نقد دستور رسمی برای تابلوی غیررسمی

گروه بورس - علیرضا کدیور: رییس سازمان بورس اوراق بهادار در آخرین مصاحبه خود با دنیای اقتصاد خبر از راه‌اندازی تابلوی چهارم در نیمه اول مهر‌ماه داد. این تابلو مختص شرکت‌هایی است که شرایط حضور در تابلوهای بورس را ندارند. این شرکت‌ها از شفافیت کمتری نسبت به شرکت‌های تابلوی اصلی و فرعی برخوردارند و ریسک معاملات آنها بسیار بالاتر از شرکت‌های بورس است. این شرکت‌ها به طور عمده شرکت‌های زیان‌ده و شرکت‌هایی هستند که اطلاع‌رسانی مناسبی نداشته‌اند. دکترصالح‌آبادی همچنین از ارزیابی مجدد این شرکت‌ها در پایان سال جاری خبر داد و تاکید کرد در صورتی‌که این شرکت‌ها خود را با شرایط «سازمان» تطبیق دهند، به تابلوی فرعی بازگردانده می‌شوند.

از سوی دیگر برآورد اولیه از انتقال ۱۰۰ شرکت (حدود ۲۵درصد شرکت‌های بورسی) به این تابلو حکایت دارد.

به نظر می‌رسد سهامداران شرکت‌هایی نظیر ابزارمهدی، ریسندگی ری، صنعتی‌ کاوه، گچ تهران، مینوی خرمدره و یزدباف پس از چندین سال، شاهد معاملات مجدد سهام خود بر روی تابلوی غیررسمی بورس خواهند بود.

هفته گذشته نیز «سازمان» از تصویب دستورالعمل ۱۳ ماده‌ای نحوه انجام معاملات در تابلو غیررسمی خبر داد. این دستورالعمل در راستای اجرای ماده هشت آیین‌نامه شرایط و ضوابط پذیرش سهام در بورس اوراق بهادار، مصوب شورای بورس مبنی بر نحوه انجام معامله و حذف نام شرکت در تابلوی غیررسمی تدوین شده است.

در ماده یک این دستورالعمل نحوه شناسایی شرکت‌‌های چهارم تشریح شده است. بر این اساس، انتقال شرکت‌ها به تابلوی غیررسمی باید با تصویب هیات‌مدیره سازمان بورس صورت گیرد. همچنین در مواد دو و سه به نحوه انتخاب کارگزاران و اخذ تعهد از خریداران این سهام پرداخته می‌شود که براساس آن خریداران باید در مورد اطلاع از شرایط معاملات بازار غیر رسمی، تعهدنامه‌ای را امضا کند.

براساس مواد چهار و پنج، سفارش‌های خرید و فروش در این تابلو تنها با قیمت محدود (Limit Order) اخذ می‌شود و انجام معاملات بدون محدودیت نوسان قیمت خواهد بود.

اما مهمترین بخش این آیین‌نامه مواد ۶ و ۱۲ است که براساس آنها سهام هر شرکت تنها یک روز در هفته قابل معامله است و حتی روز و ساعت انجام معامله نیز توسط هیات‌مدیره سازمان تعیین خواهد شد و برای سهامداران جزء (دارنده کمتر از پنج‌درصد سهام شرکت‌) امکان فروش مجدد سهام خریداری شده وجود ندارد. به بیان دیگر در صورت اجرای این دستورالعمل از نیمه مهرماه، هر شرکت تنها می‌تواند ۲۳ روز در سال جاری در بورس مورد معامله قرار گیرد که بسیار کم به نظر می‌رسد.

همچنین با توجه به عدم امکان فروش سهام از سوی سهامداران جزء با توجه به در اختیار نبودن صورت‌های مالی اکثر این شرکت‌ها (حتی صورت‌های مالی حسابرسی شده سالانه) به نظر می‌رسد سازمان با تصویب این دستورالعمل، تنها در پی ایجاد فرصتی برای فروش سهام از سوی سهامداران جزء و خرید آن توسط سهامداران عمده بوده است، چرا که با توجه به شفافیت پایین این شرکت‌ها، عدم امکان فروش مجدد و تعداد پایین روزهای معاملاتی، انگیزه‌ای برای خرید سهام از سوی سهامداران جزء وجود ندارد و این سهامداران با توجه به ایجاد این فرصت‌ها پس از چندین سال، فقط می‌توانند با فروش این سهام نسبت به نقد کردن سهام این شرکت‌ها مبادرت کنند و سهامداران عمده به منظور در اختیار گرفتن مدیریت این شرکت‌ها و عضویت در هیات‌مدیره، اقدام به خرید سهام خرد خواهند کرد.

همچنین یکی از مشکلات اجرایی شدن این آیین‌نامه، عدم انتشار صورت‌های مالی حسابرسی شده سالانه و آخرین صورت‌های مالی این شرکت‌ها است و معامله‌گران این بازار، باید در فضایی بدون اطلاعات اقدام به خرید و فروش سهام این شرکت‌ها کنند و در این زمینه پیشنهاد می‌شود که «سازمان» پیش از آغاز معاملات بازار غیر رسمی، شرکت‌ها را به انتشار این صورت‌ها ترغیب کند تا سهامداران با توجه به وضعیت این شرکت‌ها، اقدام به خرید و فروش سهام در این بازار غیر شفاف کنند.