوده است.
نکات قابل توجه در رابطه با تغییرات شاخص کل:
۱ - روز ۲۵ تیر ماه، بازگشایی نماد بین‌المللی توسعه ساختمان با تاثیر ۴/۶ واحد
2 - روز 16 تیر ماه، بازگشایی نمادهای زامیاد، نفت بهران و رایان سایپا مجموعا با تاثیر 6/31- واحد
۳ - روز ۵ تیر ماه، بازگشایی نماد سرمایه‌گذاری پتروشیمی با تاثیر ۵/۸- واحد
4 - روز 3 تیر ماه، بازگشایی نمادهای سیمان فارس و خوزستان، کالسیمین، پارس خودرو و پتروشیمی اصفهان مجموعا با تاثیر 6/128- واحد
۵ - روز ۶ خرداد ماه، بازگشایی نمادهای پتروشیمی اراک، چادرملو، صدرا، سیمان تهران و سیمان هگمتان مجموعا با تاثیر ۲۸/۱۱۰- واحد.