اعلام نهایی لیست تابلو چهارمی‌ها در حالی به تعویق می‌افتد که سازمان بورس با انتقادات تند سهامداران حقیقی و کارشناسان بورسی (بعضا شرکت‌های بورسی) در راه‌اندازی و فعالیت‌های این تابلو مواجه است. پیش از راه‌اندازی این بازار غیر رسمی، توقف طولانی مدت نمادها و عدم اطلاع رسانی شفاف از سوی سازمان، شائبه ناکارآمدی و سلب حق مالکانه از سهامداران را ایجاد کرده بود.در این فضا عنوان می‌شد که سهامدار جزء برای تامین نقدینگی خود چاره‌ای جز فروش سهام خود در بازار غیررسمی ‌به صورت وکالتی ندارد.

سازمان بورس در برآوردهای خود از میزان فعالیت شرکت‌های بورسی عنوان کرد که تنها ۸‌درصد از ارزش بازار سرمایه در اختیار ۱۰۰ شرکت از مجموع شرکت‌های حاضر در بورس است که این شرکت‌ها به طور عمده زیان‌ده و فاقد اطلاع رسانی مناسب هستند.در چنین فضایی رییس سازمان بورس و اوراق بهادار خبر از راه‌اندازی تابلو چهارم در نیمه اول مهرماه سال‌جاری داد که در آن، شرکت‌هایی که از شفافیت کمتری نسبت به شرکت‌های تابلو اصلی و فرعی برخوردارند و ریسک معاملات آنها بسیار بالاتر از شرکت‌های بورس است، با ورود به این بازار غیررسمی‌ به اصلاح ساختار مالی خود بپردازند.

برای اجرایی شدن این امر نیز، دستورالعمل ۱۳ ماده‌ای تابلو غیررسمی ‌(در راستای اجرای ماده هفت آیین‌نامه شرایط و ضوابط پذیرش سهام) از سوی شورای بورس به تصویب رسید.نحوه انتخاب کارگزاران، اخذ تعهد از کارگزاران در فروش سهام این تابلو، عدم الزام سازمان بورس به اطلاع رسانی در مورد شرکت‌های فعال در این تابلو، محدودیت در زمان معاملات و سفارش‌های خرید و فروش، محدود بودن قیمت‌ها، عدم امکان فروش مجدد سهام خریداری شده، عدم انتشار صورت‌های مالی حسابرسی شده سالانه و آخرین صورت‌های مالی این شرکت‌ها از جمله انتقاداتی بود که بر این دستورالعمل وارد می‌شد.

چهل و دو شرکت بورسی در نیمه اول مهر ماه سال‌جاری در فاز اول فعالیت‌های خود را بر اساس دستورالعمل مزبور آغاز کردند و در فاز دوم نیز در ۲۸ آبان ماه،‌ نام چهل و شش شرکت دیگر به شرکت‌های حاضر در این تابلو اضافه شد که این شرکت‌ها بر اساس همان دستورالعمل، در پایان سال ۸۵ مورد بازنگری قرار می‌گیرند که در صورت عدم تطبیق شرایط با شرکت‌های تالار فرعی، از بورس حذف می‌شوند.با توجه به برآورد اولیه سازمان از تعداد شرکت‌های زیان‌ده، تعداد دیگری از شرکت‌ها باقی مانده‌اند که باید راهی این بازار غیررسمی‌ شوند.

اما استفاده ابزاری از تابلوی چهارم از سوی برخی مدیران شرکت‌های بورسی در خرید سهام، تاکید و اصرار برخی از سهامداران عمده در قرار گرفتن نام شرکت‌ها در تابلوی چهارم، مدیران سازمان بورس را در اعلام لیست نهایی شرکت‌های تابلو چهارمی ‌به تعلل و تعمق واداشت.

در این میان مدیرعامل شرکت بورس در حالی خبر از بازنگری تابلوی چهارم داد که در حال برداشتن ابتدایی‌ترین قدم‌ها در اجرایی کردن فعالیت‌های شرکت بورس بود.

وی از بازار غیررسمی ‌به عنوان پدیده جدیدی در بورس یاد کرد که در غیاب بانک‌های سرمایه‌گذاری، هلدینگ‌ها در بورس و نبود بازار مدیریت در کنار بازار سرمایه ایجاد شده است.

اما خبر بازنگری فعالیت‌های تابلوی چهارم از میزان نگرانی سهامداران حقیقی در اعلام لیست نهایی تابلوی چهارمی‌ها از سوی سازمان نکاست.

بیدختی، معاون پیشین عملیات و نظارت بر بازار سرمایه در بیان اعلام این لیست به اقدام سازمان در بازگشایی نمادها اشاره کرد و پایان آذر ماه را زمان اعلام نام شرکت‌های تابلو چهارمی‌ذکر کرد.

وی در توجیه طولانی شدن اعلام این لیست به تلاش سازمان بر جلوگیری از افزایش تعداد شرکت‌های حاضر در این تابلو اشاره کرد.

اما با پایان یافتن آذر ماه و قرار گرفتن در روزهای آغازین دی ماه، نام شرکت‌های باقی مانده تابلو چهارمی ‌مشخص نشد.

در این میان آقای «هادی بیدختی» که از وی به عنوان مبدع تابلوی چهارم نام برده می‌شود، پس از استعفا از سمت معاونت عملیات و نظارت بر بازار سرمایه در سمت مشاور رییس سازمان بورس اوراق بهادار در بورس فعالیت می‌کند،‌ از هرگونه توضیحی در خصوص تابلوی چهارم اجتناب می‌ورزید.

آقای «حسینی»، معاون نظارت بر بورس‌ها نیز اظهار داشت که سازمان تا پایان آذرماه در حال گردآوری اطلاعات از شرکت‌های بورسی بوده که قابلیت انتقال به تابلوی چهارم را دارند که پس از بررسی اطلاعات، پیشنهاد انتقال این شرکت‌ها به هیات مدیره سازمان برای تصویب داده می‌شود.

بار دیگر پایان دی ماه

اما شواهد امر حاکی از تاخیر لیست تابلو چهارمی‌ها دارد، چراکه در اظهارات برزنی، نایب رییس شرکت بورس ( شرکتی که در حال حاضر در طبقه هفتم سازمان بورس و دو طبقه از شرکت سرمایه‌گذاری صبا تامین اسکان گزیده است)‌، عنوان شده است که نام نهایی شرکت‌هایی که وارد تابلوی غیررسمی‌ می‌شوند، پس از بررسی و بازنگری تصمیمات و تحقیقات سازمان بورس از سوی شرکت بورس اعلام می‌شود.

وی تصریح کرده است که این بازنگری‌ها نیز در پایان دی ماه به اتمام نمی‌رسد و فعالیت شرکت بورس چند هفته از هفته‌های ماه بهمن را به خود اختصاص می‌دهد.

به نظر می‌رسد که تا اعلام نهایی نام شرکت‌های تابلو چهارمی، زمان‌هایی دیگری از سوی سازمان بورس و شرکت بورس اعلام شود، اما انتظار می‌رود که سازمان بورس به عنوان نهاد نظارتی، نتیجه فعالیت ۸۹ شرکت حاضر در این تابلوی غیررسمی ‌را به صورت اطلاعیه‌ای، شفاف اعلام کند تا دستاورد سازمان با این پدیده «نوظهور و جدید» در ایجاد بازاری شفاف و کارآ تا چه میزان موفقت آمیز

بوده است.

توانسته سازمان بورس را در سامان بخشیدن به بازاری شفاف وکارا یاری دهد؟

چرا که بر اساس اظهارات معاون «ناشران سازمان بورس»، برای فعالیت این بازار محدودیت زمانی وجود ندارد و این تابلو می‌تواند در کنار دو تابلوی اصلی و فرعی برای شرکت‌های زیان‌ده باقی بماند.

به هر حال ادامه فعالیت تابلوی چهارم باید با توجیه همراه باشد (با توجه به اصرار مدیران و سهامداران عمده برخی از شرکت‌های بورسی در ورود به این تابلو) و این توجیه هم می‌تواند با اعلام حداقل بخشی از فعالیت‌های ۸۹ شرکت تابلو چهارمی‌همراه باشد.