دنیای اقتصاد- شرکت بورس اوراق بهادار تهران پس از گذشت چند سال از راه‌اندازی تارنما(وب سایت) بورس تهران، اقدام به تغییر اولویت بندی نمایش شاخص‌ها کرد. در حقیقت شرکت بورس که تا پیش از این شاخص کل (قیمت) را به عنوان اصلی‌ترین دماسنج بازار سرمایه نمایش می‌داد، از ابتدای هفته جاری شاخص بازده نقدی و قیمت را به عنوان میزان‌الحراره جدید بورس در صدر شاخص‌ها قرار داد. «شاخص» چگونه ۲۱هزار واحد جهش داشت؟

گروه بورس - معصومه طاهرخانی: از دو روز گذشته سازمان بورس و اوراق‌بهادار شاخص قیمت و بازده نقدی را به جای شاخص کل معاملات مورد توجه قرار داد.

از نظر کارشناسان این تصمیم به دلایل مختلف در مسیر راهبرد «حساسیت‌زدایی از شاخص کل» صورت گرفته است. کارشناسان در این تصمیم در گفت‌و‌گو با خبرنگار ما نظر خود را اعلام می‌کنند.

دیروز دیگر سازمان بورس، نمودار شاخص کل را هم روی سایت شرکت بورس به نمایش نگذاشت.

ارجحیت شاخص قیمت بر شاخص قیمت و بازده نقدی

مدیرعامل کارگزاری رشد پایدار در مورد این جایگزینی گفت: شاخص قیمت بر سایر شاخص‌های بازار ارجحیت دارد و نباید جایگزینی در این مورد صورت گیرد.

زینت مرادی‌نیا در ادامه افزود: اینکه شرکت شاخص‌های متفاوتی را برای نمایش تحولات بازار معرفی کند، در کل برای اطلاع سهامداران مفید است. ولی اگر این معرفی به معنای جایگزینی باشد، نمی‌تواند چندان به صلاح باشد.

وی تاکید کرد: باید شاخص‌ها را به جای خود استفاده کرد و به نظر من قیمت، تقدس خاص خود را دارد یعنی قیمت چون بر‌اساس مکانیزم‌های عرضه و تقاضا تعیین می‌شود، مقدس است و باید محفوظ بماند.

شاخص‌های موازی کنار هم

مرادی‌نیا مطرح کردن شاخص‌های مختلف را در کنار هم مفید دانست و گفت: می‌توان شاخص‌های بازده نقدی و قیمت و شاخص قیمت را به طور موازی در کنار هم مطرح کرد، ولی اینکه تبعیض قائل شده و ارجحیت اعمال کنیم، این امر چندان علمی و اثرگذار نیست.

وی در توضیح دلایل مطرح شدن این شاخص در شرکت بورس گفت: بسیاری از سهامداران تصور می‌کنند که قیمت سهام بعد از تقسیم سود در مجامع دچار کاهش ارزش می‌شود که این امر در اصل درست نیست.

وی اضافه کرد: هرگاه کاهش قیمت یک سهم، معادل سود نقدی تقسیم شده باشد، اثری در ارزش سهم ندارد. شرکت بورس با معرفی این شاخص در واقع به دنبال رفع نگرانی سهامداران جزء از کاهش ارزش سهام بعد از بازگشایی نماد است.

تقویت آموزش سهامداران

این کارگزار بازار، آموزش دادن سهامداران را بسیار اثرگذارتر از جابه‌جایی شاخص برشمرد و گفت: آموزش جامعه و سهامداران می‌تواند بسیار مهم و اثرگذار باشد. در واقع با آموزش اصول صحیح سرمایه‌گذاری و مدیریت آن می‌توان سهامداران را برای شرایط مختلف آماده کرد.

ایرادهای چند گانه شاخص کل

از سوی دیگر یک کارشناس بازار سرمایه ایرادهای چند گانه‌ای را بر شاخص کل وارد دانست و گفت: تاثیر شرکت‌ها در شاخص بدون توجه به سهام شناور آنها لحاظ می‌شود و تنها میزان سرمایه مورد توجه قرار می‌گیرد.

بهروز شهدایی بالا بودن سهم شرکت‌های گروه واسطه‌گری مالی را در بازار، عیب دیگری برای محاسبه شاخص برشمرد و گفت: به طور مثال زمانی که سهام صدرا با کاهش قیمت مواجه می‌شود، این امر باعث کاهش NAV(خالص ارزش دارایی) سرمایه‌گذاری بانک ملی و در کل بانک ملی می‌شود.

وی تصریح کرد: این در هم‌تنیدگی و تودرتویی مالکیت‌ها وضعیت پیچیده‌ای را برای بازار به وجود می‌آورد که در نتیجه روی شاخص اثر زیادی می‌گذارد.

شهدایی در مورد ایراد سوم شاخص کل گفت: محاسبه نشدن سود نقدی (DPS) در شاخص کل باعث شفاف نشدن هر چه بیشتر این شاخص می‌شود.

گویایی و شفافیت بیشتر بازار

شهدایی عوض شدن مبنای محاسباتی را باعث ایجاد تنش در بازار دانست، ولی در عین حال گفت: آن چه مسلم است شاخص بازده نقدی و قیمت می‌تواند بسیار گویاتر از شاخص کل وضع موجود در بازار را نشان دهد. وی در ادامه وجود ایراد‌هایی در شاخص بازده نقدی و قیمت را انکار نکرد و گفت: با همه این اوصاف، شاخص جدید تا حد زیادی می‌تواند به بیان واقعیات بازار و نوسانات سهم بپردازد.

وی با بیان اینکه بازار نیاز به طراحی شاخص‌های جدید دارد، گفت: باید شاخص‌هایی طراحی کرد که استفاده‌کنندگان تخصصی بتوانند بیشترین و بهترین بهره را از آن ببرند. وی اضافه کرد: جای یک شاخص واقعی در بازار خالی‌ است. شاخصی که در درون خودش مزایای افزایش سرمایه، سود نقدی، سود سرمایه، تغییرات قیمت را با احتساب یک‌سال پایه نشان دهد.

شاخص بازده نقدی و قیمت نشانگر یک بازار واقعی

اما مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری آتیه‌اندیشان مس نظر دیگری را مطرح کرد.

جاویدی معتقد است: شاخص قیمت و بازده نقدی نسبت به شاخص کل از درجه اعتبار بیشتری برخوردار است.

وی در توضیح دلایل معتبر بودن شاخص قیمت و بازده نقدی نسبت به شاخص کل گفت: شاخص کل تنها تغییرات قیمت را لحاظ می‌کند، در حالی که شاخص قیمت و بازار نقدی هم به مقوله سود نقدی (dividend) و هم به مقوله قیمت سهم می‌پردازد. بنابراین از مجموع سود نقدی و قیمت می‌توان به محاسبه بازده سهم پرداخت.

جایگزینی مناسب برای شاخص کل

«جاویدی» ضمن علمی خواندن این جایگزینی گفت: معرفی شدن این شاخص به جای شاخص کل هم از حیث علمی درست است و هم از لحاظ حفظ شاخص اثرگذاری خود را دارد.

وی تصریح کرد: اگر به دنبال واقعی نشان دادن بازار هستیم استفاده از شاخص بازده نقدی و قیمت بر سایر شاخص‌ها و از جمله شاخص کل برتری محسوسی دارد.

وی خاطرنشان کرد: این شاخص، معیار بسیار مناسبی برای نشان دادن حال و هوای درونی بازار و تغییرات حاصله در آن است و می‌تواند جایگزین مناسبی برای شاخص کل باشد.

شاخصی با دید مالی

در ادامه اظهارنظرهای کارشناسان بازار، مدیر سرمایه‌گذاری بانک‌سامان ضمن تایید این جایگزینی گفت: شاخص کل تنها تغییرات قیمت را محاسبه می‌کرد. در حالی که شاخص جدید علاوه بر این مورد، سود نقدی را نیز مد نظر قرار می‌دهد.

ابوالفضل صمدی در ادامه گفت: در واقع شاخص کل با دید حسابداری عمل می‌کند، در حالی که شاخص جدید دیدگاه مالی را مبنای محاسباتی خود قرار داده است.

وی خاطر نشان کرد: شاخص جدید از دید کلی بسیار موجه است و نوسان تغییرات قیمت را واقعی‌تر و عینی‌تر نشان می‌دهد.

وی در بین دلایل مطرح شدن این شاخص گفت: با استفاده از این شاخص تمرکز روی شاخص کل و اثرات روانی ایجاد شده از آن تا حد زیادی تعدیل می‌شود. در واقع با پررنگ شدن این بحث بازار تا حد زیادی از تمرکز بر شاخص کل منحرف می‌شود.