از ۲۲۶۳ ریال تا ۱۱۳ ریال
حماسه «صدرا»
«صدرا» شرکتی که است که چهار سال قبل با واگذاری به شرکت سرمایه‌گذاری بانک ملی، عنوان بزرگترین خصوصیسازی تاریخ اقتصادی را به‌خود گرفت و اینک در آستانه برگزاری مجمع عمومی شرکت (ابتدای هفته آینده)، «چاوز» شریک راهبردی ایران در آمریکای جنوبی، میهمان «صدرا» است، تا قرارداد ساخت چهار فروند کشتی جدید نهایی شود. همه اینها دلایل مرور حماسه یا حادثه «صدرا» است.
شرکت صنعتی دریایی ایران(صدرا) با حدود ربع قرن فعالیت در زمینه پیمانکاری پروژه‌های تاسیسات دریایی، سکوهای نفتی و کشتی‌سازی در فروردین ماه 75 با تصویب مجمع فوق‌العاده شرکت از سهامی خاص به سهامی عام تغییر ماهیت داد.
اولین عرضه سهام صدرا در بورس در تاریخ ۷/۹/۸۰ بود که هر سهم این شرکت در این روز به قیمت ۲۷۱۵ریال داد و ستد شد.
در سال 1382 دولت تصمیم به واگذاری 35درصد از سهام این شرکت گرفت. در پی آن تعداد 176میلیون و 749هزار و 675سهم این شرکت با قیمت هر سهم 22632 ریال به ارزش 4117میلیارد و 82میلیون ریال توسط شرکت سرمایه‌گذاری بانک ملی خریداری شد. در آن هنگام، این واگذاری بزرگترین عرضه عمده تاریخ بورس و نیز بزرگترین خصوصیسازی در تاریخ اقتصاد ایران محسوب می‌شد.
عرضه عمده سهام صدرا در شرایطی صورت پذیرفت که بورس، روزهای پررونق خود را پشت سر می‌گذاشت و قیمت‌ها به اوج خود رسیده بودند.
هجوم سهامدارن و تشکیل صف‌های طویل خرید برای سهام صدرا از ترسیم آینده‌ای روشن در رابطه با وضعیت شرکت در اذهان سهامداران خبر می‌داد.
سهام این شرکت، چهار ماه قبل از عرضه عمده و در تاریخ ۱۰/۶/۸۲ با قیمت ۴۷۷۸۴ ریال بالاترین قیمت خود را به ثبت رسانده بود و در تاریخ ۷/۵/۸۱ نیز با کسب ۳/۴۴۰درصد بازدهی، همه نگاه‌ها را متوجه خود ساخته بود. یکی از دلایل کافی برای استقبال سهامداران از سهم صدرا، سود ۱۰۰درصدی سال ۸۲ در مقایسه با سال ۸۱ بود.
حضور فعال صدرا در پروژه‌های عظیم نفتی از جمله «پارس جنوبی»، اطمینان سهامداران را بیش از پیش به آینده این سهم افزایش داد. اما شیرینی این داستان ادامه نیافت و دیری نپایید که صدرا از اوج به نقطه شروع رسید و کاهش قیمت قابل توجهی را تجربه کرد تا آنجا که در تاریخ 7/3/86 سهام این شرکت در قیمت 1106ریال معامله شد. اگرچه امروز دیگر سهامداران این شرکت امید چندانی به بهبود وضعیت قیمت سهامشان ندارند و هر یک افت قیمت صدرا را متاثر از عاملی متفاوت می‌داند. برخی مدیریت شرکت صدرا و برخی نیز ترکیب هیات‌مدیره آن، و برخی دیگر نحوه تعامل وزارت نفت و شرکت‌های کارفرمایی را مسوول اصلی این ضرر و زیان می‌دانند.
گروهی نیز بر این باورند که برخی از سرمایه‌گذاران عمده که به امید تصاحب کرسی هیات‌مدیره، سهام صدرا را خریداری کرده بودند، پس از واگذاری عمده این سهام به «سرمایه‌گذاری بانک ملی» اقدام به فروش سهام خود کرده و از این طریق موجب کاهش قیمت این سهام شدند.
عده‌ای نیز معتقدند حضور برخی چهره‌های سیاسی در هیات‌مدیره شرکت، فعالیت این شرکت را تحت‌شعاع فضای سیاسی حاکم قرار داده است.
اما واقعیت این است که عوامل دیگری نیز در این میان بر روند کاهش قیمت این سهام تاثیر گذاشتند که از جمله می‌توان به کاهش نرخ دلار به یورو و افزایش قیمت فولاد اشاره کرد که دلایل برخی تعدیل‌ها در قراردادها بوده است.
بعد از واگذاری شرکت به مجموعه سرمایه‌گذاری بانک ملی، سود خالص شرکت در سال 84 با 60درصد کاهش روبه‌رو شد.
از سوی دیگر ارجاع پروژه‌های بزرگ از سوی کارفرمایان دولتی به پیمانکاران متعدد، بسیاری از پیش‌بینی‌های صدرا را با عدم تحقق مواجه ساخت. این در حالی است که تا قبل از خصوصی شدن، صدرا این شرکت یکی از بزرگترین و موفق‌ترین پیمانکاران پروژه‌های نفتی و دریایی بود که مقام نخست را در جذب پروژه‌ها داشت، اما در یک مورد استثنایی دیگر، وزارت نفت دیگر صدرا را ندید و آن ابطال برنده شدن صدرا در مناقصه فاز ۱۵ و ۱۶ پارس جنوبی بود. در هر صورت در این فرآیند سهامداران بسیاری متضرر شدند.
در شرایط حاضر که واگذاری شرکت‌های دولتی و اجرای اصل 44 قانون اساسی جزو اولویت‌های اقتصاد کشور اعلام شده است، از واگذاری سهام صدرا به بخش‌خصوصی، به عنوان «بدترین خصوصیسازی» یاد می‌شود.
یکی از الزامات واگذاری‌ها، شفاف‌سازی شرکت‌ها قبل از واگذاری و پشتیبانی آنها بعد از واگذاری است که گمانه‌های کارشناسی حکایت از نبود حمایت‌ها بعد از واگذاری دارد. مدیران ارشد اقتصادی بورس همواره از معامله صدرا به عنوان یکی از شفاف‌ترین معاملات بورس یاد کرده و هر گونه تبانی برای خرید این سهام را رد می‌کنند. اما آنچه مسلم است اینکه، صدرا از تمهیدات دولتی بعد از واگذاری برخوردار نیست.
البته از سوی دیگر مدیران صدرا کاهش قیمت سهام صدرا را تحت تاثیر کاهش قیمت کلی و افت شاخص‌های بورس می‌دانند و امیدوارند با انجام قراردادهای در دست اجرا، قیمت سهام این شرکت بهبود یابد و امروز سهامداران بورس تهران از شرکتی که طی سه سال گذشته افزایش سرمایه‌هایی بیش از سود تقسیمی، داده است و از طرفی ارزش سهام آن با کاهش فاحش روبه‌رو بوده و شرکت سرمایه‌گذاری بانک ملی به عنوان سهامدار عمده نیز از سهم شرکت در بازار حمایت نکرده است، انتظارات متفاوتی دارند.
به نظر می‌رسد که کاهش ارزش سهام یک روی سکه است. آن روی سکه مربوط به محیطی است که صدرا در آن فعالیت می‌کند.حال با تمام این فراز و فرودها شرکت بار دیگر در آستانه برگزاری مجمع خود (شنبه هفته آینده) قرار دارد. فراتر از کاهش ارزش سهام و پایین بودن بازدهی این انتخاب سرمایه‌گذاری صدرا، پرسش‌ها و ابهامات متعددی دارد که به نظر می‌رسد، مدیرعامل شرکت به عنوان «مخزن‌الاسرار» باید در این مقطع زمانی برای سهامداران تشریح کند. واقعیت این است که «جلیل خبره» مدیری که همیشه بیان می‌کند: «عمر مدیریتی من از سن فرزندم بیشتر است» و از ابتدا با این شرکت عظیم بورس تهران بوده است، استدلال‌ها و دلایلی دارد که می‌تواند چرایی وقوع حادثه یا حماسه «صدرا» به عنوان بزرگترین خصوصیسازی بعد از انقلاب اسلامی را بشکافد. به نظر می‌رسد امروز خبره باید صحبت کند.
ارسال نظر