بازار یک روز بعد از خبر

بازار از نمای زاویه نزدیک

بورس روز گذشته در ابتدای معاملات، با کاهش ۵درصدی سود تسهیلات بانک‌های خصوصی مواجه شد.

این خبر تیتر نخست اکثر روزنامه‌های دیروز بود، در حالی که انتظار بازار در برابر گفته غلامحسین الهام، سخنگوی مجلس شورای اسلامی، کمتر از رقم تعیین‌شده بود، سهام شرکت‌های بانکی در بورس با کاهش قیمت روبه‌رو شدند. آنچه مسلم است هزینه تامین و جمع‌آوری پول در بانک‌های خصوصی بالاتر از نرخ ۱۲درصد تعیین شده است. در شرایط فعلی تا نهایی شدن موضوع نرخ تسهیلات همچنان کارشناسان بر این امیدند که بانک مرکزی برای کمک به بانک‌های خصوصی تمهیداتی را در نظر خواهد گرفت، از جمله: «یارانه سود تسهیلات» با این حال انتشار این خبر، در روز گذشته باعث شد که انگیزه برخی از فعالان بازار سلب شود. تصمیم‌گیری‌های این افراد در نهایت منجر به صف فروش ۳۲میلیون سهمی بانک پارسیان شد که طی روز کاری گذشته بورس حجم صف فروش پارسیان تا ۴۲میلیون سهم نیز رسید. این در حالی است که تنها ده هزار و ۱۰۱سهم این شرکت مورد معامله قرارگرفت. آخرین قیمت این سهم بر تابلو برابر یک هزار و ۷۴۲ریال بود که P/E معادل ۵/۴ را برای این سهم رقم زد. قیمت این سهم در پایان معاملات بدون تغییر ماند. صف فروش برای دو سهم «وکار» و «ونوین» نیز به دنبال خبر کاهش ۵درصدی نرخ سود تسهیلات بانکی، صورت گرفت. ۴میلیون سهم کارآفرین در صف فروش جای گرفت، به طوری که تنها ۲۱۰سهم «وکار» معامله شد. این سهم با P/E ۴/۸، قیمت چهار هزار و ۵۸۳ریال را در روز گذشته شاهد بود. اما در خصوص بانک اقتصاد نوین اگر چه در ابتدای امر از روند بازار سهام بانکی‌ها تبعیت می‌کرد، اما با حرکت بازار به سوی ساختمان ایران، این سهم از صف فروش خارج شد و بیش از ۲میلیون سهم «ونوین» از سوی سهامداران دادوستد شد. نرخ پایان معاملات «ونوین» در روز گذشته مبلغ دو هزار و ۷۴۲ریال اعلام شد و نسبت به روز ماقبل از نظر ریالی تغییری نکرد.

گروه بورس - بازار سهام کشور یک روز بعد از انتشار مهم‌ترین خبر اقتصادی در سال ۸۶ واکنش متفاوتی از خود نشان داد. حجم معاملات دیروز به سطح ۸۴ میلیارد ریال رسید که نسبت به روز گذشته ۱۵میلیارد ریال کاهش یافت. شاخص کل نیز حدود ۳۰واحد تقلیل یافت.

به نوشته خبرنگار ما، همان طوری که از روز قبل پیش‌بینی می‌شد، سهام بلوک بانکی با کاهش پنج‌درصدی نرخ سود بانکی افت محسوسی را تجربه کرد.

از سوی دیگر ظاهرا سازمان و شرکت بورس نیز انتظار انتشار این خبر را نداشت. چرا که با وجود اعلام قبلی سازمان بورس مبنی‌بر بازگشایی ۲۰نماد متوقف در روز گذشته، تنها نماد ۸ شرکت بازگشایی شد که از میان آنها نیز نماد دو شرکت آذریت و خاک‌چینی ایران مورد معامله قرار نگرفت. ظاهرا دلیل اصلی عدم بازگشایی نمادهای اعلام‌شده، جو حاکم بر معاملات و تاثیر زیاد این شرکت‌ها در افت شاخص‌های بورس پیش‌بینی می‌شود. بازگشایی نماد شرکت‌هایی همچون سیمان دورود، اردبیل، کرمان، بهبهان، هگمتان و شمال، پتروشیمی اراک و سرمایه‌گذاری ملت که می‌توانستند در صورت بازگشایی شاخص بورس را با کاهش سه رقمی مواجه سازند، با تدبیر مدیران سازمان بورس و اوراق‌بهادار، به هفته آینده موکول شد.

یکی دیگر از دلایل جو منفی حاکم بر معاملات در روز گذشته، پایان ضرب‌الاجل شورای امنیت به ایران بود که باعث شد بزرگ‌ترین بانک خصوصی کشور با صف فروشی بیش از ۴۲میلیون سهم مواجه شود.

به گفته تحلیلگران واکنش اولیه بازار به این خبر رفتاری طبیعی بود. چرا که کاهش نرخ سود بانکی و تغییر در محاسبه نرخ سود اسمی معادلات سرمایه‌گذاری و گزینه سرمایه‌گذاران را دچار تغییر خواهد کرد با این وجود انتشار خبر کاهش نرخ پنج درصدی سود بانکی با انتقاد محافل تصمیم‌سازی و اقتصادی رو به رو شد. اما برخلاف انتظار تحلیلگران بازار سرمایه از تصمیم کاهش نرخ سود بانکی استقبال کرده و آثار میان‌مدت و بلندمدت آن را مورد بررسی قرار می‌دهند. معاون امور واگذاری سازمان خصوصی از نگاه سازمان متبوع خود به تئوری همیشگی اثر کاهش نرخ سود بانکی بر بازار سهام می‌نگرد.

وی در گفت‌وگو با «ایسنا»، خبرگزاری که با اشتیاق زیاد اخبار سازمان ‌خصوصی‌سازی را پوشش می‌دهد، می‌گوید: «کسانی که در بانک پول خود را سپرده می‌کنند، به دلیل اینکه به صرفه نیست به سمت بازار سهام حرکت خواهند کرد.»

وی سپس کاهش نرخ سود بانکی را به نفع روند خصوصی‌سازی در کشور تعبیر می‌کند.

وی می‌افزاید: «زمانی که کاهش نرخ سود بانکی را اعمال می‌کنند چون اکثر فروش‌های بزرگ نقد و اقساط است، به جای این که خریدار ۱۴‌درصد سود فروش اقساطی به ما بدهد ۱۲‌درصد ارائه خواهد داد.

سید مهدی عقدایی کاهش نرخ سود بانکی را موجب تضعیف خصوصی‌سازی نمی‌داند و می‌گوید: «زمانی که کاهش نرخ اعمال می‌شود مردم به سپرده پول خود نپرداخته و نقدیندگی خود را به سمتی حرکت می‌دهند که سود بیشتری داشته باشد».

معاون واگذاری سازمان خصوصی‌سازی در ادامه خاطرنشان می‌کند: «با کاهش نرخ سود تسهیلات بانکی، خصوصی‌سازی رونق خواهد گرفت».

اما مدیرعامل یک شرکت کارگزاری نظر متفاوت دیگری دارد. حسین خزلی خرازی که با خبرگزاری ایسنا مصاحبه کرده، این نظر را دارد: «کاهش نرخ سود تسهیلات بانکی در کوتاه‌مدت در بازار سهام جواب نخواهد داد. سال گذشته هم نشان داد که با وجود نرخ سود ۱۴درصد باز هم در بانک‌ها جذب سپرده‌ها بیشتر شد».

«حسین عبده»، دبیرکل پیشین بورس اوراق بهادار نیز در نظرخواهی این خبرگزاری شرکت کرده است.

وی از کاهش نرخ سود بانکی به عنوان «تصمیم خلق‌الساعه‌ای که سرمایه‌گذاران را به وحشت می‌اندازد» یاد کرده است.

دبیر کل پیشین که اکنون مدیرعامل لیزینگ بانک اقتصاد نوین است، نرخ ۱۲‌درصدی اعتبارات را بهانه مناسبی در گسترش فساد به صورت گسترده دانسته و ادامه داد: بعید است که اعتبار ۱۲‌درصدی نیز به دست وام‌گیرنده نهایی برسد. در این مسیر، رشوه رواج بیشتری خواهد یافت، دلالان و واسطه‌های اخذ اعتبارات بانکی بیشتر خواهند شد و فساد توسعه خواهد یافت. قوه قضاییه و دستگاه نظارتی کشور نمی‌تواند همه این عوامل را شناسایی و با عاملان برخورد کند، زیرا مقصر کسی است که میدان را برای چنین رانت‌جویی وسیع ‌گسترده می‌کند.

«تبریزی سپس می‌گوید:«بازار سرمایه ما همچون کشورهای پیشرفته نیست که به دلیل کاهش نرخ سود، سرمایه‌ها به سمت آن سوق پیدا کند، در کشورهای پیشرفته با کاهش نرخ سود بانکی، بازار سرمایه وجوه بیشتری جذب می‌کند، زیرا جایی است که نرخ‌ها به‌طور مصنوعی، تغییر نکرده و جریان دست‌کاری دائمی متغیرهای بازار، توسط کسانی که خود را فوق همه دست‌اندرکاران بازار می‌دانند، در جریان نیست.

با این حال کارشناسان مستقل نظرات دیگری دارند. آنها بر این عقیده‌اند که اگرچه کاهش شدید نرخ سود بانکی همزمان با افزایش بهای بنزین باعث شوک آنی و کوتاه‌مدت به سطح عمومی قیمت‌ها و جابه‌‌جایی منابع از بانک‌ها خواهد شد و شاید مقصد سرمایه‌ها بازار سهام نباشد، اما در میان‌مدت بازار سهام رونق خواهد گرفت. چرا که میزان تقلیل کاهش نرخ سود در سال ۸۶ خیلی بیش از سال گذشته است و افت پنج‌‌درصدی نرخ سود بانکی که به طور قطع، نرخ سود سپرده از این سطح نیز پایین‌تر است، باعث می‌شود که بازار با جریان جدید سرمایه روبه‌رو شود.