ایسنا- در حالی که متعاقب انتشار خبر کاهش نرخ سود بانکی، برخی از سرازیر شدن سرمایه‌های مردم از بانک‌ها به بازار سرمایه سخن می‌گفتند، اما آغاز فروش اوراق مشارکت بانک مرکزی از روز گذشته، تردید‌هایی را در بین فعالان بازار سرمایه برانگیخته است. آنها عنوان می‌کنند همزمانی انتشار اوراق مشارکت با سود ۵/۱۵درصد، انگیزه سرمایه‌گذاری در بورس را کمرنگ می‌کند.

نخستین مرحله از فروش اوراق مشارکت بانک مرکزی در سال ۸۶ به مبلع هفت هزار میلیارد ریال از پنجم خردادماه آغاز می‌شود و شش روز ادامه خواهد یافت. سوالی که همزمان با این اقدام کارشناسان بازار سرمایه مطرح کردند، این بود که با اعلام کاهش نرخ سود بانکی در اواخر هفته گذشته، آیا بانک مرکزی در اقدامی‌ تعدیل‌کننده انتشار هفت‌هزار میلیارد ریال اوراق مشارکت با نرخ سود ۵/۱۵درصد را از دیروز در برنامه خود قرار داده است و یا تنها این امر به دلیل جمع‌آوری نقدینگی است؟

یکی از مسوولان بازار سرمایه معتقد است که با وجود سیاست دولت برای کاهش نرخ سود بانکی، انتشار اوراق مشارکت با نرخ سود ۵/۱۵درصد نمی‌تواند دارای توجیه باشد.

وی با بیان این پرسش که آیا این کار به منظور پرداخت یارانه به بانک‌ها که بخشی از منابع خود را به انتشار اوراق اختصاص خواهند داد و همچنین جذب سپرده‌های فراری از سیستم بانکی است؟ اظهار می‌کند: به هر حال این اقدام بانک مرکزی یک فرصت «آربیتراژ» یا استفاده از تفاوت بازار تسهیلات و سپرده‌گذاری است که در بازار پول ایجاد می‌شود. چراکه گروهی می‌توانند با نرخ سود ۱۲درصد از سیستم بانکی تسهیلات بگیرند و با نرخ سود ۵/۱۵درصد آن در اوراق مشارکت بانک مرکزی سپرده‌گذاری کنند.

او که تمایلی ندارد نامی از وی به‌عنوان گوینده این دیدگاه‌ها برده شود، تصریح می‌کند: با توجه به اینکه نرخ سود تسهیلات بانکی هزینه قابل قبول مالیاتی است و نرخ صرفه‌جویی مالیات آن ۲۵درصد است، لذا هزینه واقعی تسهیلات برای گیرندگان آن ۹درصد است و سود ۵/۶درصدی عاید گیرندگان تسهیلات خواهد شد.

در گذشته نیز دیده شده برخی شرکت‌های تولیدی از سیستم بانکی تسهیلات دریافت و آن را صرف خرید اوراق مشارکت و یا سپرده‌گذاری در بانک‌ها کرده‌اند و از قبل تفاوت نرخ سود، امور جاری خود را اداره می‌کنند به عبارت دیگر، مشکلات تولید و فروش را از محل رانت سود بانکی پوشش می‌دهند.

حال باید دید که آیا تدبیری در این زمینه اندیشیده می‌شود؟ آیا با این اقدام بانک مرکزی وجوه زیادی از بازار پول وارد که انتظار می‌رفت به بازار سرمایه سرازیر شود، به بن‌بست نمی‌رسد؟

در این زمینه هر چند برخی از کارشناسان بازار سرمایه انتشار اوراق مشارکت از سوی بانک مرکزی در این مقطع را مثبت ارزیابی می‌کنند، اما به برخی دیگر عنوان می‌کنند، بازار سهام که جزیی از بازار سرمایه است با توجه به شرایط نامناسبی که در آن حکمفرما است چیزی عایدش نخواهد شد و همچنان دست خالی می‌ماند.

استقبال مردم از اوراق مشارکت

شاهین شایان آرانی، کارشناس بازار سرمایه، درباره انتشار اوراق مشارکت ۵/۱۵درصدی از سوی بانک مرکزی و اینکه این کار در راستای جلوگیری از آثار سریع کاهش نرخ سود بانکی خواهد بود، می‌گوید: اگر دولت پول لازم داشته باشد، با وضعیت دستوری که نرخ‌ها کاهش یافته و قرار باشد اوراق مشارکت دولتی نیز با نرخ پایین‌تر عرضه شود، پس بهتر است که در حال حاضر به انتشار اوراق مشارکت بپردازد تا مردم بیشتر به خرید آن بپردازند.

وی در پاسخ به این پرسش که با توجه به کاهش نرخ سود بانکی برای بانک مرکزی به‌صرفه خواهد بود که به جمع‌آوری پول‌ها بپردازد یا خیر؟ معتقد است: نرخ ۵/۱۵درصدی جذابیت آن بیشتر است، بنابراین به طور قطع افراد زیادی به خرید آن مبادرت خواهند کرد.

شایان آرانی بازار سرمایه را در مجموع شامل بورس و فعالیت‌های خارج از بورس دانسته و ادامه می‌دهد: اگر اوراق مشارکت منتشر شود، مقداری منابع از بورس خارج خواهد شد، هرچند که مدتی است این منابع از بورس کلا خارج شده اما بحث این است که یکسری منابع به سمت اوراق مشارکت سوق پیدا خوهد کرد.