حجم مبنا با بکارگیری «اتوس» حذف می‌شود

سمینار کاربردی آشنایی با ابزار اختیار معامله آغاز به کار کرد

گروه بورس- معصومه طاهرخانی: اولین سمینار کاربردی معاملات option (اختیار معامله) در بازارهای بین‌المللی با همکاری شرکت پیوند مدیریت فراگیر و شرکت Fara Financial در تالار تلاش وزارت کار و امور اجتماعی برگزار شد. در این سمینار دو روزه که روز اول آن دیروز برگزار شد ضمن ارائه تاریخچه ابزارهای مشتقه، بررسی استراتژی‌های بازارهای صعودی، نزولی و تمرین گروهی برای این دو بازار انجام شد.

مسوول برگزاری این سمینار به خبرنگار ما گفت: ابزار مالی اختیار معامله (option) نوعی ابزار اختیار خرید و فروش معامله است که با توجه به نیاز بورس ایران در صدد اجرایی کردن و معرفی آن برای فعالان بازار هستیم.

«امید صفات» در ادامه گفت: قبلا سازمان بورس طرحی برای اجرای آن تهیه کرده بود که به دلایل متعدد توقف شد، در نتیجه بحث option در حد تئوری باقی ماند و وارد مراحل عملی و اجرایی نشد.

استقبال از یک ابزار

وی استقبال فعالان و دست‌اندرکاران بازار از این سمینار را بسیار خوب توصیف کرد و گفت: ابزار option دارای فواید بسیار متعددی در بازار است که مهم‌ترین آن بیمه سرمایه‌گذاری‌های انجام شده است.

وی توضیح داد: در ایران برای سهام بیمه وجود ندارد، بنابراین بهره‌گیری از این ابزار، سهام را از نوسان‌های شدید در بلندمدت حفاظت می‌کند.

پیش‌‌خرید

وی پیش‌خرید (قراردادهای آتی) را از مزیت‌های دیگر option برشمرد و گفت: با پیش‌خرید کردن کالا و خدمت در آینده ریسک سرمایه‌گذاری خود را کاهش داده و از طرف دیگر از ضررهای پیوسته جلوگیری می‌کنیم.

صفات در مورد مخاطبان اصلی option گفت: این ابزار به خصوص برای شرکت‌هایی که تامین تجهیزات از خارج کشور انجام می‌دهند، بسیار مفید است.

همگرایی فعالان بازار

وی همگرایی فعالان و مسوولان بازار را برای اجرایی شدن این ابزار ضروری دانست و گفت: برای استفاده و عملیاتی کردن این ابزار باید در ضمن آموزش و فرهنگ‌سازی، قوانین و مقررات لازم را نیز فراهم کنیم.

وی در مورد تعداد شرکت‌کنندگان این سمینار گفت: در حدود ۵۰ نفر از فعالان بازار و قسمت و بخش‌های اقتصادی در این سمینار شرکت کرده‌اند، همچنین تعداد ۳۰نفر از مسوولان سازمان بورس شرکت بورس و بورس‌های فلزات و کالای کشاورزی در این سمینار حضور دارند.

سه‌گانه‌هایی برای پیاده‌سازی ابزار مالی

در ادامه این سمینار مدیر مرکز پژوهش توسعه و مطالعات اسلامی سازمان بورس و اوراق بهادار تهران از مراحل سه‌گانه برای پیاده‌سازی ابزارهای مالی خبر داد و گفت: برای اجرایی کردن ابزار مالی در بازار مراحل سه‌گانه فرهنگ سازی، تدوین قوانین و مقررات و بررسی مسائل فقهی تعریف شده است.

علی سعیدی در مورد بحث فرهنگ‌سازی گفت: در عرض سه سال گذشته، دانشکده‌های مدیریت و اقتصاد دانشگاه تهران برنامه‌های متعددی را برای کارشناسان و فعالان بازار برگزار کرده‌اند.

این امر در کنار کتاب‌هایی که در این خصوص نگاشته شده در مجموع گام بزرگی برای فرهنگ‌سازی محسوب می‌شود.

همچنین در دوره‌های کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری مدیر مرکز پژوهش و مطالعات اسلامی سازمان بورس مدیریت مالی موضوع مهندسان مالی و مدیریت ریسک جزو دروس قرار داده شده است.

وی اضافه کرد: قانون جدید اوراق بهادار ابزار مشتقه را تعریف کرده و از قراردادهای آتی و اختیار معامله به عنوان ابزارهای این بازار نام برده است.

وی تصریح کرد: با این اوصاف استفاده از ابزار مشتقه از بعد قانونی دارای بسترهای کافی است، این کار رویه‌های اجرایی دقیق‌تری در حال تدوین است.

زمستان ۸۶ با «فیوچر»

سعیدی با اشاره به طی مراحل نهایی قرارداد آتی (Futures) ابزار مشتقه‌ای که در بورس فلزات مورد استفاده قرار خواهد گرفت، گفت: استفتائات لازم از مراجع گرفته شده و از دو هفته دیگر کار بررسی بحث‌های فقهی را در کمیته تخصصی فقهی آغاز خواهد شد.

وی خاطرنشان کرد: بعد از تدوین آیین‌نامه و تایید کمیته تخصصی فقهی برای بررسی‌های پایانی به هیات‌مدیره بورس ارجاع خواهد شد و در نهایت شورای عالی بورس مجوز رسمی آن را صادر خواهد کرد.

وی یادآور شد: بعد از صدور مجوز این ابزار هم بورس کالا و هم بورس سهام می‌توانند از ابزار قرارداد آتی برای قراردادهای آتی خود استفاده کنند.

سعیدی در مورد زمان احتمالی استفاده از این ابزار در بازار گفت: امیدواریم مراحل تدوین مقررات در نظارتی در پایان پاییز خاتمه یابد و از زمستان سال‌جاری بتوانیم امکان استفاده از این ابزار را داشته باشیم.

و اما... صکوک

وی در پاسخ به سوالی در مورد نقش ابزار مالی در بازار گفت: تنوع ابزارها، تنوع روش‌های تامین مالی متقاضیان را به وجود می‌آورند. از طرفی این ابزارها قابلیت معامله در بازار ثانویه را نیز دارا هستند. وی در خصوص مراحل اوراق قرضه اسلامی «صکوک» گفت: هم اکنون

۱۴ نوع سکوک داریم که متشکل از مشارکت مضاربه‌ای، اجاره‌ای، استثنا و غیره است.

وی بررسی صکوک اجاره را در دستور کار ذکر کرد و گفت: صکوک اجاره خود به شش مورد دیگر تقسیم‌بندی می‌شود که پنج مورد آن بررسی و تصویب شده و مورد آخر هم امروز در کمیته تخصصی به بحث و شور گذاشته می‌شود.

وی اضافه کرد: با تصویب صکوک اجاره شرکت‌های لیزینگ اولین گروه‌هایی هستند که می‌توانند از این ابزار مالی برای معاملات خود استفاده کنند. در واقع با تعریف این ابزار نقطه عطفی در استفاده بخش خصوصی از ابزارهای مالی به وقوع خواهد پیوست.

سال توسعه ابزارها و نهادهای مالی

سعیدی در پاسخ به سوالی پیرامون برنامه سازمان برای تعریف دیگر ابزارهای مالی گفت: امسال را به نام سال «توسعه‌ابزارها و نهادهای مالی» نامگذاری کردیم.

وی ادامه داد: کارهای پژوهشی و مطالعاتی از سال قبل آغاز شده و تدوین مقررات و آیین‌نامه نیز در دست بررسی است.

وی خاطرنشان ساخت: امسال در بحث ابزار مشتقه صکوک یک کتاب که در آن به مباحث فرهنگ‌سازی و تدوین مقررات پرداخته شده منتشر خواهد شد.

پاییز امسال و حذف حجم مبنا

وی همچنین در مورد بحث های مطرح شده برای تعدیل و حذف حجم مبنای شرکت‌ها گفت: با پیاده شدن سیستم جدید معاملات تا اوایل پاییز امسال، حجم مبنا حذف خواهد شد.

وی تصریح کرد: البته تصمیم‌گیری در خصوص اجرایی شدن این طرح با سازمان بورس است.

کمبود نقدینگی مانعی بر سر راه ابزارهای مالی

وی در مورد مشکلات و موانع استفاده از ابزارهای مالی در بورس گفت: یکی از شروط اولیه برای پیاده کردن و استفاده از ابزارهای مالی در بورس، ضرورت وجود نقدینگی بالا برای بازار است.

وی اضافه کرد: بخشی از این کمبود نقدینگی به سازمان و بخشی هم به بازار و در کل شرایط حاکم بر اقتصاد جامعه باز می‌گردد.

وی تصریح کرد: هرچه‌قدر بازار به سمت بازار آزاد و رقابتی حرکت‌کند، مسلما بورس هم به واقعیت خود نزدیک‌تر می‌شود.

وی در این زمینه تفکیک سازمان و شرکت بورس از همدیگر را گامی برای شفاف‌تر شدن بازار دانست و گفت: تفکیک نهادهای نظارتی و اجرایی ضمن کمک به شفافیت هر چه بیشتر بازار زمینه را برای اجرای برنامه‌های تدوین شده مهیا خواهد کرد.

زمینه‌سازی برای ورود option

مدیریت مرکز پژوهش توسعه و مطالعات اسلامی سازمان بورس و اوراق بهادار در مورد زمینه‌های لازم برای استفاده از ابزار option گفت: این ابزار به دلیل پیچیدگی، نیاز به بازار خاصی برای اجرا دارد. بنابراین ضروری است قبل از استفاده از آن مقدمات را فراهم کنیم.

وی در توضیح این مطلب گفت: در ابتدا می‌توان استفاده از قرارداد آتی کالا را اجرا کرد و بعد از آشنایی فعالان و عوامل بازار سرمایه با این شیوه ابزار مالی option را برای استفاده وارد بازار کرد.

وی تصریح کرد: با اجرا شدن ابزار «فیوچر» مراحل ورود «‌option» را نیز فراهم خواهیم کرد.

حاشیه

«اختیار معامله» ریسک دادوستد را کنترل می‌کند

گروه بورس - در جریان برگزاری این سمینار، مدرس این سمینار دو روزه که فارغ‌التحصیل مهندسی صنایع و MBA از دانشگاه صنعتی شریف است، به خبرنگار ما گفت: ابزار OPTION که در فارسی اختیار معامله تعریف شده، در حقیقت حق خرید و فروش را دارایی در یک قیمت و زمان تعیین شده بیان می‌کند.

مازیار یوسفی‌زاد در توضیح مطلب خود گفت: این ابزار به شکل اولیه خود به عنوان ؟؟؟؟ سهام تعریف شده است.وقتی این ابزار به یک بازار سهام اضافه می‌شود اطمینان خاطر در مورد حفظ ریسک را به بازیگران سهام می‌دهد.وی خاطر نشان کرد: هم‌اکنون بورس فلزات به دنبال استفاده از ابزار قراردادهای آتی (فیوچر) برای تسهیل در روند معاملات خود است.یوسفی‌زاد در خصوص کاربردهای ابزار OPTION گفت: این ابزار به کنترل ریسک سرمایه‌گذاری در برابر تغییرات نرخ ارز با استفاده از آیتم‌های تعریف شده می‌پردازد.وی اضافه کرد: همچنین قابلیت استفاده را در پروژه‌های عظیم ملی شرکت‌های تامین تجهیزات خارجی دریافت‌کنندگان وام‌های ارزی و سایر شرکت‌های دیگری که تامین نرخ ارز را انجام می‌دهند، دارا است. وی تصریح کرد: البته سایر شرکت‌های سرمایه‌گذاری، کارگزاری‌ها، بانک‌ها و حتی سرمایه‌گذاران خرد نیز می‌توانند برای ایجاد سودآوری از آن استفاده کنند. وی نبود بسترهای سخت و نرم‌‌افزاری لازم را از عمده‌ترین مشکلات اجرایی شدن این ابزار برشمرد و گفت: در کنار این امر، ناآشنایی فعالان بازار با این ابزار از دیگر مسائل پیش‌روی استفاده آن به شمار می‌آیند. وی در خصوص کشورهای موفق در خصوص بهره‌گیری از این ابزار گفت: در حال حاضر در اکثر بورس‌های بزرگ آمریکا از این ابزار استفاده می‌شود. شروع فعالیت این ابزار به سال ۱۹۷۳ برمی‌گردد که بورس شیکاگو CBOE اولین استفاده‌کننده آن محسوب می‌شود. وی خاطرنشان کرد: اکنون اکثر بورس‌های معتبر دنیا از این ابزار به طور گسترده استفاده می‌کنند. در برخی موارد هم دیده شد که حجم مبادلات صورت گرفته از طریق Option از کل حجم مبادلات سهام بیشتر بوده است.