فرصت زیادی نداریم

گروه بورس - مهم‌ترین گزاره‌های مصاحبه امروز ما با مهندس «هدایت» مدیرعامل شرکت سرمایه‌‌گذاری و توسعه صنایع سیمان (سیدکو) به این شرح است: «ایران برای صادرات سیمان به دو بازار پر تقاضای افغانستان و عراق فرصت‌ها را از دست می‌دهد و زمان زیادی برای حفظ جایگاه‌ خود در این بازارها ندارد.» «کشورهای هند، پاکستان، چین، بنگلادش و ترکیه بازار سیمان عراق و افغانستان را به تدریج تسخیر کرده‌اند و تا مدتی دیگر امکان صادرات سیمان ایران به قیمت‌های مطلوب امروزی وجود نخواهد داشت». «ظرفیت نصب شده تولید سیمان در عراق حدود ۲۰میلیون تن است که به دلیل مشکلات زیرساختاری بالاخص انرژی در حال حاضر نمی‌تواند این ظرفیت را در مدار تولید قرار دهد، صنعت سیمان در ایران به تدریج از سال آینده با افزایش شکاف میان مصرف و تولید روبه‌رو می‌شود و باید هر چه سریع‌تر برای مازاد تولید کشور، تدبیری اندیشیده شود». هدایت مدیرعامل «سیدکو» هلدینگ سیمانی شرکت سرمایه‌گذاری بانک ملی است. «سیدکو» بعد از فارس خوزستان و با فاصله اندکی از سیمان تهران، حدود ۱۱درصد از کل تولید ۳۷میلیون تنی کشور را در اختیار دارد و با توجه به اجرای طرح‌های توسعه در شرکت‌های زیرمجموعه، این شرکت در آینده نه چندان دور به رتبه دوم تولید سیمان در کشور ارتقای جایگاه می‌یابد.

سهم بالای این شرکت از تولید سیمان، به همراه نزدیک شدن به زمان راه‌اندازی شماری از طرح‌های زیرمجموعه، فرصتی بود برای تحلیل موقعیت صنعت سیمان از زاویه دید این بنگاه بزرگ.

هدایت در مصاحبه با ما می‌گوید: ما فرصت زیادی برای صادرات سیمان به دو بازار عراق و افغانستان نداریم و از این پس با توجه به تشدید شکاف میان مصرف و تولید، باید ضمن حرکت به سمت تعادلی شدن قیمت سیمان در داخل کشور، ممنوعیت صادرات سیمان را نیز لغو کنیم».

وی می‌گوید: به طور میانگین در دهه اخیر، رشد مصرف سالانه سیمان در کشور حدود ۹درصد بوده است. امسال با توجه به راه‌اندازی طرح‌های در دست اجرا، ظرفیت تولید به حدود ۴۰میلیون تن در سال می‌رسد و از سال آینده با اتمام پروژه‌های در دست اجرا بازار داخلی سیمان با مازاد عرضه روبه‌رو خواهد شد».

وی می‌افزاید: «تا پایان سال آینده ظرفیت نصب شده تولید سیمان در کشور به ۵۰میلیون تن خواهد رسید، این در حالی است که مصرف سیمان حدود ۴۳ تا ۴۶میلیون تن ارزیابی و تخمین زده می‌شود. از طرف دیگر ظرفیت اسمی تولید در سال ۸۷ به ۶۵میلیون تن می‌رسد و مصرف سیمان در کشور از ۵۰ میلیون تن فراتر نخواهد بود. بنابراین شکاف میان عرضه و تقاضا در بازار داخلی به خوبی مشهود و روبه افزایش خواهد بود.»

هدایت گفت: «ما از این دولت می‌خواهیم، حال که میزان عرضه در بازار داخلی در حال فزونی گرفتن از تقاضا است، زمینه صادرات محصول را به سایر کشورها فراهم کند، زیرا زمان زیادی برای بهره‌برداری از فرصت‌های تجاری در آن سوی مرزها و ایجاد جای پایی محکم برای آینده نخواهیم داشت.»

وی اضافه می‌کند: «هم‌اکنون بالغ بر ۴۰طرح تولید سیمان در کشور در حال اجرا است که در مجموع اعتباری یک‌میلیارد یورویی از طریق حساب ذخیره ارزی به آنها تخصیص داده شده است، اما این طرح‌ها تنها در صورت تامین باقی‌مانده منابع ریالی موردنیاز در زمان مقرر به بهره‌برداری می‌رسند.»

وی ادامه داد: افزایش ظرفیت تولید و تشدید شکاف مصرف و عرضه، یک واقعیت است. زیرا وقتی یک واحد تولید سیمان شروع به تولید می‌کند، دیگر نمی‌توان گفت فقط باید یک شیفت کار کند تا سیمان به اندازه نیاز تولید شود، بلکه به دلایل فنی، کارخانه باید سه شیفت تولید کند.»

مهندس «هدایت» تصریح کرد: «جدای از برنامه‌های کلان دولت، ما به عنوان متولیان صنعت سیمان باید درباره آینده این صنعت دارای برنامه راهبردی باشیم. باید بدانیم کجا هستیم و با توجه به رشد تولید چگونه هزینه‌های عملیاتی و مالی بنگاه‌ها را حداقل کنیم.»

وی با تاکید بر اینکه برقراری قیمت تعادلی و آزاد شدن صادرات می‌تواند ضمن جبران هزینه استهلاک و هزینه مالی طرح‌های جدید‌الاحداث زمینه استفاده از فرصت اقتصاد سیمان در منطقه را فراهم کند، یادآور شد: تولید هر تن سیمان در واحدهای جدید حداقل ۱۰هزار تومان هزینه مالی و ۱۱ تا ۱۴هزار تومان هزینه استهلاک دارد و هزینه پرسنلی، حقوق و دستمزد، مواد اولیه و سایر نهاده‌های تولید جدای از این مقوله است.

مدیرعامل «سیدکو» با اشاره به اینکه آمارهای متفاوتی از ۴۰۰ تا هزارمیلیارد تومان در خصوص رانت توزیع نامناسب سیمان در کشور ارائه می‌شود، پرسید: «واقعا چه کسانی از قیمت‌گذاری کنونی صنعت سیمان منتفع می‌شوند؟ سود این بخش نصیب چه کسانی می‌شود؟ آیا دولت توانسته قیمت درستی را تعیین کند؟ آیا محصول با قیمت مصنوعی و پایین نگاه داشته شده به دست مصرف‌کننده واقعی می‌رسد؟ آیا بنگاه از تفاوت قیمت فروش و قیمت بازار سود می‌برد؟ آیا دولت از قیمت فروش واقعی محصول، مالیات و عوارض حقه خود را می‌گیرد؟ و...

هدایت می‌گوید: «پاسخ صحیح به این سوالات نشان می‌دهد که مصرف‌کننده واقعی، دولت و تولیدکنندگان سیمان همگی از نظام قیمت‌گذاری موجود سیمان به شدت متضرر می‌شوند.

مصاحبه شونده «دنیای اقتصاد» در ادامه گفت‌وگو وضعیت سیمان را در ابعاد وسیع‌تر شرح داده و می‌گوید: جدای از احتمال راه‌‌اندازی ظرفیت‌های موجود و ایجاد ظرفیت‌های تولیدی سیمان در دو کشور جنگ دیده همسایه، چین با بیش از یک‌میلیارد تن تولید سالانه سیمان، حدود ۵۰درصد از کل تولید سیمان دنیا را در اختیار دارد و این کشور مدتی است که شروع به صادرات مازاد تولید سیمان خود کرده است که این نکته مسائل اقتصاد بین‌المللی صنعت سیمان را پیچیده‌تر خواهد کرد. وی افزود: در اقتصاد رقابتی با رویکرد به بازار رقابتی، متغیر «زمان» عنصر گرانبهایی است که نصیب هر کشور نمی‌شود. ولی ما هم‌اکنون متاسفانه در ورود به بازارهای صادراتی که چندان هم دور از دسترس نیست، از عنصر زمان استفاده نمی‌کنیم.

وی ادامه داد: سیمان از جمله صنایعی است که ما در کشور خود در تولید آن واجد مزیت رقابتی بوده و می‌‌توانیم در صورت سیاست‌گذاری مناسب در تقسیم کار جهانی از فرصت موجود بهره‌‌مند شویم و در غیر این صورت چندان دور از ذهن نخواهد بود که صنعت سیمان نیز موقعیت کنونی خود را از دست بدهد و با معضلات عدیده‌ای مواجه گردد.

مخلص کلام اینکه اکنون که به سرعت نگرانی کمبود عرضه سیمان در حال مرتفع شدن است، با آزادسازی قیمت و اجازه حضور موثر و قوی در بازارهای منطقه‌ای اجازه رشد و شکوفایی را به صنعت سیمان که جایگاهی ممتاز در میان صنایع کشور و بازار سرمایه دارد، بدهیم.