یادداشت روز
نوسانات نامتوازن
بورس اوراق بهادار تهران پس از یک دوره نسبتا طولانی رکود، روزهای خوبی را پشت‌سر می‌گذارد. روزهایی که در آن شاخص‌های بورس روند صعودی را شاهد هستند و شاخص‌ها حتی بدون بازگشایی نماد، رشد دورقمی را تجربه می‌کنند و تعداد شرکت‌هایی که با رشد قیمت در طی معاملات روبه‌رو می‌شوند، بیش از شرکت‌های منفی است. همچنین شاخص کل بورس اوراق بهادار طی یک ماه گذشته، تنها سه روز افت را تجربه کرده است و در بقیه روزها روندی صعودی داشته است.
علیرضا کدیور
بورس اوراق بهادار تهران پس از یک دوره نسبتا طولانی رکود، روزهای خوبی را پشت‌سر می‌گذارد. روزهایی که در آن شاخص‌های بورس روند صعودی را شاهد هستند و شاخص‌ها حتی بدون بازگشایی نماد، رشد دورقمی را تجربه می‌کنند و تعداد شرکت‌هایی که با رشد قیمت در طی معاملات روبه‌رو می‌شوند، بیش از شرکت‌های منفی است. همچنین شاخص کل بورس اوراق بهادار طی یک ماه گذشته، تنها سه روز افت را تجربه کرده است و در بقیه روزها روندی صعودی داشته است. اما یکی از سوالاتی که در پی این اتفاق مطرح می‌شود، این است که آیا این رشد قیمت‌ها در پی بهبود شرایط اقتصادی و صنعتی رخ داده است یا اینکه به‌دلیل تقاضای سوداگرانه (Speculative Demand) و هیجانات سهامداران که حالت دوم می‌تواند رشد حبابی قیمت‌ها و افت شدید قیمت‌ها را در میان مدت باعث شود.برای بررسی این موضوع بازار سهام از دو وجه عرضه و تقاضای سهام مورد تحلیل قرار می‌گیرد. در سمت عرضه، بورس طی چند ماه اخیر نه تنها با افزایش عرضه روبه‌رو نبوده، بلکه به‌دلیل انتقال برخی از شرکت‌ها به تابلوی غیررسمی و حذف نماد این شرکت‌ها از معاملات رسمی بورس، در عمل بورس با کاهش عرضه سهام مواجه است و وعده‌های سازمان بورس در مورد عرضه سهام شرکت‌هایی همچون ملی صنایع مس، گسترش سرمایه‌گذاری ایران‌خودرو و مپنا به‌رغم انجام مراحل پذیرش و درج در تابلو محقق نشده است.
به بیان دیگر در شرایطی که بورس تهران با تقاضای روز افزون برای خرید سهام مواجه است، اما «سازمان» نه تنها سهام جدیدی را برای پاسخگویی به تقاضا عرضه نمی‌کند، بلکه ۸۹ شرکت را نیز از روند معاملات خارج می‌کند.
البته توجه به این نکته لازم است که شرکت‌هایی که به تابلوی چهارم منتقل شده‌اند، شرکت‌هایی با درجه نقدشوندگی پایین و حجم معاملات اندک هستند اما در هر حال می‌توانستند بخشی هر چند اندک از تقاضای خرید را پاسخ دهند.
در سمت تقاضا نیز یکی از مسائلی که باعث افزایش تقاضا و به تبع آن رشد قیمت سهام شده است، افزایش حجم نقدینگی است.
در حالی که حجم نقدینگی به بیش از یکصدهزار میلیارد تومان رسیده است، افزایش قیمت‌ها در اکثر بخش‌های اقتصادی از جمله مسکن و کالا و خدمات اتفاق افتاده است و طبق اعلام بانک‌مرکزی نرخ تورم در پایان مهر ماه نسبت به سال قبل، ۲/۱۱درصد افزایش یافته است و براساس پیش‌بینی‌ها می‌تواند به بیش از ۱۵درصد در پایان امسال افزایش یابد.
درحقیقت افزایش نقدینگی به‌دلیل افزایش تقاضا می‌تواند در بازارهایی که با کمبود عرضه روبه‌رو هستند، سطح عمومی قیمت‌ها را بالا ببرد. یکی از این بازارها، بورس است که طبق آنچه گذشت، نه تنها با افزایش عرضه روبه‌رو نبوده بلکه کاهش عرضه سهام را تجربه کرده است و افزایش تقاضا رشد قیمت‌ها را سبب شده است.
به عنوان نمونه می‌توان به افزایش میانگین موزون P/E کل بورس از ۱۴/۷ به ۴۸/۷، گروه کانه‌های فلزی از ۷۰/۱۰ به ۰۴/۱۲، گروه محصولات دارویی و شیمیایی از ۹۳/۷ به ۵۳/۸ و فلزات اساسی از ۳۷/۷ به ۴۶/۷ طی دو ماه گذشته اشاره کرد.
توجه به این نکته لازم است که طی این مدت نه تنها شاخص‌های اقتصادی روند رو به بهبودی را شاهد نبوده‌اند، بلکه در برخی از بخش‌ها نیز با افت مواجه بوده‌اند که نمونه آن افزایش نرخ تورم است که نه تنها نباید به رشد قیمت منجر شود، بلکه به‌دلیل افزایش بازده انتظاری سرمایه‌گذاران در بورس کاهش P/E را در سطح کل بورس سبب شود.
افزایش سطح P/E در پی افزایش انتظار سهامداران نسبت به رشد سود شرکت‌ها اتفاق می‌افتد که رشد P/E در شرایط افزایش نرخ تورم می‌تواند به عنوان زنگ خطری برای حبابی شدن بازار تلقی شود.
شایسته است در شرایطی که بورس اوراق بهادار با افزایش تقاضا روبه‌رو است، «سازمان» با تسهیل روند ورود شرکت‌های جدید به بورس و بازگشایی نمادهای متوقف از یک طرف عرضه را افزایش دهد و از طرف دیگر با حذف محدودیت‌های موجود از جمله محدودیت نوسان روزانه و حجم مبنا، شرایط را برای رسیدن سریع‌تر قیمت‌ها به حالت تعادلی مهیا کند.
ارسال نظر